Arkadaş Edinme
ARKADAŞLAR!
Arkadaş edinmek; bir lüks veya okula gitmenin getirdiği bir zorunluluk değildir. Çocuğun okulda öğrendiği arkadaş edinme ve sürdürme becerileri; tüm yaşamı boyunca kuracağı ilişkilerin yapı taşlarını oluşturur.
Çocuğunuzun zaman zaman yaşayabileceği arkadaş sorunları sizi müdahale etmeye zorlasa da; bu arkadaşlıklar ve yaşıtlarıyla kuracağı rastgele ilişkiler aracılığıyla; çocuğunuz kendisine dair bilgileri; toplumdaki yerini ve dünyaya ait fikrini netleştirmektedir.
ARKADAŞ EDİNMEK
3 YAŞ ÖNCESİ Arkadaşlarıyla oynamaktan çok ; tek başına veya onlarla yan yana oynayarak zaman geçirir. İşbirliği; paylaşma; sırasını bekleme gibi temel kuralları bilemez. Bir arada olmayı sevse de birlikte bir oyun kurmayı beceremez. Çabuk öfkelenip saldırgan davranışlar gösterebilir.
3-5 YAŞ ARASI Arkadaşla oyarken basit kuralları öğrenir. Hala paylaşmakta sıkıntıları olabilir. Arkadaşlarıyla olmaktan keyif alır. Hem olumlu hem olumsuz etkileşimler vardır. Keyifli başlayan oyun bir süre sonra çatışmaya dönüşebilir. Saldırgan davranışlar olabilir.
5 YAŞ Başka çocuklarla birlikte oynamayı becerir. Kimileri grup olarak oynamayı tercih ederken kimileri ikili oynamayı ister. Saldırgan davranışların şiddeti azalmıştır.
6-12 YAŞ Yaşıtları arasındaki farklılıkları anlamaya başlar. İletişim becerileri artar. Birlikte oynama ve yardımlaşma önem kazanır. Saldırganlık biter.
ERGENLİK ÖNCESİ 11-13 Grup kurallarına uyma en yüksek düzeye ulaşır. 13 yaşından sonra grup baskısından etkilenme derecesi azalır. Aynı cinsten oluşan gruplar kurulur.
ERGENLİK 13… Gruba uyum yaşıtları arasındaki statüden ve benlik kavramından etkilenir. Kendi değerlerini paylaşan ve yaşama dair sorunlarını anlayan arkadaşlar artar.
Arkadaş edinmek için çocuğunuzun arkadaşlarıyla kabul edilebilir ilişkiler kurmayı öğrenmesi gerekir. Uzmanlar arasında bu konuda iki bakış açısı vardır.
1. Çocuklar yaşıtlarıyla yaşadığı deneyimler aracılığıyla nelerin arkadaşlarının ilgisini çektiğini ve bu ilgiyi devam ettirdiğini deneme yanılma yoluyla öğrenir.
2. Çocuklar ; yaşamlarında anne baba ve öğretmen gibi önemli yer tutan yetişkinleri izleyerek ve onların nasıl yeni arkadaş edindiğini ve nasıl devam ettirdiğini görerek arkadaşlığı öğrenir.
Her iki görüşün de doğruluk payı vardır. Çocuklar yetişkinlerden ; konuşulan ve konuşulmayan bir çok ipucu yakalayarak ve başka arkadaşlarının istek; değer ve yeteneklerinin olumlu sonuçlarını gözlemleyerek arkadaşlıklar kurarlar.
