Çocuklarda Dikkat Eksikliği
Son zamanlarda ailelerden en sık duyulan şikayetlerden biri de çocuklarındaki dikkat dağınıklığıdır. Zaman zaman dikkat problemleri yaşayan çocukları kolayca dikkat eksikliği tanısı altında değerlendirmek doğru değildir. Belirtilerin uzmanlar tarafından değerlendirilmesi ve uygun çözüm yollarının kullanılması gerekmektedir. Şimdi öncelikle dikkat eksikliğini ve bu süreçte karşılaşılabilecek durumları gözden geçirelim.
DİKKAT EKSİKLİĞİ NEDİR?
Dikkat eksikliği; kişinin dikkatinin olmaması değil; dikkatini belirli bir süreyle belirli bir konu üzerinde yoğunlaştıramaması anlamına gelmektedir. Bu durum ders çalışma; ödev yapma; verilen görevleri yerine getirme gibi özellikle zihinsel aktivitelerde kendini gösterir. Kısaca konsantre olamama olarak da tanımlanabilir.
Kafaları en çok karıştıran nokta; dikkat eksikliği olan çocukların televizyonda çizgi film izleyebilmesi ve bilgisayarda oyun oynayabilmesi konusundadır. Çocuğun uzun süre televizyon ya da bilgisayar karşısında oturabiliyor olması dikkat eksikliği olmadığı anlamına gelmemektedir. Aksine çocuklar; ilgilerini çeken; renkli; eğlenceli uyaranlara maruz kaldıklarında sıkılmadan dikkatlerini sürdürebilirler.
KENDİNİ NASIL GÖSTERİR?
Dikkatini yoğunlaştıramayan çocuğun çabuk sıkıldığını; yaptığı aktiviteyi yarıda bırakabildiğini görebilmekteyiz. Başladığı işi bitirmekte zorlanabilir; verilen görevleri yerine getiremeyebilir.
Bir işle meşgulken sık sık ara verdiğinin; sıkılıp bıraktığını görebiliriz. Özellikle akademik yaşantıda; ödev yapmak için oturduğunda sık sık kalktığını; yapmak istemediğini ve bu sebeple zaman zaman davranış problemleri gösterdiğini görebiliriz. Belirli bir düzen ve planı takip edemediğinden akademik başarıda düşme gözlemlenebilir.
Okul öncesi dönemde her şeyden çok çabuk sıkılan; sık sık oyuncak değiştiren çocuklarla karşılaşırken; ilkokula başlamalarıyla birlikte öğrenmeye karşı ilgisizlik; ödev ve sorumluluklarda problemlerle karşılaşırız. Ödev yapmak onlar için oldukça zor ve sıkıntılı bir durumdur. Sık sık tuvalete gitme; bir şeyler yiyip içme; uykunun gelmesi gibi bahanelerle ödev başından kalkmak için çaba gösterebilirler. Kurallı oyunlarda sıra bekleme; oyunun kurallarına uyma noktalarında da zorlanabilmektedirler.
Sınıf içinde öğretmenlerden en sık duyulan şey; dersleri takip etmedikleridir. Öğretmeni dinlemiyormuş gibi göründüklerinden; kalemi ve silgisiyle oynadıklarından; dışarıdan gelen herhangi bir uyaran karşısında hemen dikkatlerinin dağıldığından bahsedebiliriz.
Bu gibi durumların da etkisiyle okuma yazma süreçlerinin yaşıtlarından farklılık
gösterebilmesi muhtemeldir. Yanlış okumalar; kelimeleri okumadan tamamlamalarla karşılaşılabilir. Yazılarının bozuk; karışık ve defterlerinin düzensiz olduğu görülebilir. Okuma ve yazmaya karşı isteksiz olabilirler.
