Kısırlık (infertilite) yani çoçuk sahibi olamama; düzenli cinsel ilişkiye ve korunmamaya rağmen 1 yıl içerisinde gebelik elde edilememesi olarak tanımlanır. Gebelik olabilmesi için ideali haftada 2-3 kez cinsel ilişkiye girilmesidir. Kadın yaşı 35’in üzerinde ise veya öykü ve fizik muayenesinde kısırlıkla ilişkili olabilecek bulgular varsa araştırmalara daha erken başlamak gerekir.
Ülkemizde kısırlık sıklığı ne kadardır?
Ülkemizde bu sorunun sıklığı hakkında doyurucu bir çalışma yoktur ancak A.B.D’den bildirilen raporlarda çiftlerin yaklaşık % 10-15’inin bu problemle karşılaştığı bildirilmektedir. Ülkemizde de benzer oranlar olduğu düşünülmektedir.
Kısırlığın araştırılmasında neler yapıyoruz?
Kısırlık sebeplerinin yaklaşık %30 kadarını erkeğe ait faktörler oluşturduğu için yapılması gereken ilk test sperm analizidir. Burada spermin miktarı; sayısı; yapısı ve hareketliliği değerlendirilerek normal olup olmadığı değerlendirilir. Çoçuk yaşta geçirilen kabakulak ve inmemiş testis sperm sayısındaki düşüşle ilişkilidir. Son yıllarda ülkemizde de sperm sayısının hızla düştüğünü gözlemlemekteyiz. Burada çevresel faktörlerin ve gıdaların sorumlu olabileceği düşünülüyor. Ayrıca hamam ve fırın gibi sıcak ortamlarda çalışan ve çok sık saunaya giren erkeklerde sperm sayısında problem yaşanabilmektedir.
Kadının yumurtalık kapasitesi araştırılır. Adet döneminde USG yapılarak yumurtalık içerisindeki folliküller sayılır. Bazı kan testleri yapılır.
Kadında yumurtlamanın olup olmadığı adetin 21. günü kanda basit bir hormon testi ile anlaşılır. Genellikle düzenli adet gören kadınların %95’i düzenli yumurtlar.
Tüplerin açık olup olmadığı HSG denen rahim filmi ile değerlendirilebilir. HSG tüplerin işlevi hakkında net bir bilgi vermez.
Kısırlık araştırmalarında gereksiz testler yapılması hem zaman hem de para kaybına yol açaçaktır. Bu nedenle önemli olan gerekli testlerin yapılmasıdır.
Tedavide neler yapıyoruz?
Tedavide infertilite sebebine yönelik tedavi planlanır. Açıklanamayan infertilite dediğimiz araştırmalar neticesinde sebep bulamadığımız olgularda da oldukça başarılı tedaviler uygulanabilmektedir. Tedavide diğer bir seçenekte tüp bebek uygulamalarıdır.
Tüp Bebek Nedir?
Tüp bebek işlemi; kadında yumurtaların haplar veya iğnelerle geliştirilmesi; toplanması ve to planan yumurtaların vücut dışında; laboratuar ortamında eşinden alınan spermlerle döllenmesi ve oluşan embiryoların 2-5 gün sonra tekrar kadın rahmine yerleştirilmesi işlemidir. İlk kez 1978 yılında tüp bebek yöntemiyle Loise Brown isimli bir kız bebek dünyaya gelmiştir. 1990’lardan itibaren yeni tedavi yöntemleriyle bu konuda pek çok gelişme yaşanmıştır.
Tüp bebek aşamaları nelerdir?
Tedavinin ilk aşaması yeterli sayıda kaliteli yumurta hücresi elde edebilmektir.Yumurta gelişimini sağlamak için çeşitli hormon preparatları kullanılmaktadır. Çok değişik ilaçlar ve protokoller vardır. Amaç daha çok yumurta ve embiryo elde ederek gebelik şansını artırmaktır. Tedavinin süresi yaklaşık 12-16 gündür. Yumurtanın son olgunlaşmasını sağlamak için çatlatma iğnesi uygulanır ve iğneden yaklaşık 36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır.
Yumurta toplama işlemi nedir?
Yumurta toplama işlemi (OPU); USG’ye adapte edilmiş iğne yardımıyla yumurta içeren; follikül denen içi sıvı dolu yapıların boşaltılması işlemidir. Genelde işlem 30 dakikayı geçmez. Yumurtalar toplandıktan sonra laboratuarda incelenerek yumurta sayısı ve yumurtaların olgun olup olmadıkları değerlendirilir. Olgun yumurtalara spermle döllenme işlemi yapılır. Hasta işlemden sonra 1-2 saat dinlendikten sonra evine gidebilir. Daha sonra döllenme olup olmadığı kontrol edilir. Döllenmiş yumurtalar tekrar kültür ortamına konur ve gelişmesi beklenir. Kaliteli olanlardan seçilenler transfer aşamasına gelince kadının rahminin içerisine transfer edilir
Transfer işlemi nasıl yapılır?
Transfer işlemi USG eşliğinde yapılan ağrısız bir işlemdir. En iyi kalitede embiryolar transfer edildikten sonra eğer artan embiryolar varsa bunlar dondurularak saklanabilir. Hasta işlemden 1-2 saat sonra evine gidebilir. Embiryo transferi sonrası 12. günde gebelik testi yapılır.