Gebelikte Bebeğe Zarar Verici Etmenler
Plasenta (eş) bebeğe ilaç ve besin maddelerinin geçişine izin verir.İnsanlardaki gelişim bozuklukları genetik; çevresel yada bilinmeyen nedenlerden kaynaklanabilir.Bu bozuklukların % 25 i genetik; % 2-3 gebelikte kullanılan ilaçlar; % 65 i bilinmeyen nedenler(belki de genetiksel ve çevresel faktörlerin birleşmesi ) ile olmaktadır.
Klasik zararlı periyod; 28 günde bir adet gören kadında; son adet tarihinden 31 gün sonra başlayıp 71 gün sonra biten dönemdir.Bu kritik dönemde organlar oluşur ve bu dönemde kullanılan ilaç yada çevresel faktörler bebekte anormallilere neden olur.31 gün önceden maruziyet ya hep ya hiç etkisi yaratır.Erken dönemde çok az hücre olduğundan tamir edilemeyen bozukluklar tüm organizma için öldürücü olabilir
***İlaçlar:FDA(Besin ve ilaç kuruluşu) gebelikte ilaç kullanımı ile beş kategori belirlemiştir.
1)A kategori:Gebe kadınlarda yapılan çalışalarda bebek üzerine riskli bir etkisi olmadığı gösterilmiştir
2)B kategori:İnsanlarda risk oluşturduğuna ait br kanıt yoktur.
3)C kategori:İnasan üzerinde çalışmalar azdır.Hayvan çalışmaları risk oluştırduğunu az olmakla beraber gösterir.Gebelikte ilaç verilirse bebeğe zaraolasılığı mevcuttur
4)D kategori:İnsan üzerindek çalışmalar bebek için riskli olduğunu gösterir.Hayati önem taşıyorsa anacak gebelikte kullanılabilir.
5)X kategori:Gebelikte kullanılmamalıdır.
Tüm ilaçların kullanım bilgisinde ilacın gebelik kategorisi yazar.A ve B kategori güvenle kullanılabilir
*** Radyasyon:En çok gebelikte tehlikesinin bilindiği etken radyasyondur.Radyasyonun üreme üzerine de olumsuz etkileri vardır.Ulusal radyasyon konseyi 5 rad dan daha düşük dozu güvenli bulmaktadır.Maruziyetler Gray olarak ifade edilir.1 Gray 1000 mGray’e oda 100 rad’a eşittir.Yani 10 mgray=1 rad.Bir batın grafisi maksium 4.2 mGray yani 0.4 raddır.Toksik doz olması için 10 adet batın grafisi çekilmesi gerekmektedir.Tomografilerde daha yüksek X ışınına maruziyet olur.Bir batın tomografisi maksimum 49 mGray yani 4.9 raddır.İlişki önceki erkeğin radyasyona maruz kalması da çocuklarda lösemi riskini artırmaktadır.Yüksek radyasyona maruziyet çocukluk çağı kanserleri ile ilişkilidir.Ultrasonografi ses dalgaları ile görüntüleme sağladığından bebeklere olumsuz etkisi yoktur.
*** Güvenlik kontrolleri:Metal dedektörler x ray içermez.Ancak çanta görüntülenmesi X ray la yapılmaktadır.Güvenlik kontrolü görevi yapan gebeler uzun süre bu alanda bulunmamak için amirlerinden görev değişikliği isteyebilirler.Yasal olarak böyle bir düzenleme yoktur.
***Bilgisayar: Bilgisayarlar iyonize edici radyasyon içermezler ve bu nedenle de canlı dokuya zarar verebilecek bir etkilerinin olması teorik açıdan mümkün görünmemektedir.Ancak dizüstü bilgisayarlar ısı yaydıklarından erkek üremesini olumsuz etkiliyebilir.
***Civa:Balık ve deniz kabukluları sağlıklı beslenmenin önemli parçasıdır.Ancak bazı büyük balıklar önemli ölçüde civa içerirler.Civa bebeklerin sinir sistemi için toksiktir.Gebe adayları; gebeler ve emziren anneler yüksek oranda civa içerdiğinden köpekbalığı; kılıçbalığı; kral uskumru ve kiremit balığı yememelidirler.Çok az civa içeren karides; somon; yağsız ton; temiz denizlerden avlanan lüfer; barbunya; kefal; mezgit tüketilebilir.
***Sigara:Tütün dumanı yoluyla içe çekilen kabonmonoksit ve nikotin bebeğe giden oksijene karışır.Doğumsal anormalliklerle ilişkilendirilememesine rağmen sigara içmek; düşük; anne karnında ve doğum sonrası bebek ölümleri; erken doğum; amnion mayinin erken gelmesi; plasentanın doğumdan önce ayrılması; anne karnında büyüme yetersizliği risklerinin artmasıyla ilişkilidir.Anne karnında sigara içimine maruz kalmış yenidoğanların otonamik düzenleri zayıftır.İşitsel tepkileri azalmıştır.Sigara içenlerin çocuklarında ani bebek ölümü sendromu riski üç kez daha fazladır.
