Aşılama (İntrauterin İnseminasyon)
Özel bir yöntemle hazırlanan spermlerin; yumurtlama sağlandıktan sonra rahim içine verilerek sperm ve yumurtanın buluşma olasılığını artırma işlemidir.Aşılama yöntemi kadında yumurta; erkekte sperm varsa uygulanabilir.Sperm ve yumurtanın birleşmesi yani döllenme tüplerde olacağından işlem öncesi kadının tüplerinin açık; fonksiyonunun normal olduğundan emin olunmalıdır.Yani HSG(histerosalpingografi); ilaçlı rahim filmi çekilmiş olmalıdır.
Nedeni açıklanamayan infertilitede ve sperm sayısı; hareketliliği; yapısı normalin altında olduğunda aşılama önerilir.Ayrıca ciddi hipospadias; retrograd ejekülasyon; impotans(ereksiyon olmaması) ve bazı seksüel problemlerde de kabul edilmiş bir tedavi yöntemidir.
Öncelikle bazı ilaçlarla(tablet yada iğne) yumurtanın(follikülün) büyümesi desteklenir(ovulasyon indüksiyonu).Yumurta takibi ve döl yatağının durumu vajinal ultrasonografi ile takip edilir.Bu süre yaklaşık 8-14 gündür.Kadın polikistik overse daha uzun olabilir.Yumurta sayısının 1 yada 2 olması tercih edilir.Yumurta sayısı fazla olursa ikiz; üçüz gibi çoğul gebelik riski artar.Üçüz dördüz gibi riskler yüksek ise o ay işlem iptal edilir.Yumurta belli bir boyuta geldiğinde çatlatma iğnesi yapılır.İğneden 34-36 saat sonra aşılama gerçekleştirilir.Erkeğin sperm verme işleminden önce 3 gün ilişkiye girmemesi gerekir.Cinsel perhiz süresi 2 günden az 5 günden fazla olmamalıdır.Mümkünse erkeğin sperm örneğini laboratuarda vermesi tercih edilir. Aşılama işleminden önce erkeğin spermleri laboratuarda özel filtre ve yıkama teknikleri ile işlenir.Amaç daha iyi; hareketli ve yeterli sayıda spermi elde etmektir.Hazırlanan sperm vücut ısısında yada özel taşıyıcı kaplarda kadın doğum uzmanına ulaştırılır.Mililitrede en az 10 milyon sperm olmalı; bunların en az %20 si yumurtayı dölleyebilmek için hareketli olmalıdır.Sperm hazırlandıktan sonra 1 saat içinde aşılama yapılmalıdır.İşlem esnasında kadının idrar kesesi dolu; yani kadın sıkışık olmalıdır.İdrar kesesi ve rahim komşu organlar olduklarından; idrar kesesi dolu olduğunda rahim düz bir aksta olacak; uygulanan kataterin geçişi kolay olacaktır.Genellikle erkek spermi verirken kadının su içmeye başlaması önerilir.İdrarı sıkışıp hazır olan kadın muayene masasına alınır.Vajene normal muayene aleti yerleştirilir.Vajen serum fizyolojikle yıkanır.Hazır olan spermler özel bir kateterle ultrason eşliğinde rahim içine yavaş; basınç oluşturmadan hassasiyetle yerleştirilir.Ağrılı bir işlem değildir; anestezi gerekmez.Kadının muayene masasında 10-15 dakika dinlenmesi yeterlidir.İdrar sıkışık olduğu için kadınlar tuvalete gitme isteği duyarlar.Ayağa kalkınca; vajina serumla yıkandığından bir ıslaklık olur.Kadın spermlerin geri aktığı kaygısı taşır.Oysaki hareketli spermler 8 -10 saniyede tüplere ulaşmıştır.O gün iş temposu biraz hafiletilir.Ertesi gün normal aktiviteye dönülür.Cinsel ilişki özel durumlar dışında yasaklanmaz.
Her bir aşılama sonrası başarı oranı %10-20 ler civarındadır.Çiftin durumuna göre 3 kez aşılama yapılıp başarı sağlanmamışsa genellikle tüp bebek tedavisine geçilir.
Kolay uygulanabilen ağrısız bir işlemdir; başarı şansı çok yüksek görünmemesine rağmen yapılması önerilir.Tüp bebeğe göre maliyeti oldukça düşüktür.
AŞILAMA İLE İLGİLİ SORULAR
*Aşılama ağrılı mıdır?İğne ile mi yapılır?
Aşılama ağrısızdır.Bazen kullanılan ilaçlara bağlı yumurtalıklardaki büyüme nedeni ile kasık ağrıları olabilir.İşlem sırasında idrar kesesi dolu olacağından; muayene aleti takılırken mesane(idrar kesesi) basısına bağlı bir baskı hissi olabilir.Lokal yada genel anestezi gerekmez.Ancak vajinusmus olup jinekolojik muayeneye izin vermeyen kadınlarda genel anestezi altında aşılama yapılabilir.İğne ile değil; ince; rahim ağzından kolaylıkla geçilebilen bir kataterle yapılır.
