Bilgisiyar-Oyun Bağımlılığı
Günümüz dünyasında artık bağımlılık terimi sadece madde bağımlılıkları için değil aynı zamanda kumar; internet; bilgisayar gibi kullanılan; eğlence niyetiyle yapılan aktiviteler içinde geçerli olmaktadır. Artık bilgisayarda oyun oynama yaşı 5-6 yaşlarına kadar düşmüş ve üst yaş sınırı ise 50 lerin üzerine çıkmış durumdadır. Bu noktada bilgisayar/oyun bağımlılığı nedir? Oyun bağımlılığının kişiye zararı var mıdır? Bu bağımlılığın tedavi yolları yada bu bağımlılıktan kurtulma yolları nelerdir? Gibi soruların cevaplarını bulmamız gerekir.
Bakıldığında masum ve zaman geçirmek için yapılan bir aktivite olarak görülse de; kişinin yapması gereken asıl işlerini bırakıp oyun/bilgisayar ile ilgilenmesi zaman içinde sorunlar oluşturacaktır. Kişinin gelecek yaşamını ilgilendiren eğitim hayatı yada iş hayatıyla ilgili çalışmalarının önüne bilgisayar yada oyun bağımlılığını koyduğunda; zaman içinde eğitim başarısında düşme olması; iş hayatıyla ilgili sorunlar yaşaması kaçınılmazdır.
Sırf bilgisayar yada oyunla ilgilenmek için okula yada işe gitmeme/geç gitme; okul yada işte oyun oynamaya çalışma; uyku ve beslenme düzeninin bozulması gibi fiziksel ihtiyaçlarını karşılamama yada erteleme davranışları; ne yazık ki kişinin ister istemez bilgisayar yada oyun bağımlılığı yüzünden; ailevi veyasosyal sorunlar yaşamasına; fiziksel ve psikolojik olarak zayıf düşmesine neden olmaktadır. Bilgisayar yada oyun ile bağımlılık derecesinde ilgilenen kişilerin depresyon riskinin yüksek olduğu yapılan araştırmalarda kanıtlanmıştır. Özellikle şiddet içeren oyunları oynayan kişilerde şiddet eğiliminin fazla olduğu; şiddeti hoş gördüğü ve asosyal-anti sosyal davranışların bu kişilerde kendilerine ve diğer bireylere zarar verecek nitelikte olduğu gözlemlenmiştir.
Bilgisayar/oyun bağımlılığı nedir?
Bağımlılık dediğimiz olgu kişinin iradesinin bittiği; kendini kontrol edemediği; sürekli o maddeyi kullanma yada aktiviteyi yapma isteğinin olduğu; davranış otokontrolünün kaybedildiği bir durumdur. Bir kişinin herhangi bir bağımlılık durumunun olup olmadığına dair şu belirtilerin olması gerekir;
• Bilgisayar kullanmaya yada oyun oynamaya karşı sürekli bir istek
• Bağımlılık yapan duruma karşı kendini denetlemede güçlük
• Günlük aktivitelerinde (yemek yeme; işe gitme; okula gitme vb.. ) ihtiyaçlarını yapmak; karşılamak yerine bağımlılık yapan durumla ilgilenme yada yapması gereken aktiviteleri sürekli erteleme
• Bağımlılık yapan durumla ilgili sürekli artan bir kullanım yada o durumu yapma sıklığının artması (Örnek: daha önceden 1 saat oyun oynayan kişinin bunu geçen zaman içinde 4-5 saat ve üzerine çıkarması)
• Bağımlılık yapan durumu yada aktiviteyi kullanmak ve kendi yaşamındaki etkilerini / belirtilerini gizlemek için aşırı zaman ve çaba harcama; ve bağımlı olduğunu reddetme
• Bağımlılık sosyal; ruhsal; fiziksel sorunlara yol açsa da bağımlılık yapan durumu yapmaya devam etme;
Bu maddelerin 3 tanesinin olması kişiye bağımlı demek için yeterlidir.
Öncelikle bilgisayar/oyun bağımlılığının kişinin yaşamını etkileyen sıkıntılar doğuracağı için ortadan kaldırılmaya yada kontrol edilmeye çalışılması gereken bir hastalık olduğu bilinmelidir. Bu bağımlılığı öncelikle ortadan kaldırmak için kişinin bilgisayar başında geçirdiği vakti planlı bir şekilde düşürmeye çalışması; bu aktivite yerine sosyalleşe bileceği yada fiziksel olarak enerji harcayabileceği başka aktivitelere yönlenmesi iyi olacaktır. Bağımlılığı bitirmenin öncelikli yolu iradedir. İrade ile bu bağımlılıktan kurtulamıyorsa kişinin uzman bir kişinin yardımına başvurmasında fayda vardır. Öncelikle okullarındaki psikolojik danışmanlar ile yoksa bir psikolog yardımı ile bu bağımlılık yapan durumdan kurtulmak için yardım alınabilinir.