Arkadaşlık kurmak için gerekli olduğu açık olan gülümseme; selam verme; iyi davranma gibi özelliklerden başka çocuğunuz ilköğretim çağına kadar şunları nasıl yapacağını da bilmelidir:
• başkalarını oyuna çağırma; bir konuşmayı başlatabilme; devam eden bir oyuna katılma ve yeni insanlara kendini tanıtabilme;
• başkalarının duygularını anlama; arkadaşlarına sevdiğini söyleme ya da davranışlarıyla gösterme; onları dinleme; iyi bir şeyler yaptıklarında onlara güzel sözler söyleme;
• bir başkasının eşyasını kullanmadan önce izin isteme gibi diğerlerine ilişkin sorumluluk duyma;
• oyunlarda paylaşma ve yardımlaşma (oyun kurallarına uyma; işbirliğine girip paylaşmayı becerebilmelidir. Gerektiğinde de uygun biçimde yardım istemelidir )
• Haklarını bilme ve bunları savunurken saldırganlığa başvurmadan karşılık verme
• Çatışmalı durumlarda öfkesine hakim olarak sataşmalara yapıcı biçimde yanıt verme
Anne babalar çocukların arkadaş edinmesini istemeden de olsa olumsuz etkileyebilirler. Her şeyden önce “arkadaşlık”la ilgili kendi değer yargılarımıza bakmamız gerekir. Çünkü çocuklar; çevrelerindeki yetişkinlerin yaklaşım biçimlerini çok çabuk kaparlar.
Kendinize şu soruları sorabilirsiniz:
• kendim ve çocuklarım için aile dışında ilişkiler kuruyor muyum?
• Çocuğuma arkadaş edinemeyeceği mesajını yalayacak kadar üzerine düşüyor veya toplumsal gelişimine müdahale ediyor muyum? (ilişkilerine karışmak; arkadaşlarıyla ilgili olumsuz yorumlar yapmak; kendisinin çözebileceği sorunları çözmeye çalışmak..)
• Onun arkadaş edinmesine yardımcı olacak ortamlar hazırlıyor muyum? (daha çok evde vakit geçirmek ya da yalnız olacağı mekanları seçmek..)
İnsan sosyal bir varlıktır ve her birimizin diğerine ihtiyacı vardır. Alfred Adler’in “ Robinson Cruise dünyanın en etkileyici; en yaratıcı en iyi insanı olsa da bir işe yaramazdı. Çünkü o adada tek başına yaşıyordu” yorumu toplumsallığın önemli bir kısmını vurgulamaktadır.
Uzm Psi Dan. Evrim Alkış Demirel
Kaynak: Çocuğunuzun Okulla İlgili Sorunlarını Çözebilirsiniz
Sistem Yayıncılık
Arkadaş edinmek; bir lüks veya okula gitmenin getirdiği bir zorunluluk değildir. Çocuğun okulda öğrendiği arkadaş edinme ve sürdürme becerileri; tüm yaşamı boyunca kuracağı ilişkilerin yapı taşlarını oluşturur.
Çocuğunuzun zaman zaman yaşayabileceği arkadaş sorunları sizi müdahale etmeye zorlasa da; bu arkadaşlıklar ve yaşıtlarıyla kuracağı rastgele ilişkiler aracılığıyla; çocuğunuz kendisine dair bilgileri; toplumdaki yerini ve dünyaya ait fikrini netleştirmektedir.
ARKADAŞ EDİNMEK
3 YAŞ ÖNCESİ Arkadaşlarıyla oynamaktan çok ; tek başına veya onlarla yan yana oynayarak zaman geçirir. İşbirliği; paylaşma; sırasını bekleme gibi temel kuralları bilemez. Bir arada olmayı sevse de birlikte bir oyun kurmayı beceremez. Çabuk öfkelenip saldırgan davranışlar gösterebilir.
3-5 YAŞ ARASI Arkadaşla oyarken basit kuralları öğrenir. Hala paylaşmakta sıkıntıları olabilir. Arkadaşlarıyla olmaktan keyif alır. Hem olumlu hem olumsuz etkileşimler vardır. Keyifli başlayan oyun bir süre sonra çatışmaya dönüşebilir. Saldırgan davranışlar olabilir.
5 YAŞ Başka çocuklarla birlikte oynamayı becerir. Kimileri grup olarak oynamayı tercih ederken kimileri ikili oynamayı ister. Saldırgan davranışların şiddeti azalmıştır.
6-12 YAŞ Yaşıtları arasındaki farklılıkları anlamaya başlar. İletişim becerileri artar. Birlikte oynama ve yardımlaşma önem kazanır. Saldırganlık biter.
