Depresyon...
Depresyona günümüzdeki yaygınlığından dolayı ruh sağlığı alanının grip hastalığı diyebiliriz. Çünkü Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre dünya nüfusunun %20’si hayatının bir döneminde en az bir defa depresyona yakalanıyor. Bölgeye ve kültüre göre değişkenlik göstermekle birlikte her 5 kişiden birinin depresyon yaşıyor olması durumun ne kadar ciddi olduğunu göstermesi açısından önemli.
Peki nedir bu depresyon? Depresyon en kısa tanımıyla “çökkün ruh hali ve bununla birlikte görülen davranışsal; düşünsel ve sosyal alanlardaki bozulmalar” olarak tanımlanabilecek bir hastalıktır. Depresyonun belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
Depresyonun Belirtileri:
Ø Çökkün ruh hali;
Ø Uzun süredir devam eden mutsuzluk ve karamsarlık;
Ø İştah artışı ya iştah kaybı;
Ø Uyku sorunları;
Ø Ajitasyon ve huzursuzluk;
Ø Cinsel istekte azalma;
Ø İlgi kaybı ve zevk alamama;
Ø Yorgunluk ve enerji kaybı;
Ø Konsantre olmakta zorlanma;
Ø Öz saygı ve öz güvende ciddi sarsılmalar;
Ø Suçluluk ve değersizlik hissi;
Ø Tekrar eden intihar düşünceleri ve planları
Bu belirtileri aslında herkes gündelik hayatının doğal akışı içinde zaman zaman yaşar. Herkes bazen uyku sorunları yaşayabilir ya da bazen bir nedeni yokken kendini yorgun; bitkin hissedebilir. Bu belirtileri yaşayan herkesin depresyonda olduğunu söyleyemeyiz.
Aslında çevrenize dikkat ederseniz “depresyondayım”; “depresyona giriyorum galiba” cümlelerini çok duyarsınız. Ancak depresyon kısa süreliğine bu belirtileri yaşamaktan öte bir durumdur. Birkaç gün süren keyifsizlikten sonra her şey normale dönüyorsa buna depresyon demek doğru değildir. Depresyon için temel kriter yukarıdaki belirtilerin en az iki hafta süreyle yaşanması ve bu belirtilerden dolayı kişinin yaşam kalitesinin düşmesi; kişinin işlevselliğinin azalmış olması durumunda depresyondan söz etmek mümkündür. Bu durumda bir psikolog ya da bir ruh sağlığı çalışanıyla görüşmekte fayda vardır.
Depresyon kişide duygusal; zihinsel; sosyal ve fiziksel değişikliklere neden olur. Bunları biraz anlatmak da fayda vardır.
Depresyondaki Kişi Nasıl Hisseder?
Depresyonda olan kişide genellikle olumsuz duygular belirgindir. Kendini mutsuz ve keyifsiz hisseder. Kişinin kendisine ilişkin değerlendirmeleri değersizlik ve suçluluk duyguları üzerinden gider. Genellikle keder elem ve üzüntü halindedir. Hem kendisinin hem de başkalarının başına gelenlerden dolayı kendini suçlar. Depresyondaki kişi kendini eleştirme konusunda acımasızdır.
Depresyondaki Kişi Nasıl Düşünür?
Depresyon kişide yetersizlik ve değersizlik düşüncesine yol açar. Kişi iyi şeyleri hak etmeyen; sevilmeyen; kendine bile yetmeyen birisi olduğunu düşünür. Bu düşünce genellikle çocuklukta temelleri atılan ve bir tetikleyiciyle açığa çıkan; çoğu zaman da farkında olunmayan düşüncelerdir. Depresyondaki kişiler genellikle gelecekten umutsuzdur ve karamsarlık ruh hali çok belirgindir. Hiçbir şeyin düzelmeyeceğini; kimsenin onlara yardım edemeyeceklerini düşünürler.
Depresyondaki Kişinin Sosyal İlişkileri Nasıl Etkilenir?
Depresyondaki kişilerin sosyal ilişkilerinde bozulmalar görülür. Kişi yakın çevresini ihmal eder; sevdikleriyle zaman geçirmekten kaçınır. Eskiden keyif veren arkadaş buluşmaları çok zor hatta bazen anlamsız gelir. Bu nedenle yalnız kalmayı tercih eder. Birisiyle bir araya geldiğinde bile genellikle susmayı ya da acısını anlatmayı tercih ederler. Depresyon bu yönüyle sadece depresyondaki kişiyi değil çevresindekileri de etkileyen bir hastalıktır.
Depresyondaki Kişi Nasıl Davranır?