Oyun bağımlılığının kişiye zararı var mı?
Bakıldığında masum ve zaman geçirmek için yapılan bir aktivite olarak görülse de; kişinin yapması gereken asıl işlerini bırakıp oyun/bilgisayar ile ilgilenmesi zaman içinde sorunlar oluşturacaktır. Kişinin gelecek yaşamını ilgilendiren eğitim hayatı yada iş hayatıyla ilgili çalışmalarının önüne bilgisayar yada oyun bağımlılığını koyduğunda; zaman içinde eğitim başarısında düşme olması; iş hayatıyla ilgili sorunlar yaşaması kaçınılmazdır.
Sırf bilgisayar yada oyunla ilgilenmek için okula yada işe gitmeme/geç gitme; okul yada işte oyun oynamaya çalışma; uyku ve beslenme düzeninin bozulması gibi fiziksel ihtiyaçlarını karşılamama yada erteleme davranışları; ne yazık ki kişinin ister istemez bilgisayar yada oyun bağımlılığı yüzünden; ailevi veyasosyal sorunlar yaşamasına; fiziksel ve psikolojik olarak zayıf düşmesine neden olmaktadır. Bilgisayar yada oyun ile bağımlılık derecesinde ilgilenen kişilerin depresyon riskinin yüksek olduğu yapılan araştırmalarda kanıtlanmıştır. Özellikle şiddet içeren oyunları oynayan kişilerde şiddet eğiliminin fazla olduğu; şiddeti hoş gördüğü ve asosyal-anti sosyal davranışların bu kişilerde kendilerine ve diğer bireylere zarar verecek nitelikte olduğu gözlemlenmiştir.
Bilgisayar/oyun bağımlılığı nedir?
Bağımlılık dediğimiz olgu kişinin iradesinin bittiği; kendini kontrol edemediği; sürekli o maddeyi kullanma yada aktiviteyi yapma isteğinin olduğu; davranış otokontrolünün kaybedildiği bir durumdur. Bir kişinin herhangi bir bağımlılık durumunun olup olmadığına dair şu belirtilerin olması gerekir;
• Bilgisayar kullanmaya yada oyun oynamaya karşı sürekli bir istek
• Bağımlılık yapan duruma karşı kendini denetlemede güçlük
• Günlük aktivitelerinde (yemek yeme; işe gitme; okula gitme vb.. ) ihtiyaçlarını yapmak; karşılamak yerine bağımlılık yapan durumla ilgilenme yada yapması gereken aktiviteleri sürekli erteleme
• Bağımlılık yapan durumla ilgili sürekli artan bir kullanım yada o durumu yapma sıklığının artması (Örnek: daha önceden 1 saat oyun oynayan kişinin bunu geçen zaman içinde 4-5 saat ve üzerine çıkarması)
• Bağımlılık yapan durumu yada aktiviteyi kullanmak ve kendi yaşamındaki etkilerini / belirtilerini gizlemek için aşırı zaman ve çaba harcama; ve bağımlı olduğunu reddetme
• Bağımlılık sosyal; ruhsal; fiziksel sorunlara yol açsa da bağımlılık yapan durumu yapmaya devam etme;
Bu maddelerin 3 tanesinin olması kişiye bağımlı demek için yeterlidir.
Bilgisayar/ oyun bağımlılığının tedavisi var mı; bu bağımlılıktan kurtulma yolları neler?
Öncelikle bilgisayar/oyun bağımlılığının kişinin yaşamını etkileyen sıkıntılar doğuracağı için ortadan kaldırılmaya yada kontrol edilmeye çalışılması gereken bir hastalık olduğu bilinmelidir. Bu bağımlılığı öncelikle ortadan kaldırmak için kişinin bilgisayar başında geçirdiği vakti planlı bir şekilde düşürmeye çalışması; bu aktivite yerine sosyalleşe bileceği yada fiziksel olarak enerji harcayabileceği başka aktivitelere yönlenmesi iyi olacaktır. Bağımlılığı bitirmenin öncelikli yolu iradedir. İrade ile bu bağımlılıktan kurtulamıyorsa kişinin uzman bir kişinin yardımına başvurmasında fayda vardır. Öncelikle okullarındaki psikolojik danışmanlar ile yoksa bir psikolog yardımı ile bu bağımlılık yapan durumdan kurtulmak için yardım alınabilinir.