*Zaten yumurtlamam oluyor; sperm problemi nedeni ile aşılama yapılacak.Ben ilaç kullanmasam olur mu?
Kendiliğinden yumurtlama olsa da ilaçla yumurtlama desteği yapılmasında fayda vardır.
*Eşim laboratuvarda sperm vermekte zorlanıyor; evde verse olur mu?
Laboratuarda vermesi tercih edilir.Bazı merkezlerde rahat verebilmesi için sizde odaya girebilirsiniz;Yine de zorlanacaksa merkezle görüşüp özel kabı alarak evde verbilir.En az yarım saatte merkeze ulaştırmak gereklidir;
*İğneleri ben mi yapmak zorundayım?
Siz yapmak zorunda değilsiniz.Ancak sağlık merkezine gitmek; saatini ayarlamak daha zor olacağından sizin yada eşinizin yapması daha rahat olacaktır.Nasıl ve ne zaman yapacağınız konusunda hemşire yada doktorunuz size eğitim verecektir.Tereddüt ettiğinizde hemşire yada doktorunuzu arayınız.
*Aşılama sonrası kanamam olur mu?
Kanama olmaz.Bazen kullanılan aletlere bağlı lekelenme olabilir
*Arkadaşım aşılama oldu; sonrasında doktoru vajinal ilaç vermiş; benim doktorum vermedi.
Ağızdan hapla yumurtlama sağlandığında vajinal krem yada tablet zorunlu değildir.Ancak iğne ile yumurta büyümesi sağlanıyorsa vajinal progesteron desteği yapılmalıdır.Kendinizi arkadaşınızla kıyaslamayın.Her çiftin durumu ve kullandığı ilaç birbirinden farklı olabilir.
*Vajinal ilaç kullanamam.Ağızdan kullanacağım ilaç yok mu?
Ağızdan kullanılan progesteronların döl yatağını hazırlamada etkisi zayıftır.Vajinal kullanım tercih edilir.
*Aşılama sonrası ne kadar istirahat etmeliyim; bacaklarımı havaya dik tutsam etkili olur mu?
10-15 dakika muayene masasında istirahat; gün içinde aşırı fiziksel aktiviteden kaçınmak yeterlidir.Bacakları dik tutmak anlamsızdır.
*Aşılama sonrası banyo ve cinsel ilişki ne zaman olabilir.
Aşılama olduğu gün banyo önerilmez.Ertesi gün banyo yapabilirsiniz.Aşılama sonrası bir kaç gün ilişki önerilmez.Sonrası için doktorunuzla konuşunuz*Aşılamada başarı düşük gibi; direkt tüp bebek daha iyi olmaz mı?
Tüp bebekte de başarı şansı yüzde yüzdeğildir.Basit; ucuz bir yöntemdir.Yapılmasını tavsiye ediyoruz
Nedeni açıklanamayan infertilitede ve sperm sayısı; hareketliliği; yapısı normalin altında olduğunda aşılama önerilir.Ayrıca ciddi hipospadias; retrograd ejekülasyon; impotans(ereksiyon olmaması) ve bazı seksüel problemlerde de kabul edilmiş bir tedavi yöntemidir.
Öncelikle bazı ilaçlarla(tablet yada iğne) yumurtanın(follikülün) büyümesi desteklenir(ovulasyon indüksiyonu).Yumurta takibi ve döl yatağının durumu vajinal ultrasonografi ile takip edilir.Bu süre yaklaşık 8-14 gündür.Kadın polikistik overse daha uzun olabilir.Yumurta sayısının 1 yada 2 olması tercih edilir.Yumurta sayısı fazla olursa ikiz; üçüz gibi çoğul gebelik riski artar.Üçüz dördüz gibi riskler yüksek ise o ay işlem iptal edilir.Yumurta belli bir boyuta geldiğinde çatlatma iğnesi yapılır.İğneden 34-36 saat sonra aşılama gerçekleştirilir.Erkeğin sperm verme işleminden önce 3 gün ilişkiye girmemesi gerekir.Cinsel perhiz süresi 2 günden az 5 günden fazla olmamalıdır.Mümkünse erkeğin sperm örneğini laboratuarda vermesi tercih edilir. Aşılama işleminden önce erkeğin spermleri laboratuarda özel filtre ve yıkama teknikleri ile işlenir.Amaç daha iyi; hareketli ve yeterli sayıda spermi elde etmektir.Hazırlanan sperm vücut ısısında yada özel taşıyıcı kaplarda kadın doğum uzmanına ulaştırılır.Mililitrede en az 10 milyon sperm olmalı; bunların en az %20 si yumurtayı dölleyebilmek için hareketli olmalıdır.Sperm hazırlandıktan sonra 1 saat içinde aşılama yapılmalıdır.İşlem esnasında kadının idrar kesesi dolu; yani kadın sıkışık olmalıdır.İdrar kesesi ve rahim komşu organlar olduklarından; idrar kesesi dolu olduğunda rahim düz bir aksta olacak; uygulanan kataterin geçişi kolay olacaktır.Genellikle erkek spermi verirken kadının su içmeye başlaması önerilir.İdrarı sıkışıp hazır olan kadın muayene masasına alınır.Vajene normal muayene aleti yerleştirilir.Vajen serum fizyolojikle yıkanır.Hazır olan spermler özel bir kateterle ultrason eşliğinde rahim içine yavaş; basınç oluşturmadan hassasiyetle yerleştirilir.Ağrılı bir işlem değildir; anestezi gerekmez.Kadının muayene masasında 10-15 dakika dinlenmesi yeterlidir.İdrar sıkışık olduğu için kadınlar tuvalete gitme isteği duyarlar.Ayağa kalkınca; vajina serumla yıkandığından bir ıslaklık olur.Kadın spermlerin geri aktığı kaygısı taşır.Oysaki hareketli spermler 8 -10 saniyede tüplere ulaşmıştır.O gün iş temposu biraz hafiletilir.Ertesi gün normal aktiviteye dönülür.Cinsel ilişki özel durumlar dışında yasaklanmaz.
