Kardeş Kıskançlığı
KARDEŞ KISKANÇLIĞI
Kardeşim; ilgime ve sevgime ortak olamaya hoş geldin;
İlk çocuk dünyaya gelip büyümeye başlarken tüm ilgi odakları üzerinde toplanmakta; alınan oyuncak; kıyafet ve yiyecekler sadece onun için alınmaktadır. Buraya kadar her şey çok güzel ve de olması gereken bir durum. Ancak arada çok yaş farkı oluşmadan; ikinci çocuğun ( kardeşin) dünyaya gelemsi; birinci çocuk için tüm hesapları değiştirir. İlk etapta büyük kardeş için; diğer güzel şeyler gibi; bir ödül ve mutluluk algısı içinde algılanır. Ancak büyük kardeş; ilerleyen zamanda hiçte yolunda gitmediğini düşündüğü bir takım gelişmelere karşı; kıskançlık tepkileri sergilemeye başlar. Çünkü anne- babasının sevgi ve ilgisini kardeşiyle paylaşmak; hiçte küçümsenecek bir durum değildir; çocuğun içinde büyük bir acı da oluşturabilir. Dolaysıyla küçük kardeşin yaptığı davranışları taklit etme yoluna giderek (altını ıslatma; parmağını emme; bez bağlanmasını isteme isteği gibi) ilginin tamamını üzerinde toplama çabası içerisine girebilmektedir. Detaylı örnek verecek olursak; küçük kardeş ne zaman ağlasa anne kucağına alır; emzirir ve büyük kardeş; ağlamanın ilgi gösterilmesi gereken bir durum olduğunu öğrenir; taklit eder. Yine küçük kardeş altını ıslattığında ebeveyn tarafından altı değiştirilir ve bu durum; büyük kardeşe altını ıslattığında ilgi gösteriliri öğretir; dolaysıyla büyük kardeş de ilgi bana gelsin diye; taklit etme yoluna gider. Bunun yanında ağlama ve evdeki diğer bireylere vurma gibi duygusal tepkiler de gösterebilir.
Süreci yönetirken nelere dikkat etmeliyiz?
Anne-babaların büyük kardeşteki bu değişimi çok iyi anlamaları ve küçük kardeşin taklit edilmesini normal karşılamaları; sürecin doğru yönetimi için çok önemlidir.
- Kesinlikle büyük kardeşe olan ilginin azalmaması gerekmektedir
- Büyük kardeş; küçük kardeşin yetiştirilmesindeki ilgiye dahil edilmesi gerekmektedir. (örnek: ebeveyn küçük kardeşin bezini değiştirecekse büyük kardeşten bezin getirilmesini isteyebilir) Yetişkinlik döneminin anne- baba rollerinin temeli; bu dönemlerde atılır. Büyük kardeş için güzel bir şanstır.
- Büyük kardeşin; küçük kardeşi taklit eden istemediğimiz davranışlarını; yüzüne vurarak eleştirmemeliyiz ve mümkünse görmezden gelmeliyiz.
- Bu dönemde büyük kardeş anne-baba ile beraber yatma isteğini çok arttıracaktır. Hiçbir sakıncası yoktur; sağlam bir kişilik için anne babanın kokusuna; sıcaklığına; ilgisine yeterince doyması gerekmektedir. Aksi olursa dışlanmışlık hissine kapıla bilir.
- Kardeşler baş başa bırakılmamalıdır; kıskançlık; ne olacağı belli olmaz.
Çatışmaların ve kavgaların sık görüldüğü bir süreçtir. Büyük kardeş tüm oyuncaklarını küçük kardeşiyle paylaşacaktır ya da tüm oyuncaklar ortak paylaşılacaktır. Genellikle küçük kardeşin oynadığı oyuncakla; büyük kardeş de oynamak isteyecektir;sonuç:Küçük kardeşin elinden o oyuncak alınacaktır ve kavga başlayacaktır. Bunu gören ebeveyn; o daha küçüktür diye büyük kardeşten aldığı oyuncağı küçük kardeşe geri verecektir ya da küçük kardeşe başka bir oyuncak verilecektir; büyük kardeş o oyuncağı da almak isteyecektir. Ebeveyn büyük kardeşi kenara çekecek nasihat verecektir; ‘’o daha küçük; yavrum o senin kardeşin; ben sana yeni bir oyuncak alırım’’ gibi. Tabi burada sadece oyuncaklar değil; birçok konuda anlaşmazlıklar yaşanmaktadır. Çocukların; yetişkin yaşamlarının provası olan bu davranışları da normal karşılayarak; süreci doğru yönetmeye odaklanmamız gerekmektedir.
Neler yapmalıyız?
- Küçük kardeş küçüktür diye ayrıcalık göstermeyip; hakkaniyetli bir yaklaşım göstermeliyiz.
- Kimin hangi oyuncakla oynayacaklarına ebeveynler karışmamalı; kardeşlerin tercihlerine imkan vermeliyiz.
- Küçük tartışmalara ebeveynler müdahil olmamalıdır; kardeşler kendileri çözmelidir. Böyle durumlarda büyük kardeş baskın çıkacaktır ve büyük kardeşin avantajlı olduğu normal karşılanmalıdır. Bu çekişmede büyük kardeş vermemeyi; küçük kardeş ise söke- söke almayı öğrenecektir. Korkmayın! Zaman içerisinde paylaşmanın essiz tadını yaşamayı öğreneceklerdir. Burada çocuklar sahip olabilme becerilerini test edip geliştireceklerdir.
- Kardeşlerin birbirine jest yapmalarına ortam oluşturun. (Mesela bir birlerine hediye almaları).
- Anne- babaların bir birlerine olan ilgisi; kardeşler arasındaki ilgiye de model oluşturacaktır.
- Çocukların için yapılacak olan alış- verişler; mutlaka evdeyken planlanmalıdır.