Vajinismus Mu; O da Ne?
VAJİNİSMUS MU; O DA NE?
Vajinismus; kadın sağlığında yüzyıllardır var olan ve çözüm için en çok uzmana başvurulan bir cinsel işlev bozukluğudur. Tanım olarak; vajinanın dış üçte birindeki kaslarda cinsel birleşmeyi engelleyecek bir biçimde yineleyici veya sürekli olarak istem dışı kasılmaların oluşmasıdır. Ön sevişme sırasında hiçbir sorun yaşamayıp hatta zevk bile alan kadınlarda; cinsel birleşme sırasında istem dışı kasılmalar sonucu penisin vajinaya girememesi veya oldukça ağrılı ve zor bir şekilde girmesi durumudur. Kişi ilişki sırasında tamamen irade dışı ve istemsiz olarak kitlenir; kasılır; gerilir; tedirgin olur; kaygılanır; korkar; bacaklarını kapatır; eşini iter; birleşmeden kaçar. Çoğu zaman parmak; tampon; aplikatör; fitil veya başka bir yabancı maddenin vajinaya girişine; jinekolojik muayeneye izin verilmeyip “bir duvar varmış gibi” hissedilir. DSM V’e göre aşağıdakilerin en az birinde; en az altı ay olarak sürekli ya da yineleyici zorluklar yaşama durumu olarak ortaya çıkar.
Cinsel ilişki sırasında vajinal giriş sırasında girişin olmaması ya da kısmen olması
Cinsel ilişki girişimi sırasında ya da vajina içinde iken belirgin bir vulvovajinal ya da pelvik ağrı yaşama
Vajinal ilişki öncesinde ya da vajinal giriş sırasında ve sonucunda vajende ağrı yaşayacağına ilişkin belirgin bir kaygı ve tedirginlik yaşamak
Cinsel ilişki girişiminde ya da sırasında pelvik tabanı oluşturan kaslarda belirgin gerilim ya da kasılma yaşamak.
Vajinismus eğer fiziksel bir sebepten kaynaklanmıyorsa çoğunlukla psikolojik olup bir tür savunma mekanizması; erteleme ve kaçınma hastalığıdır. Acıyacak; ağrıyacak; parçalanacak; yırtılacak; kanayacak; kitlenip içeride kalacak gibi korkular; cinsellik ayıp; günah; pis; kötü gibi yanlış bilişsel düşünce ve inançlar; yaşanan travmalar; “iyi kız ol”; “kapa eteğini bacağın gözükmesin” benzeri bekârete verilen aşırı ve abartılı değer gibi muhafazakâr aile ve toplum ortamında yetişmek; cinsel birleşmenin aşamalı olarak gelişmeyip doğrudan cinsel birleşme ile başlaması ve bir gecede kadın olmayı bekleme; cinsel mit ve tabular kişide yoğun bir kaygı oluşturmaktadır. Kişi bu kaygılı duruma düşmektense farkında olmadan ve tamamen istem dışı kitlenip kasılarak bu kaygıdan kurtulma yoluna girer; yani cinsel kitlenme ve kasılma bir savunma ve sığınma biçimi; yoğun kaygı ve korkudan kaçma yolu haline gelir.
Vajinismus problemi yaşayan kadınlar genellikle bu problemi yaşayan tek kişi olduklarını; sorunun yalnızca kendilerinde olduğunu düşünüp bunu kimse ile paylaşamazlar ya da paylaşsalar bile anlaşılmayacaklarını düşündüklerinden ağır bir yükün altına girerler. Eşini sevip değer vermesine rağmen her denemede ilişkiye giremeyen bir kadın; eşime görevimi yerine getiremiyorum diye kendini başarısız; eksik; yetersiz ve değersiz görür; umutsuz; karamsar; çaresiz ve aciz hisseder; kendine olan özgüvenini yitirir.
Eş ise genelde reddedildiğini; sevilmediğini; istenilmediğini düşünerek kırgınlık ve kızgınlık hisseder; empati yapıp anlam vermede zorluk çeker; kendini sorgular; başarısızlık; yetersizlik; değersizlik ve özgüven sorunları yaşar.
Bütün bunlar çiftin cinsellik dışındaki yaşamlarını da olumsuz etkiler; kişiler birbirinden uzaklaşıp gizli bir kırgınlık ve öfke biriktirebilirler. Bu durum da evliliği tehlikeye sokup boşanmaya kadar uzanabilir.
Ancak vajinismusun; diğer cinsel işlev bozukluklarında da olduğu gibi sadece kişisel değil; bir çift hastalığı olduğu unutulmayıp sorunun eşler ile birlikte ele alınıp değerlendirilmesi ve eşlerin birbirine desteği ile sürece aktif olarak beraber katılabilmeleri son derece önemlidir.
Genelde eşler bu sorunu görmezden gelme; zamana ve oluruna bırakma yolunu seçerek çözümü erteleyip vakit kaybederler. Bunun dışında alkol; sakinleştirici; kas gevşetici; lokal anestezik kremler; sıcak su banyosu; vajinaya botoks uygulanması; anestezi altında cinsel birleşme; kızlık zarının ameliyat ile alınması uygulanan yanlış yöntemler arasındadır ve sorunu daha da patolojik ve içinden çıkılmaz bir hale getirir.