ERGENLİK ÖNCESİ 11-13 Grup kurallarına uyma en yüksek düzeye ulaşır. 13 yaşından sonra grup baskısından etkilenme derecesi azalır. Aynı cinsten oluşan gruplar kurulur.
ERGENLİK 13… Gruba uyum yaşıtları arasındaki statüden ve benlik kavramından etkilenir. Kendi değerlerini paylaşan ve yaşama dair sorunlarını anlayan arkadaşlar artar.
Arkadaş edinmek için çocuğunuzun arkadaşlarıyla kabul edilebilir ilişkiler kurmayı öğrenmesi gerekir. Uzmanlar arasında bu konuda iki bakış açısı vardır.
1. Çocuklar yaşıtlarıyla yaşadığı deneyimler aracılığıyla nelerin arkadaşlarının ilgisini çektiğini ve bu ilgiyi devam ettirdiğini deneme yanılma yoluyla öğrenir.
2. Çocuklar ; yaşamlarında anne baba ve öğretmen gibi önemli yer tutan yetişkinleri izleyerek ve onların nasıl yeni arkadaş edindiğini ve nasıl devam ettirdiğini görerek arkadaşlığı öğrenir.
Her iki görüşün de doğruluk payı vardır. Çocuklar yetişkinlerden ; konuşulan ve konuşulmayan bir çok ipucu yakalayarak ve başka arkadaşlarının istek; değer ve yeteneklerinin olumlu sonuçlarını gözlemleyerek arkadaşlıklar kurarlar.
Arkadaşlık kurmak için gerekli olduğu açık olan gülümseme; selam verme; iyi davranma gibi özelliklerden başka çocuğunuz ilköğretim çağına kadar şunları nasıl yapacağını da bilmelidir:
• başkalarını oyuna çağırma; bir konuşmayı başlatabilme; devam eden bir oyuna katılma ve yeni insanlara kendini tanıtabilme;
• başkalarının duygularını anlama; arkadaşlarına sevdiğini söyleme ya da davranışlarıyla gösterme; onları dinleme; iyi bir şeyler yaptıklarında onlara güzel sözler söyleme;
• bir başkasının eşyasını kullanmadan önce izin isteme gibi diğerlerine ilişkin sorumluluk duyma;
• oyunlarda paylaşma ve yardımlaşma (oyun kurallarına uyma; işbirliğine girip paylaşmayı becerebilmelidir. Gerektiğinde de uygun biçimde yardım istemelidir )
• Haklarını bilme ve bunları savunurken saldırganlığa başvurmadan karşılık verme
• Çatışmalı durumlarda öfkesine hakim olarak sataşmalara yapıcı biçimde yanıt verme
Anne babalar çocukların arkadaş edinmesini istemeden de olsa olumsuz etkileyebilirler. Her şeyden önce “arkadaşlık”la ilgili kendi değer yargılarımıza bakmamız gerekir. Çünkü çocuklar; çevrelerindeki yetişkinlerin yaklaşım biçimlerini çok çabuk kaparlar.
Kendinize şu soruları sorabilirsiniz:
• kendim ve çocuklarım için aile dışında ilişkiler kuruyor muyum?
• Çocuğuma arkadaş edinemeyeceği mesajını yalayacak kadar üzerine düşüyor veya toplumsal gelişimine müdahale ediyor muyum? (ilişkilerine karışmak; arkadaşlarıyla ilgili olumsuz yorumlar yapmak; kendisinin çözebileceği sorunları çözmeye çalışmak..)
• Onun arkadaş edinmesine yardımcı olacak ortamlar hazırlıyor muyum? (daha çok evde vakit geçirmek ya da yalnız olacağı mekanları seçmek..)
İnsan sosyal bir varlıktır ve her birimizin diğerine ihtiyacı vardır. Alfred Adler’in “ Robinson Cruise dünyanın en etkileyici; en yaratıcı en iyi insanı olsa da bir işe yaramazdı. Çünkü o adada tek başına yaşıyordu” yorumu toplumsallığın önemli bir kısmını vurgulamaktadır.
Uzm Psi Dan. Evrim Alkış Demirel
Kaynak: Çocuğunuzun Okulla İlgili Sorunlarını Çözebilirsiniz
Sistem Yayıncılık