Obezite ve Görülme Sıklığı Nedir?
OBEZİTE VE GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?
Obezite; günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının arzu edilen düzeyin üstüne çıkmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından ise obezite; sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmaktadır.
Beslenme; anne karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez bir ihtiyacıdır.
Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için; alınan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması gerekmektedir. Günlük alınan enejjinin harcanan enerjiden fazla olması durumunda; harcanamayan enerji vücutta yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olmaktadır.
Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18 i; kadınlarda ise %20-25 ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde %25; kadınlarda ise %30 un üstüne çıkması obeziteyi oluşturmaktadır.
Obezitenin oluşmasında başlıca risk faktörleri aşağıda sıralanmıştır:
• Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları;
• Yetersiz fiziksel aktivite;
• Yaş;
• Cinsiyet;
• Eğitim düzeyi;
• Sosyo – kültürel etmenler;
• Gelir durumu;
• Hormonal ve metabolik etmenler;
• Genetik etmenler;
• Psikolojik problemler;
• Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama;
• Sigara- alkol kullanma durumu;
• Kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.);
• Doğum sayısı ve doğumlar arası süre.
Obezitenin Başlıca Nedenleri;
Temel sebebi; alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıdır. Şehirleşmenin artması; oturarak yapılan işlerin yaygınlaşması fiziksel aktivite oranını düşürmektedir.
Yüksek yağ içerikli ve enerji yoğunluğu fazla olan besinlerin tüketimi de artmıştır.
Fazla Kiloluk Ve Obezitenin Yaygın Sağlık Sonuçları;
Kalp-damar hastalıkları; (2012 yılında ölümlerin başında Kalp-damar hastalıkları gelir.)
Kas- iskelet hastalıkları(özellikle osteoartirit)
Bazı kanserler(endometriyum; göğüs; kolon)
Obezitenin Tedavisi;
Obezite oluşmadan korunma büyük önem taşır.
Obeziteden korunmaya çocukluk çağında başlanmalıdır.
Çocukluk ve adolesanlık döneminde oluşan obezite; yetişkinlik dönemi obezitesi için zemin hazırlayabilir. Bu nedenle aile; okul ve çevre yeterli ve dengeli beslenme ve fiziksel aktivite konularında bilgilendirilmelidir.
Obezite tedavisi; bireyin kararlılığı ve etkin olarak katılımını gerektiren; tedavisi zorunlu; uzun ve süreklilik gerektiren bir süreçtir. Obezite tedavisinde hekim; diyetisyen; psikolog; fizyoterapistten oluşan bir ekip gerekmektedir.
Obezite tedavisinde amaç; gerçekçi bir vücut ağırlığı kaybı hedeflenerek; obeziteye ilişkin morbidite ve mortalite risklerini azaltmak; bireye yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Vücut ağırlığının 6 aylık dönemde %10 azalması; obezitenin yol açtığı sağlık sorunlarının önlenmesinde önemliDİR.
Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler 5 grup altında toplanmaktadır.
Bu yöntemler;
1.Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi;
2.Egzersiz tedavisi
3.Davranış değişikliği tedavisi
4.Farmakolojik tedavi
5.Cerrahi tedavi
Dünya Sağlık Örgütü son verilerine göre;
Dünya genelinde obezite prevelansı; 1980’lerden günümüze kadar 2 katına çıkmıştır.
2014 yılında; 18 yaş ve üzeri 1;9 milyar fazla kilolu mevcuttur. Bunların 600 milyonu obezite sınıfında yer almaktadır. Bu grup nufusun %39’una denk gelmektedir. % 13 ise obezlerin oranıdır.
Dünyanın birçok yerinde obeziteden ölenlerin sayısı; açlıktan ölenlerin sayısından fazladır.
2013 yılında 5 yaş altı çocukların 42 milyonu obezdir. Yine de tüm bu verilere rağmen obezite önlenebilir hastalıktır.
Çocuklarda ve Adölesanlarda:
“Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010” çalışma raporuna göre Türkiye’de;
0-5 yaşta obezite sıklığı % 8;5 (erkek %10;1; kız %6;8)
6-18 yaşta obezite sıklığı % 8;2 (erkek %9;1; kız %7;3) olarak bulunmuştur.
0-5 yaşta fazla kilolu olanlar %17;9; fazla kilolu ve şişman olanlar %26;4 olarak bulunmuştur.
6-18 yaşta fazla kilolu olanlar %14;3; fazla kilolu ve şişman olanlar %22;5 olarak bulunmuştur.
Yetişkinlerde;
Erkeklerde %20;5
Kadınlarda ise % 41;0
Toplamda % 30;3 olarak bulunmuştur.