Klasik zararlı periyod; 28 günde bir adet gören kadında; son adet tarihinden 31 gün sonra başlayıp 71 gün sonra biten dönemdir.Bu kritik dönemde organlar oluşur ve bu dönemde kullanılan ilaç yada çevresel faktörler bebekte anormallilere neden olur.31 gün önceden maruziyet ya hep ya hiç etkisi yaratır.Erken dönemde çok az hücre olduğundan tamir edilemeyen bozukluklar tüm organizma için öldürücü olabilir
***İlaçlar:FDA(Besin ve ilaç kuruluşu) gebelikte ilaç kullanımı ile beş kategori belirlemiştir.
1)A kategori:Gebe kadınlarda yapılan çalışalarda bebek üzerine riskli bir etkisi olmadığı gösterilmiştir
2)B kategori:İnsanlarda risk oluşturduğuna ait br kanıt yoktur.
3)C kategori:İnasan üzerinde çalışmalar azdır.Hayvan çalışmaları risk oluştırduğunu az olmakla beraber gösterir.Gebelikte ilaç verilirse bebeğe zaraolasılığı mevcuttur
4)D kategori:İnsan üzerindek çalışmalar bebek için riskli olduğunu gösterir.Hayati önem taşıyorsa anacak gebelikte kullanılabilir.
5)X kategori:Gebelikte kullanılmamalıdır.
Tüm ilaçların kullanım bilgisinde ilacın gebelik kategorisi yazar.A ve B kategori güvenle kullanılabilir
*** Radyasyon:En çok gebelikte tehlikesinin bilindiği etken radyasyondur.Radyasyonun üreme üzerine de olumsuz etkileri vardır.Ulusal radyasyon konseyi 5 rad dan daha düşük dozu güvenli bulmaktadır.Maruziyetler Gray olarak ifade edilir.1 Gray 1000 mGray’e oda 100 rad’a eşittir.Yani 10 mgray=1 rad.Bir batın grafisi maksium 4.2 mGray yani 0.4 raddır.Toksik doz olması için 10 adet batın grafisi çekilmesi gerekmektedir.Tomografilerde daha yüksek X ışınına maruziyet olur.Bir batın tomografisi maksimum 49 mGray yani 4.9 raddır.İlişki önceki erkeğin radyasyona maruz kalması da çocuklarda lösemi riskini artırmaktadır.Yüksek radyasyona maruziyet çocukluk çağı kanserleri ile ilişkilidir.Ultrasonografi ses dalgaları ile görüntüleme sağladığından bebeklere olumsuz etkisi yoktur.
*** Güvenlik kontrolleri:Metal dedektörler x ray içermez.Ancak çanta görüntülenmesi X ray la yapılmaktadır.Güvenlik kontrolü görevi yapan gebeler uzun süre bu alanda bulunmamak için amirlerinden görev değişikliği isteyebilirler.Yasal olarak böyle bir düzenleme yoktur.
***Bilgisayar: Bilgisayarlar iyonize edici radyasyon içermezler ve bu nedenle de canlı dokuya zarar verebilecek bir etkilerinin olması teorik açıdan mümkün görünmemektedir.Ancak dizüstü bilgisayarlar ısı yaydıklarından erkek üremesini olumsuz etkiliyebilir.
***Civa:Balık ve deniz kabukluları sağlıklı beslenmenin önemli parçasıdır.Ancak bazı büyük balıklar önemli ölçüde civa içerirler.Civa bebeklerin sinir sistemi için toksiktir.Gebe adayları; gebeler ve emziren anneler yüksek oranda civa içerdiğinden köpekbalığı; kılıçbalığı; kral uskumru ve kiremit balığı yememelidirler.Çok az civa içeren karides; somon; yağsız ton; temiz denizlerden avlanan lüfer; barbunya; kefal; mezgit tüketilebilir.
***Sigara:Tütün dumanı yoluyla içe çekilen kabonmonoksit ve nikotin bebeğe giden oksijene karışır.Doğumsal anormalliklerle ilişkilendirilememesine rağmen sigara içmek; düşük; anne karnında ve doğum sonrası bebek ölümleri; erken doğum; amnion mayinin erken gelmesi; plasentanın doğumdan önce ayrılması; anne karnında büyüme yetersizliği risklerinin artmasıyla ilişkilidir.Anne karnında sigara içimine maruz kalmış yenidoğanların otonamik düzenleri zayıftır.İşitsel tepkileri azalmıştır.Sigara içenlerin çocuklarında ani bebek ölümü sendromu riski üç kez daha fazladır.