İlerleyen yaşlarda karşılaştıkları sınavlarda da zor durumlar yaşadıklarını görmekteyiz. Sınavlarda; hızlı ya da yanlış okumaktan kaynaklı hatalar yapabilirler. Yanlış okumaktan kaynaklı basit işlem hataları; hızlı davranmaktan kaynaklı soruyu yanlış anlama ya da yanlış şıkkı işaretleme gibi basit işlem hataları yapabilirler. Çok iyi bilmelerine rağmen soruları yanlış cevaplayabilirler.
Ev içinde verilen görevleri yapma konusunda isteksiz davrandıklarını; dağınık olduklarını ve kurallardan hoşlanmadıklarını söyleyebiliriz.
Sosyal ortamlarda konuşurken ise dikkatlerini sürdüremedikleri için sık sık konu
değiştirdiklerini ve istediklerini anlatmakta sıkıntı yaşadıklarını görebilmekteyiz.
Genel olarak bakıldığında sakarlıklar ve küçük kazalar yaşadıklarını söyleyebiliriz.
NELER YAPILABİLİR?
Çocuğunuza güven verin; her koşulda onun yanında olduğunuzu hissettirin.
Çocuğunuzu motive edin; bireysel başarı elde etmesi konusunda destekleyin.
Kalabalık ortamlar ve aşırı uyaranlar onu rahatsız edecektir. Bu sebeplerle bu tarz ortamlara girme konusunda daha dikkatli davranın.
Onu başkalarıyla kıyaslamayın; özgüven geliştirmesine yardımcı olun. Olumlu
davranışlarını pekiştirin.
Ona yaşına uygun sorumluluklar verin. Bu sorumlulukları kısa ve net bir şekilde ona anlatın.
Olumlu davranışlarını pekiştirin.
Aşırı hareketli olduğunda dikkatini başka bir şeye yönlendirmeye çalışın.
Hemen her çocuk ödev yaparken sıkılabilir ve ara vermek isteyebilir. Ama özellikle dikkat eksikliği olan çocuklar bu aralara daha fazla ihtiyaç duyar.
Uygun ve belirli aralıklarla kısa aralar verilmelidir.
Anlatılanların daha fazla aklında kalması için bir konu hakkında konuşurken görseller ve nesnelerden yararlanın.
Enerjisini atabilmesi için fiziksel aktivitelere yönlendirin.
DİKKAT EKSİKLİĞİ NEDİR?
Dikkat eksikliği; kişinin dikkatinin olmaması değil; dikkatini belirli bir süreyle belirli bir konu üzerinde yoğunlaştıramaması anlamına gelmektedir. Bu durum ders çalışma; ödev yapma; verilen görevleri yerine getirme gibi özellikle zihinsel aktivitelerde kendini gösterir. Kısaca konsantre olamama olarak da tanımlanabilir.
Kafaları en çok karıştıran nokta; dikkat eksikliği olan çocukların televizyonda çizgi film izleyebilmesi ve bilgisayarda oyun oynayabilmesi konusundadır. Çocuğun uzun süre televizyon ya da bilgisayar karşısında oturabiliyor olması dikkat eksikliği olmadığı anlamına gelmemektedir. Aksine çocuklar; ilgilerini çeken; renkli; eğlenceli uyaranlara maruz kaldıklarında sıkılmadan dikkatlerini sürdürebilirler.
KENDİNİ NASIL GÖSTERİR?
Dikkatini yoğunlaştıramayan çocuğun çabuk sıkıldığını; yaptığı aktiviteyi yarıda bırakabildiğini görebilmekteyiz. Başladığı işi bitirmekte zorlanabilir; verilen görevleri yerine getiremeyebilir.
Bir işle meşgulken sık sık ara verdiğinin; sıkılıp bıraktığını görebiliriz. Özellikle akademik yaşantıda; ödev yapmak için oturduğunda sık sık kalktığını; yapmak istemediğini ve bu sebeple zaman zaman davranış problemleri gösterdiğini görebiliriz. Belirli bir düzen ve planı takip edemediğinden akademik başarıda düşme gözlemlenebilir.