Her bir aşılama sonrası başarı oranı %10-20 ler civarındadır.Çiftin durumuna göre 3 kez aşılama yapılıp başarı sağlanmamışsa genellikle tüp bebek tedavisine geçilir.
Kolay uygulanabilen ağrısız bir işlemdir; başarı şansı çok yüksek görünmemesine rağmen yapılması önerilir.Tüp bebeğe göre maliyeti oldukça düşüktür.
AŞILAMA İLE İLGİLİ SORULAR
*Aşılama ağrılı mıdır?İğne ile mi yapılır?
Aşılama ağrısızdır.Bazen kullanılan ilaçlara bağlı yumurtalıklardaki büyüme nedeni ile kasık ağrıları olabilir.İşlem sırasında idrar kesesi dolu olacağından; muayene aleti takılırken mesane(idrar kesesi) basısına bağlı bir baskı hissi olabilir.Lokal yada genel anestezi gerekmez.Ancak vajinusmus olup jinekolojik muayeneye izin vermeyen kadınlarda genel anestezi altında aşılama yapılabilir.İğne ile değil; ince; rahim ağzından kolaylıkla geçilebilen bir kataterle yapılır.
*Zaten yumurtlamam oluyor; sperm problemi nedeni ile aşılama yapılacak.Ben ilaç kullanmasam olur mu?
Kendiliğinden yumurtlama olsa da ilaçla yumurtlama desteği yapılmasında fayda vardır.
*Eşim laboratuvarda sperm vermekte zorlanıyor; evde verse olur mu?
Laboratuarda vermesi tercih edilir.Bazı merkezlerde rahat verebilmesi için sizde odaya girebilirsiniz;Yine de zorlanacaksa merkezle görüşüp özel kabı alarak evde verbilir.En az yarım saatte merkeze ulaştırmak gereklidir;
*İğneleri ben mi yapmak zorundayım?
Siz yapmak zorunda değilsiniz.Ancak sağlık merkezine gitmek; saatini ayarlamak daha zor olacağından sizin yada eşinizin yapması daha rahat olacaktır.Nasıl ve ne zaman yapacağınız konusunda hemşire yada doktorunuz size eğitim verecektir.Tereddüt ettiğinizde hemşire yada doktorunuzu arayınız.
*Aşılama sonrası kanamam olur mu?
Kanama olmaz.Bazen kullanılan aletlere bağlı lekelenme olabilir
*Arkadaşım aşılama oldu; sonrasında doktoru vajinal ilaç vermiş; benim doktorum vermedi.
Ağızdan hapla yumurtlama sağlandığında vajinal krem yada tablet zorunlu değildir.Ancak iğne ile yumurta büyümesi sağlanıyorsa vajinal progesteron desteği yapılmalıdır.Kendinizi arkadaşınızla kıyaslamayın.Her çiftin durumu ve kullandığı ilaç birbirinden farklı olabilir.
*Vajinal ilaç kullanamam.Ağızdan kullanacağım ilaç yok mu?
Ağızdan kullanılan progesteronların döl yatağını hazırlamada etkisi zayıftır.Vajinal kullanım tercih edilir.
*Aşılama sonrası ne kadar istirahat etmeliyim; bacaklarımı havaya dik tutsam etkili olur mu?
10-15 dakika muayene masasında istirahat; gün içinde aşırı fiziksel aktiviteden kaçınmak yeterlidir.Bacakları dik tutmak anlamsızdır.
*Aşılama sonrası banyo ve cinsel ilişki ne zaman olabilir.
Aşılama olduğu gün banyo önerilmez.Ertesi gün banyo yapabilirsiniz.Aşılama sonrası bir kaç gün ilişki önerilmez.Sonrası için doktorunuzla konuşunuz*Aşılamada başarı düşük gibi; direkt tüp bebek daha iyi olmaz mı?
Tüp bebekte de başarı şansı yüzde yüzdeğildir.Basit; ucuz bir yöntemdir.Yapılmasını tavsiye ediyoruz