Ülkemizde toplamda fazla kilolu olanlar %34;6; fazla kilolu ve şişman olanlar %64;9; çok şişman olanların oranı %2;9 olarak bulunmuştur
Obezite; günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının arzu edilen düzeyin üstüne çıkmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından ise obezite; sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmaktadır.
Beslenme; anne karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez bir ihtiyacıdır.
Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için; alınan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması gerekmektedir. Günlük alınan enejjinin harcanan enerjiden fazla olması durumunda; harcanamayan enerji vücutta yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olmaktadır.
Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18 i; kadınlarda ise %20-25 ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde %25; kadınlarda ise %30 un üstüne çıkması obeziteyi oluşturmaktadır.
Obezitenin oluşmasında başlıca risk faktörleri aşağıda sıralanmıştır:
• Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları;
• Yetersiz fiziksel aktivite;
• Yaş;
• Cinsiyet;
• Eğitim düzeyi;
• Sosyo – kültürel etmenler;
• Gelir durumu;
• Hormonal ve metabolik etmenler;
• Genetik etmenler;
• Psikolojik problemler;
• Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama;
• Sigara- alkol kullanma durumu;
• Kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.);
• Doğum sayısı ve doğumlar arası süre.
Obezitenin Başlıca Nedenleri;
Temel sebebi; alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıdır. Şehirleşmenin artması; oturarak yapılan işlerin yaygınlaşması fiziksel aktivite oranını düşürmektedir.
Yüksek yağ içerikli ve enerji yoğunluğu fazla olan besinlerin tüketimi de artmıştır.
Fazla Kiloluk Ve Obezitenin Yaygın Sağlık Sonuçları;
Kalp-damar hastalıkları; (2012 yılında ölümlerin başında Kalp-damar hastalıkları gelir.)
Kas- iskelet hastalıkları(özellikle osteoartirit)
Bazı kanserler(endometriyum; göğüs; kolon)
Obezitenin Tedavisi;
Obezite oluşmadan korunma büyük önem taşır.
Obeziteden korunmaya çocukluk çağında başlanmalıdır.
Çocukluk ve adolesanlık döneminde oluşan obezite; yetişkinlik dönemi obezitesi için zemin hazırlayabilir. Bu nedenle aile; okul ve çevre yeterli ve dengeli beslenme ve fiziksel aktivite konularında bilgilendirilmelidir.
Obezite tedavisi; bireyin kararlılığı ve etkin olarak katılımını gerektiren; tedavisi zorunlu; uzun ve süreklilik gerektiren bir süreçtir. Obezite tedavisinde hekim; diyetisyen; psikolog; fizyoterapistten oluşan bir ekip gerekmektedir.
Obezite tedavisinde amaç; gerçekçi bir vücut ağırlığı kaybı hedeflenerek; obeziteye ilişkin morbidite ve mortalite risklerini azaltmak; bireye yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Vücut ağırlığının 6 aylık dönemde %10 azalması; obezitenin yol açtığı sağlık sorunlarının önlenmesinde önemliDİR.
Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler 5 grup altında toplanmaktadır.
Bu yöntemler;
1.Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi;
2.Egzersiz tedavisi
3.Davranış değişikliği tedavisi
4.Farmakolojik tedavi
5.Cerrahi tedavi
Dünya Sağlık Örgütü son verilerine göre;
Dünya genelinde obezite prevelansı; 1980’lerden günümüze kadar 2 katına çıkmıştır.
2014 yılında; 18 yaş ve üzeri 1;9 milyar fazla kilolu mevcuttur. Bunların 600 milyonu obezite sınıfında yer almaktadır. Bu grup nufusun %39’una denk gelmektedir. % 13 ise obezlerin oranıdır.
Dünyanın birçok yerinde obeziteden ölenlerin sayısı; açlıktan ölenlerin sayısından fazladır.
2013 yılında 5 yaş altı çocukların 42 milyonu obezdir. Yine de tüm bu verilere rağmen obezite önlenebilir hastalıktır.
Çocuklarda ve Adölesanlarda:
“Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010” çalışma raporuna göre Türkiye’de;
0-5 yaşta obezite sıklığı % 8;5 (erkek %10;1; kız %6;8)
6-18 yaşta obezite sıklığı % 8;2 (erkek %9;1; kız %7;3) olarak bulunmuştur.
0-5 yaşta fazla kilolu olanlar %17;9; fazla kilolu ve şişman olanlar %26;4 olarak bulunmuştur.
6-18 yaşta fazla kilolu olanlar %14;3; fazla kilolu ve şişman olanlar %22;5 olarak bulunmuştur.
Yetişkinlerde;
Erkeklerde %20;5
Kadınlarda ise % 41;0
Toplamda % 30;3 olarak bulunmuştur.
Ülkemizde toplamda fazla kilolu olanlar %34;6; fazla kilolu ve şişman olanlar %64;9; çok şişman olanların oranı %2;9 olarak bulunmuştur