Okul öncesi dönemde her şeyden çok çabuk sıkılan; sık sık oyuncak değiştiren çocuklarla karşılaşırken; ilkokula başlamalarıyla birlikte öğrenmeye karşı ilgisizlik; ödev ve sorumluluklarda problemlerle karşılaşırız. Ödev yapmak onlar için oldukça zor ve sıkıntılı bir durumdur. Sık sık tuvalete gitme; bir şeyler yiyip içme; uykunun gelmesi gibi bahanelerle ödev başından kalkmak için çaba gösterebilirler. Kurallı oyunlarda sıra bekleme; oyunun kurallarına uyma noktalarında da zorlanabilmektedirler.
Sınıf içinde öğretmenlerden en sık duyulan şey; dersleri takip etmedikleridir. Öğretmeni dinlemiyormuş gibi göründüklerinden; kalemi ve silgisiyle oynadıklarından; dışarıdan gelen herhangi bir uyaran karşısında hemen dikkatlerinin dağıldığından bahsedebiliriz.
Bu gibi durumların da etkisiyle okuma yazma süreçlerinin yaşıtlarından farklılık
gösterebilmesi muhtemeldir. Yanlış okumalar; kelimeleri okumadan tamamlamalarla karşılaşılabilir. Yazılarının bozuk; karışık ve defterlerinin düzensiz olduğu görülebilir. Okuma ve yazmaya karşı isteksiz olabilirler.
İlerleyen yaşlarda karşılaştıkları sınavlarda da zor durumlar yaşadıklarını görmekteyiz. Sınavlarda; hızlı ya da yanlış okumaktan kaynaklı hatalar yapabilirler. Yanlış okumaktan kaynaklı basit işlem hataları; hızlı davranmaktan kaynaklı soruyu yanlış anlama ya da yanlış şıkkı işaretleme gibi basit işlem hataları yapabilirler. Çok iyi bilmelerine rağmen soruları yanlış cevaplayabilirler.
Ev içinde verilen görevleri yapma konusunda isteksiz davrandıklarını; dağınık olduklarını ve kurallardan hoşlanmadıklarını söyleyebiliriz.
Sosyal ortamlarda konuşurken ise dikkatlerini sürdüremedikleri için sık sık konu
değiştirdiklerini ve istediklerini anlatmakta sıkıntı yaşadıklarını görebilmekteyiz.
Genel olarak bakıldığında sakarlıklar ve küçük kazalar yaşadıklarını söyleyebiliriz.
NELER YAPILABİLİR?
Çocuğunuza güven verin; her koşulda onun yanında olduğunuzu hissettirin.
Çocuğunuzu motive edin; bireysel başarı elde etmesi konusunda destekleyin.
Kalabalık ortamlar ve aşırı uyaranlar onu rahatsız edecektir. Bu sebeplerle bu tarz ortamlara girme konusunda daha dikkatli davranın.
Onu başkalarıyla kıyaslamayın; özgüven geliştirmesine yardımcı olun. Olumlu
davranışlarını pekiştirin.
Ona yaşına uygun sorumluluklar verin. Bu sorumlulukları kısa ve net bir şekilde ona anlatın.
Olumlu davranışlarını pekiştirin.
Aşırı hareketli olduğunda dikkatini başka bir şeye yönlendirmeye çalışın.
Hemen her çocuk ödev yaparken sıkılabilir ve ara vermek isteyebilir. Ama özellikle dikkat eksikliği olan çocuklar bu aralara daha fazla ihtiyaç duyar.
Uygun ve belirli aralıklarla kısa aralar verilmelidir.
Anlatılanların daha fazla aklında kalması için bir konu hakkında konuşurken görseller ve nesnelerden yararlanın.
Enerjisini atabilmesi için fiziksel aktivitelere yönlendirin.