Depresyon kişinin genellikle uyku ve iştah durumunu etkileyen bir durumdur. Uyku düzenine ilişkin olarak kişinin uykuyu sürdürmekte zorlanır. Gecenin bir saatinde ya da sabah çok erken uyanabilirler ve bir daha uykuya dalmakta zorlanırlar. Yatakta geçirdiği süre uzun bile olsa kişi kendini uykusuz ve dinlenememiş hisseder. İştah ise bazı kişilerde azalırken bazı kişilerde artabilir. Bunun dışında sigara ve/veya alkol tüketimi artabilir. Kişi çoğunlukla kendini yorgun; bitkin ve halsiz hisseder. Dış görünüşü de bundan etkilenir ve özbakımı azalır Mesela normal halinden daha özensiz giyinebilir.
Ayrıca depresyonda olan kişide kendine zarar verme düşünceleri; planları ya da girişimleri de görülebilir.
Depresyon Neden Kaynaklanır?
Depresyon çok faklı nedenlerden kaynaklanabilir. Ancak depresyon görülme olasılığını artıran bazı risk etmenleri vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Ø Geçmişte yaşanan travmatik yaşantılar (taciz; tecavüz; şiddete maruz kalma)
Ø Anne ve/veya babanın erken yaşta kaybı
Ø Çatışmalı ilişkiler (Aile üyeleri ve/veya arkadaşlarla yaşanan çatışmalar)
Ø Şiddet maruz kalma (aile içi şiddet)
Ø Sevilen birinin kaybı (doğal yas sürecinden sonra devam eden depresyon)
Ø Yeni yaşam olayları; değişime adapte olamama (evlilik; yeni bir iş gibi değişiklikler)
Ø Kişiye çok fazla sorumluluk verilmesi
Ø Ailede depresyon geçirmiş birilerinin olması
Ø Daha önce depresyon yaşamış olmak
Ø Kronik fiziksel hastalıklar (kalp hastalıkları; kanser; epilepsi gibi)
Ø Alkol ve/veya madde bağımlılığı
Ø Kadın olmak (depresyon kadınlarda erkeklerin yaklaşık iki katı daha fazla görülüyor)
Ø Erken yaşta çocuk sahibi olmak
Genellikle depresyon tek bir nedenden kaynaklanmaz. Kişinin çocukluğundan itibaren yaşadıkları; içinde yetiştiği aile yapısı ve kültür; ebeveynlerinin kişilik yapısı; cinsiyeti; mesleği; kaç yaşında evlendiği; yaşam tarzı vs kişinin depresyona eğilimini belirleyen faktörlerdir.
Depresyondan korunmak için ne yapılabilir?
Depresyondan korunmak için düşünce biçimimizi değiştirmek önemli bir faktör. Olaylar genellikle olumsuz tarafından bakan; karamsar; düşüncelerinin temeline kendine ve çevresine yönelik inanış biçimler olan kişilerde depresyon daha fazla görülür. Olumlu düşünmek; pozitife odaklanmak koruyucu etki sağlar. Unutmayın ki düşüncelerimiz duygularımızı; duygularımız da davranışlarımızı etkiler.
Kendini feda etmekten kaçınıp isteklerini net bir şekilde ortaya koyabilmek; hayatında stres yaratan durumları fark edip bunları azaltmak kendini suçlamamak; başka insanlardan beklentilerini düşük tutmak kişinin ruh sağlığını koruyan bir sistem oluşturmasına yardım eder.
Bazı insanlar başarılarını küçümseyip başarısızlıklara odaklanabilir. Sürekli olarak “keşke” demenin faydası yoktur. Herkesin “keşke”lerinin yanında “neyseki” dediği şeyler mutlaka vardır. Bunları fark etmek ve değer vermek gerekir.
Günlük yaşamı düzenlemek de önemli bir adım. Beslenmeye ve uykuya özen göstermek; güneş ışığından mümkün olduğunca faydalanmak; spor yapmak hem bedeni hem de ruhu korumaya yarar sağlayan faktörlerdir. Ayrıca gevşeme ve nefes egzersizleri de düzenli olarak yapılabilir.
Depresyonda olduğunu düşünüyorsanız…
Depresyon yukarıda da söylediğimiz gibi çok yaygın bir hastalıktır. Bu açıdan herkes depresyona yakalanabilir. Eğer depresyonda olduğunuz düşüyorsanız en yakın zamanda bir psikolog ile görüşüp profesyonel yardım almalısınız. Depresyon özellikle de bilişsel davranışçı psikoterapi yönteminin etkili olduğu bir hastalıktır. Daha ağır seyreden durumlarda psikoterapinin yanı sıra ilaç kullanımı gerekebilir. Bu durumda başvurduğunuz psikolog tarafından bir psikiyatri uzmanına yönlendirilirsiniz.
Sağlıklı günler dileğiyle…
Peki nedir bu depresyon? Depresyon en kısa tanımıyla “çökkün ruh hali ve bununla birlikte görülen davranışsal; düşünsel ve sosyal alanlardaki bozulmalar” olarak tanımlanabilecek bir hastalıktır. Depresyonun belirtileri şu şekilde sıralanabilir.
Depresyonun Belirtileri:
Ø Çökkün ruh hali;
Ø Uzun süredir devam eden mutsuzluk ve karamsarlık;
Ø İştah artışı ya iştah kaybı;
Ø Uyku sorunları;
Ø Ajitasyon ve huzursuzluk;
Ø Cinsel istekte azalma;
Ø İlgi kaybı ve zevk alamama;
Ø Yorgunluk ve enerji kaybı;
Ø Konsantre olmakta zorlanma;
Ø Öz saygı ve öz güvende ciddi sarsılmalar;
Ø Suçluluk ve değersizlik hissi;
Ø Tekrar eden intihar düşünceleri ve planları
Bu belirtileri aslında herkes gündelik hayatının doğal akışı içinde zaman zaman yaşar. Herkes bazen uyku sorunları yaşayabilir ya da bazen bir nedeni yokken kendini yorgun; bitkin hissedebilir. Bu belirtileri yaşayan herkesin depresyonda olduğunu söyleyemeyiz.
Aslında çevrenize dikkat ederseniz “depresyondayım”; “depresyona giriyorum galiba” cümlelerini çok duyarsınız. Ancak depresyon kısa süreliğine bu belirtileri yaşamaktan öte bir durumdur. Birkaç gün süren keyifsizlikten sonra her şey normale dönüyorsa buna depresyon demek doğru değildir. Depresyon için temel kriter yukarıdaki belirtilerin en az iki hafta süreyle yaşanması ve bu belirtilerden dolayı kişinin yaşam kalitesinin düşmesi; kişinin işlevselliğinin azalmış olması durumunda depresyondan söz etmek mümkündür. Bu durumda bir psikolog ya da bir ruh sağlığı çalışanıyla görüşmekte fayda vardır.
Depresyon kişide duygusal; zihinsel; sosyal ve fiziksel değişikliklere neden olur. Bunları biraz anlatmak da fayda vardır.
Depresyondaki Kişi Nasıl Hisseder?
Depresyonda olan kişide genellikle olumsuz duygular belirgindir. Kendini mutsuz ve keyifsiz hisseder. Kişinin kendisine ilişkin değerlendirmeleri değersizlik ve suçluluk duyguları üzerinden gider. Genellikle keder elem ve üzüntü halindedir. Hem kendisinin hem de başkalarının başına gelenlerden dolayı kendini suçlar. Depresyondaki kişi kendini eleştirme konusunda acımasızdır.
Depresyondaki Kişi Nasıl Düşünür?
Depresyon kişide yetersizlik ve değersizlik düşüncesine yol açar. Kişi iyi şeyleri hak etmeyen; sevilmeyen; kendine bile yetmeyen birisi olduğunu düşünür. Bu düşünce genellikle çocuklukta temelleri atılan ve bir tetikleyiciyle açığa çıkan; çoğu zaman da farkında olunmayan düşüncelerdir. Depresyondaki kişiler genellikle gelecekten umutsuzdur ve karamsarlık ruh hali çok belirgindir. Hiçbir şeyin düzelmeyeceğini; kimsenin onlara yardım edemeyeceklerini düşünürler.
Depresyondaki Kişinin Sosyal İlişkileri Nasıl Etkilenir?
Depresyondaki kişilerin sosyal ilişkilerinde bozulmalar görülür. Kişi yakın çevresini ihmal eder; sevdikleriyle zaman geçirmekten kaçınır. Eskiden keyif veren arkadaş buluşmaları çok zor hatta bazen anlamsız gelir. Bu nedenle yalnız kalmayı tercih eder. Birisiyle bir araya geldiğinde bile genellikle susmayı ya da acısını anlatmayı tercih ederler. Depresyon bu yönüyle sadece depresyondaki kişiyi değil çevresindekileri de etkileyen bir hastalıktır.
Depresyondaki Kişi Nasıl Davranır?
