Sizin Evde Patron Kim?
Sizin Evde Patron Kim?
Bir düşünün sizin ailenizin merkezinde kim var? siz mi; eşiniz mi yoksa çocuklarınız mı? Genellikle ailenin merkezinde babaların olduğuna inanılır. Ancak günümüzde ağırlıklı olarak bu rolün çocuklar tarafından benimsendiği görülmektedir.
Son yıllarda Türk aile yapısında geleneksellik dışında değişim yaşandığı; Türk ailelerinin genellikle ataerkil veya anne ve baba merkezli olduğunu özellikle orta sınıfın yükselen yükselen bir diğer olarak; çocuk merkezli aile yapısı da giderek kabul gören bir anlayış olmaya başladı.
Ebeveynler; çocuklarına eskiye oranla çok daha fazla söz hakkı veriyorlar. Bu tutumun avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Aile; okul öncesi dönemde çocuğun birincil sosyal çevresi olarak onun sosyalizasyonundan sorumlu ilk kurum olma özelliğini taşır. Aile sistemi içerisinde anne babaların çocuklara olan tutumları onların ilk sosyalizasyonlarının; kişilik gelişimlerinin ve benlik tasarımlarının şekillenmesinde önemli bir yer tutar. Aile içinde çocuğa söz hakkı verin çünkü; söz hakkı olan ve dinlenen çocuk anne ve babasıyla daha sağlıklı iletişim kurmayı başarır. Dinlendiğini hisseden çocuk kendini daha huzurlu hisseder ve ileri ki yaşamında problemleri konuşarak çözmeyi öğrenir bağımsız; sorumluluk sahibi; üretici ve özgüveni yerinde bir birey olarak topluma kazandırılır.
Çocuklar sınırlarının ebeveynler tarafından konulmasına ihtiyaç duyarlar. Nerede durması gerektiği konusunda kararlı bir yaklaşımla çocuğu yönlendirirsek bu tutumun olumsuz yönlerinden bahsedemeyiz. Aile sistemi içinde belirlenmiş kurallar olmalı ve ebeveynler çocuğa birşeyleri anlatırken ortak mesaj vermelidirler.
Çocuğa ne derecede ve hangi konularda söz hakkı verilmeli ?
Aile içerisinde çocuk ve onun geleceği ile ilgili alınan her kararda bir birey gibi ciddiye alınıp düşünceleri ve tercihleri sorulmalıdır. Özellikle çocuğun kendisini ilgilendiren ( giyeceği kıyafeti; ayakkabı rengi vs. ) konularda seçme hakkı tanınmalıdır. Bu çocuğa ciddiye alındığını hissettirecektir. Ve aileye aidiyet duygusunu geliştirecektir.
Geçmişte anne – babaların bir göz işaretinden çekinilirken; şimdi hakimiyet çocukların ele geçirmesi doğru bir şey mi ?
Yetersiz sevgi ve aşırı disiplin diye bahsedebileceğimiz eski aile yapısında; sıkı eğitim vardır ve disiplin genellikle aşırı cezalarla uygulanır; en küçük şeyde cezalandırma (dayak; şiddet) yoluna gidilir. Çocuk çoğunlukla aşağılanır ve horlanır. Böyle yetiştirilen çocuklarda saldırgan ve anti sosyal davranışlara eğilim artar. Bu tür ailelerde büyüyen çocuklar; karşı çıkma ve saldırganlık gibi yollarla kendilerini kabul ettirmek isterler ve kendi iç dünyalarını açıklamakta zorlanırlar. Bu tutumda çocuğun haklarına; isteklerine; kişiliğine saygı gösterilmez. Böyle bir aile yapısında büyüyen çocuklar genelde bağımlı; içe dönük; pasif; kendi problemlerini kendisi çözemeyen bireyler olurlar.
Anne ve babalara bu konuda ne önerirsiniz ?
