2-6 Yaş Çocuğunun Gelişim Özellikleri
2-6 YAŞ ÇOCUKLARININ GENEL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Okul öncesi dönem; bebeklikten çocukluğa geçilen aynı zamanda çocuğun bakım veren kişiye ihtiyaç duymadan yaşamına devam etmeyi yani bağımsızlaşmayı öğrendiği dönemdir. 2-6 yaşları arasında çocuklar bedensel; bilişsel; sosyal; duygusal; özbakım becerileri ve dil kullanımı gibi alanlarda gelişim gösterirler.
2 yaşına yeni girmiş bir çocuk yürüme becerisinde ustalaşmıştır ve dengesini kolaylıkla sağlayabilir. Vücudunun kontrolünü kazanmasıyla koşar; atlar; zıplar; tırmanır ve merdiven inip çıkma denemelerine başlar. İnce motor kasların gelişimiyle birlikte çatal-kaşık kullanabilir; kalem tutmaya çalışır; karalamalar şeklinde resimler ortaya koyar; küpleri üst üste ve yan yana dizerek kule ve köprüler inşa eder. Dil gelişiminde 3-4 kelime kullanarak konuşmaya başlar. Eşyaların ne için kullanıldığını öğrenir.
Bu özgürlükler onun davranışlarına da yansır. Yürümeye başlamasıyla birlikte bağımsızlığına fark eden çocuk her işi kendisi yapmak ister; anne babanın sözünü dinlemez. Aynı zamanda yetişkinler gibi isteklerini henüz erteleyemez; her şeyin hemen olmasını ister; çoğu zaman ağlayarak isteklerini yaptırır. Hemen elde edemediğinde ise öfkelenir. Bu dönemde çocuğa kurallar koyulmalı ve isteklerini nasıl ifade etmesi gerektiği konusunda eğitilmelidir.
Oyunlarda daha çok oyuncak kullanırlar ama oyuncaklarını paylaşmak istemezler. Yaşıtlarıyla yan yana geldiklerinde birlikte oynamayı tercih etmezler; kendi başlarına oynamaktan keyif alırlar.
Çocuk 3 yaşına geldiğinde parmak ucunda yürüyebilir; geri geri adım atabilir; 3 tekerlekli bisiklet kullanabilir ve kaydıraktan kendi başına kayabilir. Karalamalar yerini daha net çizimlere bırakmıştır; daire şeklini çizebilir. Dili daha iyi kullanır; kullandığı kelime sayısı artmıştır ve kendini rahatlıkla ifade edebilir. “Bu ne?” ”Neden?” ve “Niçin?” sorularıyla çevresini keşfetmeye başlar. Neden sonuç ilişkileri içerisinde olayları çözümler. Kendi başına yapabildiği işler artmış bakım veren kişiye olan bağımlılığı azalmıştır. Yardımsız giyinebilir ve düğmelerini ilikleyebilir. Bu yaştaki çocuk eskisi kadar bencil ve inatçı değildir. Anne babanın hoşuna giden şeyi yapmaktan keyif alır. Eğer daha önce kurallarla karşılaşmışsa bu yaşta kurallara daha rahat uyum sağlar.
Yaşıtları ve yetişkinlerle daha iyi iletişim kurduğu gözlenir. Artık arkadaşlarıyla beraber oyun kurar ve beraber oynar. Oyuncaklarını paylaşmak konusunda daha rahat ikna edilebilir. Cinsiyet farkını ayırt eder ve kendi cinsiyetini bilir.
Çocukların gerçeklik algılarının oluşması zaman alabilir. 4 yaşındaki bir çocuk gerçekle hayali karıştırabilir. Anlattığı hikayelerin bir kısmı hayal ürünü olabilir. Dinlediği hikayelerdeki olayların gelişim sırasını anlar ancak hikayenin ana fikri hakkında henüz yorum yapamaz. Kendi cinsiyetine dair rolleri sergilemeye başlar; anne ve babayı izleyerek onlar gibi davranır. Dikkat süresi artmıştır; masa etkinliklerinde faaliyet yapabilir. Makasla düzgün şekiller kesebilir; kesme yapıştırma faaliyetlerini sever; kalem ve fırçaları kullanarak daha gerçekçi resimler çizer. Çizdiği insan resimlerinde ağız; burun; eller; kollar; baş ve gövde vardır. Kelimeleri gramatik yapıya uygun bir şekilde kullanarak anlamlı cümleler oluşturur. Rakamları ritmik olarak sayar ve nesnelerin sayısını söyler. Sevdiği arkadaşlarıyla 3-4 kişilik gruplar halinde oynamayı tercih eder.
5 yaşına gelen bir çocuk bütün işlerini kendi yapar ve sosyaldir. Kavramları öğrenmiştir ve nesneleri renk; şekil ve boyutlarına göre gruplar. Bir şekli boyarken taşırmadan çizgilerin içinde kalacak şekilde boyar. Resimlere bakarak hikaye anlatabilir.
Çocuk 6 yaşına geldiğinde bağımsızlığını ilan eder ve kendine güveni vardır. Ancak hala duygusal olarak bir çocuk olduğunu hissettirir. İlgiye; sevgiye ve birlikte vakit geçirmeye olan ihtiyacı devam eder. Bilimsel olayları merak eder ve öğrenmeye isteklidir. Bilişsel olarak 6 yaşın sonlarına doğru ilkokula hazırdır.
Bu dönem boyunca çocuğun kazandığı beceriler onu ilk önce ilkokul süreçlerine daha sonra yetişkinlik hayatına hazırlar. Kendi bağımsızlığını kazanmış; diğerleriyle iletişim kurabilen; okuma ve yazma için gerekli becerileri kazanmış çocuklar bu dönem gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlamışlardır.