Depresyon kişinin genellikle uyku ve iştah durumunu etkileyen bir durumdur. Uyku düzenine ilişkin olarak kişinin uykuyu sürdürmekte zorlanır. Gecenin bir saatinde ya da sabah çok erken uyanabilirler ve bir daha uykuya dalmakta zorlanırlar. Yatakta geçirdiği süre uzun bile olsa kişi kendini uykusuz ve dinlenememiş hisseder. İştah ise bazı kişilerde azalırken bazı kişilerde artabilir. Bunun dışında sigara ve/veya alkol tüketimi artabilir. Kişi çoğunlukla kendini yorgun; bitkin ve halsiz hisseder. Dış görünüşü de bundan etkilenir ve özbakımı azalır Mesela normal halinden daha özensiz giyinebilir.
Ayrıca depresyonda olan kişide kendine zarar verme düşünceleri; planları ya da girişimleri de görülebilir.
Depresyon Neden Kaynaklanır?
Depresyon çok faklı nedenlerden kaynaklanabilir. Ancak depresyon görülme olasılığını artıran bazı risk etmenleri vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Ø Geçmişte yaşanan travmatik yaşantılar (taciz; tecavüz; şiddete maruz kalma)
Ø Anne ve/veya babanın erken yaşta kaybı
Ø Çatışmalı ilişkiler (Aile üyeleri ve/veya arkadaşlarla yaşanan çatışmalar)
Ø Şiddet maruz kalma (aile içi şiddet)
Ø Sevilen birinin kaybı (doğal yas sürecinden sonra devam eden depresyon)
Ø Yeni yaşam olayları; değişime adapte olamama (evlilik; yeni bir iş gibi değişiklikler)
Ø Kişiye çok fazla sorumluluk verilmesi
Ø Ailede depresyon geçirmiş birilerinin olması
Ø Daha önce depresyon yaşamış olmak
Ø Kronik fiziksel hastalıklar (kalp hastalıkları; kanser; epilepsi gibi)
Ø Alkol ve/veya madde bağımlılığı
Ø Kadın olmak (depresyon kadınlarda erkeklerin yaklaşık iki katı daha fazla görülüyor)
Ø Erken yaşta çocuk sahibi olmak
Genellikle depresyon tek bir nedenden kaynaklanmaz. Kişinin çocukluğundan itibaren yaşadıkları; içinde yetiştiği aile yapısı ve kültür; ebeveynlerinin kişilik yapısı; cinsiyeti; mesleği; kaç yaşında evlendiği; yaşam tarzı vs kişinin depresyona eğilimini belirleyen faktörlerdir.
Depresyondan korunmak için ne yapılabilir?
Depresyondan korunmak için düşünce biçimimizi değiştirmek önemli bir faktör. Olaylar genellikle olumsuz tarafından bakan; karamsar; düşüncelerinin temeline kendine ve çevresine yönelik inanış biçimler olan kişilerde depresyon daha fazla görülür. Olumlu düşünmek; pozitife odaklanmak koruyucu etki sağlar. Unutmayın ki düşüncelerimiz duygularımızı; duygularımız da davranışlarımızı etkiler.
Kendini feda etmekten kaçınıp isteklerini net bir şekilde ortaya koyabilmek; hayatında stres yaratan durumları fark edip bunları azaltmak kendini suçlamamak; başka insanlardan beklentilerini düşük tutmak kişinin ruh sağlığını koruyan bir sistem oluşturmasına yardım eder.
Bazı insanlar başarılarını küçümseyip başarısızlıklara odaklanabilir. Sürekli olarak “keşke” demenin faydası yoktur. Herkesin “keşke”lerinin yanında “neyseki” dediği şeyler mutlaka vardır. Bunları fark etmek ve değer vermek gerekir.
Günlük yaşamı düzenlemek de önemli bir adım. Beslenmeye ve uykuya özen göstermek; güneş ışığından mümkün olduğunca faydalanmak; spor yapmak hem bedeni hem de ruhu korumaya yarar sağlayan faktörlerdir. Ayrıca gevşeme ve nefes egzersizleri de düzenli olarak yapılabilir.
Depresyonda olduğunu düşünüyorsanız…
Depresyon yukarıda da söylediğimiz gibi çok yaygın bir hastalıktır. Bu açıdan herkes depresyona yakalanabilir. Eğer depresyonda olduğunuz düşüyorsanız en yakın zamanda bir psikolog ile görüşüp profesyonel yardım almalısınız. Depresyon özellikle de bilişsel davranışçı psikoterapi yönteminin etkili olduğu bir hastalıktır. Daha ağır seyreden durumlarda psikoterapinin yanı sıra ilaç kullanımı gerekebilir. Bu durumda başvurduğunuz psikolog tarafından bir psikiyatri uzmanına yönlendirilirsiniz.
Sağlıklı günler dileğiyle…