Ailenin çocuğa karşı tutumunun iki önemli öğesi vardır; sevgi ve disiplin. Disiplin aile içinde ki denge ve düzeni oluşturur. Disiplin deyince aklımıza ilk cezalandırma gelir disiplin yeteri kadar ve çocuğun yaşına ; içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerine uygun olursa anlaşıldığı kadar sadece cezalandırmadan oluşmaz içinde ödüllendirmeyi de barındırır. Anne babalar çocuklarına disiplin verirken aynı zamanda sevgi ve hoşgörüyü yeterli göstermelidir. Disiplin tutarlılık gibi temel ilkeleri de içermelidir. Aile de herkesin rolleri bellidir bunun değişmesine izin verilmemelidir. Ebeveynler çocuk; çocuklar ebeveyn rolü üstlenmemelidirler.
Anne babaların bütün plan programlarını ; restoran ; tatil vs Çocuğun istekleri doğrultusunda yapılması ne derece doğrudur ?
Genel olarak ailenin merkezinde babanın olduğu düşüncesi yaygındır. Ancak günümüzde ağırlıklı olarak bu rolün çocuklar tarafından kabullenildiğini görüyoruz. Merkezde çocuk yer alır ise; bu ailelerde ebeveynler kararları alıyor gibi görünse de kumanda çocuğun elindedir. Mesela çocuğun istediği yerlere gitmek; onun istediği yemekleri yapmak; onun sevdiği rengi giymek vs. doğrultusundadır. Olması gereken tek
bir aile üyesinin etkin olması değildir. Birlikte düşünülüp ortak bir karar alınmalıdır.
Çocuğa her istediğinin verilmesi ne gibi sonuçlar doğurur ?
Günümüzde çocukların tüm istekleri aileleri tarafından gerçekleştiriliyor.Ancak böyle yetişen çocukların beklentileri artığı için ilerde mutlu olmaları zordur. Çocuğun isteklerini elde etmesi için iç disipline sahip olması gerekir . Her şeyi kolayca elde etmiş istediklerinin olmayışına tahammül edemez; zorluklarla baş etmeyi öğrenemezler. Dolayısıyla sahip oldukları şeylerin değerini bilemez ve fazlasıyla talepkardırlar. Çocuk büyüyünce de hep fazlasını talep edeceği için mutsuz ve daha çok hayal kırıklığı yaşayabilir. Bu belirtilerde ileri ki zamanda depresyonu kolaylaştıran bir etken haline gelir.
Bir düşünün sizin ailenizin merkezinde kim var? siz mi; eşiniz mi yoksa çocuklarınız mı? Genellikle ailenin merkezinde babaların olduğuna inanılır. Ancak günümüzde ağırlıklı olarak bu rolün çocuklar tarafından benimsendiği görülmektedir.
Son yıllarda Türk aile yapısında geleneksellik dışında değişim yaşandığı; Türk ailelerinin genellikle ataerkil veya anne ve baba merkezli olduğunu özellikle orta sınıfın yükselen yükselen bir diğer olarak; çocuk merkezli aile yapısı da giderek kabul gören bir anlayış olmaya başladı.
Ebeveynler; çocuklarına eskiye oranla çok daha fazla söz hakkı veriyorlar. Bu tutumun avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Aile; okul öncesi dönemde çocuğun birincil sosyal çevresi olarak onun sosyalizasyonundan sorumlu ilk kurum olma özelliğini taşır. Aile sistemi içerisinde anne babaların çocuklara olan tutumları onların ilk sosyalizasyonlarının; kişilik gelişimlerinin ve benlik tasarımlarının şekillenmesinde önemli bir yer tutar. Aile içinde çocuğa söz hakkı verin çünkü; söz hakkı olan ve dinlenen çocuk anne ve babasıyla daha sağlıklı iletişim kurmayı başarır. Dinlendiğini hisseden çocuk kendini daha huzurlu hisseder ve ileri ki yaşamında problemleri konuşarak çözmeyi öğrenir bağımsız; sorumluluk sahibi; üretici ve özgüveni yerinde bir birey olarak topluma kazandırılır.
Çocuklar sınırlarının ebeveynler tarafından konulmasına ihtiyaç duyarlar. Nerede durması gerektiği konusunda kararlı bir yaklaşımla çocuğu yönlendirirsek bu tutumun olumsuz yönlerinden bahsedemeyiz. Aile sistemi içinde belirlenmiş kurallar olmalı ve ebeveynler çocuğa birşeyleri anlatırken ortak mesaj vermelidirler.
Çocuğa ne derecede ve hangi konularda söz hakkı verilmeli ?
Aile içerisinde çocuk ve onun geleceği ile ilgili alınan her kararda bir birey gibi ciddiye alınıp düşünceleri ve tercihleri sorulmalıdır. Özellikle çocuğun kendisini ilgilendiren ( giyeceği kıyafeti; ayakkabı rengi vs. ) konularda seçme hakkı tanınmalıdır. Bu çocuğa ciddiye alındığını hissettirecektir. Ve aileye aidiyet duygusunu geliştirecektir.
Geçmişte anne – babaların bir göz işaretinden çekinilirken; şimdi hakimiyet çocukların ele geçirmesi doğru bir şey mi ?
Yetersiz sevgi ve aşırı disiplin diye bahsedebileceğimiz eski aile yapısında; sıkı eğitim vardır ve disiplin genellikle aşırı cezalarla uygulanır; en küçük şeyde cezalandırma (dayak; şiddet) yoluna gidilir. Çocuk çoğunlukla aşağılanır ve horlanır. Böyle yetiştirilen çocuklarda saldırgan ve anti sosyal davranışlara eğilim artar. Bu tür ailelerde büyüyen çocuklar; karşı çıkma ve saldırganlık gibi yollarla kendilerini kabul ettirmek isterler ve kendi iç dünyalarını açıklamakta zorlanırlar. Bu tutumda çocuğun haklarına; isteklerine; kişiliğine saygı gösterilmez. Böyle bir aile yapısında büyüyen çocuklar genelde bağımlı; içe dönük; pasif; kendi problemlerini kendisi çözemeyen bireyler olurlar.
Anne ve babalara bu konuda ne önerirsiniz ?
Ailenin çocuğa karşı tutumunun iki önemli öğesi vardır; sevgi ve disiplin. Disiplin aile içinde ki denge ve düzeni oluşturur. Disiplin deyince aklımıza ilk cezalandırma gelir disiplin yeteri kadar ve çocuğun yaşına ; içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerine uygun olursa anlaşıldığı kadar sadece cezalandırmadan oluşmaz içinde ödüllendirmeyi de barındırır. Anne babalar çocuklarına disiplin verirken aynı zamanda sevgi ve hoşgörüyü yeterli göstermelidir. Disiplin tutarlılık gibi temel ilkeleri de içermelidir. Aile de herkesin rolleri bellidir bunun değişmesine izin verilmemelidir. Ebeveynler çocuk; çocuklar ebeveyn rolü üstlenmemelidirler.
Anne babaların bütün plan programlarını ; restoran ; tatil vs Çocuğun istekleri doğrultusunda yapılması ne derece doğrudur ?
Genel olarak ailenin merkezinde babanın olduğu düşüncesi yaygındır. Ancak günümüzde ağırlıklı olarak bu rolün çocuklar tarafından kabullenildiğini görüyoruz. Merkezde çocuk yer alır ise; bu ailelerde ebeveynler kararları alıyor gibi görünse de kumanda çocuğun elindedir. Mesela çocuğun istediği yerlere gitmek; onun istediği yemekleri yapmak; onun sevdiği rengi giymek vs. doğrultusundadır. Olması gereken tek
bir aile üyesinin etkin olması değildir. Birlikte düşünülüp ortak bir karar alınmalıdır.
Çocuğa her istediğinin verilmesi ne gibi sonuçlar doğurur ?
Günümüzde çocukların tüm istekleri aileleri tarafından gerçekleştiriliyor.Ancak böyle yetişen çocukların beklentileri artığı için ilerde mutlu olmaları zordur. Çocuğun isteklerini elde etmesi için iç disipline sahip olması gerekir . Her şeyi kolayca elde etmiş istediklerinin olmayışına tahammül edemez; zorluklarla baş etmeyi öğrenemezler. Dolayısıyla sahip oldukları şeylerin değerini bilemez ve fazlasıyla talepkardırlar. Çocuk büyüyünce de hep fazlasını talep edeceği için mutsuz ve daha çok hayal kırıklığı yaşayabilir. Bu belirtilerde ileri ki zamanda depresyonu kolaylaştıran bir etken haline gelir.