Okul öncesi dönem; bebeklikten çocukluğa geçilen aynı zamanda çocuğun bakım veren kişiye ihtiyaç duymadan yaşamına devam etmeyi yani bağımsızlaşmayı öğrendiği dönemdir. 2-6 yaşları arasında çocuklar bedensel; bilişsel; sosyal; duygusal; özbakım becerileri ve dil kullanımı gibi alanlarda gelişim gösterirler.
2 yaşına yeni girmiş bir çocuk yürüme becerisinde ustalaşmıştır ve dengesini kolaylıkla sağlayabilir. Vücudunun kontrolünü kazanmasıyla koşar; atlar; zıplar; tırmanır ve merdiven inip çıkma denemelerine başlar. İnce motor kasların gelişimiyle birlikte çatal-kaşık kullanabilir; kalem tutmaya çalışır; karalamalar şeklinde resimler ortaya koyar; küpleri üst üste ve yan yana dizerek kule ve köprüler inşa eder. Dil gelişiminde 3-4 kelime kullanarak konuşmaya başlar. Eşyaların ne için kullanıldığını öğrenir.
Bu özgürlükler onun davranışlarına da yansır. Yürümeye başlamasıyla birlikte bağımsızlığına fark eden çocuk her işi kendisi yapmak ister; anne babanın sözünü dinlemez. Aynı zamanda yetişkinler gibi isteklerini henüz erteleyemez; her şeyin hemen olmasını ister; çoğu zaman ağlayarak isteklerini yaptırır. Hemen elde edemediğinde ise öfkelenir. Bu dönemde çocuğa kurallar koyulmalı ve isteklerini nasıl ifade etmesi gerektiği konusunda eğitilmelidir.
Oyunlarda daha çok oyuncak kullanırlar ama oyuncaklarını paylaşmak istemezler. Yaşıtlarıyla yan yana geldiklerinde birlikte oynamayı tercih etmezler; kendi başlarına oynamaktan keyif alırlar.
Çocuk 3 yaşına geldiğinde parmak ucunda yürüyebilir; geri geri adım atabilir; 3 tekerlekli bisiklet kullanabilir ve kaydıraktan kendi başına kayabilir. Karalamalar yerini daha net çizimlere bırakmıştır; daire şeklini çizebilir. Dili daha iyi kullanır; kullandığı kelime sayısı artmıştır ve kendini rahatlıkla ifade edebilir. “Bu ne?” ”Neden?” ve “Niçin?” sorularıyla çevresini keşfetmeye başlar. Neden sonuç ilişkileri içerisinde olayları çözümler. Kendi başına yapabildiği işler artmış bakım veren kişiye olan bağımlılığı azalmıştır. Yardımsız giyinebilir ve düğmelerini ilikleyebilir. Bu yaştaki çocuk eskisi kadar bencil ve inatçı değildir. Anne babanın hoşuna giden şeyi yapmaktan keyif alır. Eğer daha önce kurallarla karşılaşmışsa bu yaşta kurallara daha rahat uyum sağlar.
Yaşıtları ve yetişkinlerle daha iyi iletişim kurduğu gözlenir. Artık arkadaşlarıyla beraber oyun kurar ve beraber oynar. Oyuncaklarını paylaşmak konusunda daha rahat ikna edilebilir. Cinsiyet farkını ayırt eder ve kendi cinsiyetini bilir.
Çocukların gerçeklik algılarının oluşması zaman alabilir. 4 yaşındaki bir çocuk gerçekle hayali karıştırabilir. Anlattığı hikayelerin bir kısmı hayal ürünü olabilir. Dinlediği hikayelerdeki olayların gelişim sırasını anlar ancak hikayenin ana fikri hakkında henüz yorum yapamaz. Kendi cinsiyetine dair rolleri sergilemeye başlar; anne ve babayı izleyerek onlar gibi davranır. Dikkat süresi artmıştır; masa etkinliklerinde faaliyet yapabilir. Makasla düzgün şekiller kesebilir; kesme yapıştırma faaliyetlerini sever; kalem ve fırçaları kullanarak daha gerçekçi resimler çizer. Çizdiği insan resimlerinde ağız; burun; eller; kollar; baş ve gövde vardır. Kelimeleri gramatik yapıya uygun bir şekilde kullanarak anlamlı cümleler oluşturur. Rakamları ritmik olarak sayar ve nesnelerin sayısını söyler. Sevdiği arkadaşlarıyla 3-4 kişilik gruplar halinde oynamayı tercih eder.
5 yaşına gelen bir çocuk bütün işlerini kendi yapar ve sosyaldir. Kavramları öğrenmiştir ve nesneleri renk; şekil ve boyutlarına göre gruplar. Bir şekli boyarken taşırmadan çizgilerin içinde kalacak şekilde boyar. Resimlere bakarak hikaye anlatabilir.
Çocuk 6 yaşına geldiğinde bağımsızlığını ilan eder ve kendine güveni vardır. Ancak hala duygusal olarak bir çocuk olduğunu hissettirir. İlgiye; sevgiye ve birlikte vakit geçirmeye olan ihtiyacı devam eder. Bilimsel olayları merak eder ve öğrenmeye isteklidir. Bilişsel olarak 6 yaşın sonlarına doğru ilkokula hazırdır.
Bu dönem boyunca çocuğun kazandığı beceriler onu ilk önce ilkokul süreçlerine daha sonra yetişkinlik hayatına hazırlar. Kendi bağımsızlığını kazanmış; diğerleriyle iletişim kurabilen; okuma ve yazma için gerekli becerileri kazanmış çocuklar bu dönem gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlamışlardır.