Anne babaların çoğu zaman “neden benim çocuğum da arkadaşları kadar başarılı değil?” soruları ile karşı karşıya kalmaktayım. Elbette bunun altında; genetik faktörler yatmakta; ancak bir takım değişik sebepler de mevcuttur. Beslenme ise bunların en önemlisi olarak gösterilmekte; çünkü “değiştirilebilir” faktörler arasında yer almaktadır.
Çocukların beyin gelişimleri anne karnında başlar ve ergenliğe kadar devam eder. Besinler ise bu gelişimde önemli etkiye sahiptir. Peki hangi besinler çocuklarda beyin fonksiyonlarını desteklemektedir?
Balık: Özellikle somon gibi yağlı balıklar; omega 3 dediğimiz;beyin gelişimi; hafıza ve konsantrasyonda önemli olan yağ asitlerini içermekte ve bu yağ asitlerine yaşamın her döneminde ihtiyacımız olmaktadır; ancak çocuklarda özellikle zihinsel fonksiyonlarda görev aldığı için çok daha önem kazanmaktadır. Haftanın en az 2 günü balık tüketimi; bu yağ asitlerinden faydalanmak için yeterli olmakta; ceviz ve keten tohumu da az miktarda dahi olsa bünyesinde omega 3 barındırmaktadır.
İyot: İyot eksikliği gebelerde düşüklere; erken doğuma; guatr hastalığına; zekâ geriliğine; sağırlığa; dilsizliğe; cüceliğe ve daha birçok hastalığa neden olmaktadır. İyot yetersizliği; dünyada önlenebilir zekâ geriliği ve beyin hasarında en temel neden olarak kabul edilmektedir.
Bu nedenle; iyodun her yaş grubunun kullanması gerekmekte; ancak şu bir gerçek ki iyot yetersizliğinden en çok hamile ve bebekler etkilenmektedir. Çocuklarda da iyot eksikliğinin yol açtığı öğrenme güçlüğünün; okul başarısını düşürdüğü görülmüştür. En iyi kaynakları elbette ki tuz olmakla beraber; başta balık olmak üzere deniz ürünleri; iyot kaynağı olarak gösterilebilir.
Et ve et ürünleri: Sadece protein içerikleri ile değil; aynı zamanda; demir; çinko; B12 vitamini gibi hafıza ve beyin fonksiyonlarını geliştiren vitamin ve mineral içeriği ile; başta kırmızı et olmak üzere; tavuk; balık ve hindi; zihnin güçlendirilmesi için oldukça önemlidir. Özellikle çinko eksikliğinde; düşünme; duygu ve hafıza yollarında sıkıntı görülmektedir. Eğer çocuğunuzda; dikkat dağnıklığı ve konsantrasyon eksikliği mevcut ise; demir eksikliğinden şüphelenmeli ve beslenmesine et ürünlerini eklmeye özen göstermelisiniz.
Yumurta: Hepimizin bildiği üzere; yumurta; doğada anne sütünden sonra en kaliteli protein örüntüsüne sahip olan gıdadır. Bunların yanında; özellikle beyin gelişiminde görev alan biotin; kolin; B12 ve A vitamini gibi onlarca vitamin ve minerali bünyesinde barındırmakta; bu nedenle çocuklarda her sabah 1 adet tüketilmesi zorunlu hale gelmektedir.
Antioksidanlar: Anktioksidan denince akla ilk gelen; kalp damar sistemi üzerinde gösterdikleri koruyucu etki gelmekte iken; bu önemli maddelerin beyin gelişimi üzerindeki etkileri asla göz ardı edilmemelidir. Başlıca antioksidan vitaminler; A; C ve E vitamini; Selenyum minerali ve bunlara ek olarak özellikle sebze ve meyvelerde bulunan ve onlara renklerini veren fitokimyasallardır. Hem beyin gelişimi hem de beynin maruz kaldığı zararlı etkilerden korunması adına bu öğelerin çocuklar tarafından alınması önem arz etmektedir. En iyi kaynakları; taze sebze ve meyvelere ek olarak; badem; ceviz gibi yağlı tohumlar; kurubaklagiller ve kakaodur.
Kahvaltı; günün en önemli öğünüdür. Uzun bir açlık döneminin ardından güne kahvaltıyla başlamak; vücudun ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlamanın yanı sıra günü daha verimli geçirmek için de çok önemlidir. Gece boyunca devam eden açlığın ardından kahvaltı öğününü atlamak; kan şekerinin düşmesine ve buna bağlı olarak yüksek şeker ve yağ içerikli besinleri yeme arzusunun doğmasına; öğrenme ve konsantrasyon kabiliyetinin azalmasına neden olur. Araştırmalar; her gün düzenli olarak kahvaltı yapan çocukların daha başarılı ve verimli olduklarını göstermektedir.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda; çocukların tükettikleri besinlerin; mental fonksiyonlar üzerindeki önemini ortaya koymakta ve burada en önemli görev de anne ve babaya düşmektedir.
BESLENME ve DİYET UZMANI ECE ALTINEL