Uzman bir cinsel terapist tarafından çiftlerin cinsel öykülerinin ayrıntılı olarak alınarak problemin kaynağı; bilinç altındaki korku ve kaygıların ortaya çıkarılması ve bunların temizlenmesi sorunun tamamen çözüme kavuşması ve tekrar etmemesi açısından oldukça önemlidir. Çiftin rahatlatılıp cesaretlendirilmesi; kişinin kendini tanıması; kendilik ve beden algısının ortaya çıkarılması ve olumlu yönde geliştirilmesi; cinsel organların yapıları ve fonksiyonları ve cinsellik adına doğru şekilde bilgilendirilmesi; yanlış düşünce ve inançların düzeltilmesi; eğer varsa eş ile yaşanan duygusal problemlerin giderilmesi; ev ödevleri; ayna; gevşeme-nefes; kegel ve parmak egzersizleri tedavi sırasında önemli olan ve uyulması gereken diğer etmenlerdir.
Vajinismus; yüksek motivasyon ve istek ile birlikte çok kısa sürede yüz güldüren ve genellikle hastaların “vajinismus bu muydu?” şeklinde tepki verdikleri; kişinin yaşamını; kendine ve hayata bakışını; evliliğini pozitif yönde değiştiren; %100 çözümü olan bir sorundur. Bu sorunu çözdükten sonra kişilerin kendilerine olan güvenleri artmakta; yaşamdan daha çok zevk almakta; eşler birbirlerine daha yakın hissetmekte; hayatlarını daha mutlu; pozitif ve doyumlu sürdürmektedirler.
Sibel Demir SARIOĞLU
Kaynak:
Sarıoğlu; S. (2015). Cinsel İşlev Bozuklukları ve Cinsel Eğitim; Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi; Eğitim Bilimleri Enstitüsü; Konya.
Vajinismus; kadın sağlığında yüzyıllardır var olan ve çözüm için en çok uzmana başvurulan bir cinsel işlev bozukluğudur. Tanım olarak; vajinanın dış üçte birindeki kaslarda cinsel birleşmeyi engelleyecek bir biçimde yineleyici veya sürekli olarak istem dışı kasılmaların oluşmasıdır. Ön sevişme sırasında hiçbir sorun yaşamayıp hatta zevk bile alan kadınlarda; cinsel birleşme sırasında istem dışı kasılmalar sonucu penisin vajinaya girememesi veya oldukça ağrılı ve zor bir şekilde girmesi durumudur. Kişi ilişki sırasında tamamen irade dışı ve istemsiz olarak kitlenir; kasılır; gerilir; tedirgin olur; kaygılanır; korkar; bacaklarını kapatır; eşini iter; birleşmeden kaçar. Çoğu zaman parmak; tampon; aplikatör; fitil veya başka bir yabancı maddenin vajinaya girişine; jinekolojik muayeneye izin verilmeyip “bir duvar varmış gibi” hissedilir. DSM V’e göre aşağıdakilerin en az birinde; en az altı ay olarak sürekli ya da yineleyici zorluklar yaşama durumu olarak ortaya çıkar.
Cinsel ilişki sırasında vajinal giriş sırasında girişin olmaması ya da kısmen olması
Cinsel ilişki girişimi sırasında ya da vajina içinde iken belirgin bir vulvovajinal ya da pelvik ağrı yaşama
Vajinal ilişki öncesinde ya da vajinal giriş sırasında ve sonucunda vajende ağrı yaşayacağına ilişkin belirgin bir kaygı ve tedirginlik yaşamak
Cinsel ilişki girişiminde ya da sırasında pelvik tabanı oluşturan kaslarda belirgin gerilim ya da kasılma yaşamak.
Vajinismus eğer fiziksel bir sebepten kaynaklanmıyorsa çoğunlukla psikolojik olup bir tür savunma mekanizması; erteleme ve kaçınma hastalığıdır. Acıyacak; ağrıyacak; parçalanacak; yırtılacak; kanayacak; kitlenip içeride kalacak gibi korkular; cinsellik ayıp; günah; pis; kötü gibi yanlış bilişsel düşünce ve inançlar; yaşanan travmalar; “iyi kız ol”; “kapa eteğini bacağın gözükmesin” benzeri bekârete verilen aşırı ve abartılı değer gibi muhafazakâr aile ve toplum ortamında yetişmek; cinsel birleşmenin aşamalı olarak gelişmeyip doğrudan cinsel birleşme ile başlaması ve bir gecede kadın olmayı bekleme; cinsel mit ve tabular kişide yoğun bir kaygı oluşturmaktadır. Kişi bu kaygılı duruma düşmektense farkında olmadan ve tamamen istem dışı kitlenip kasılarak bu kaygıdan kurtulma yoluna girer; yani cinsel kitlenme ve kasılma bir savunma ve sığınma biçimi; yoğun kaygı ve korkudan kaçma yolu haline gelir.
Vajinismus problemi yaşayan kadınlar genellikle bu problemi yaşayan tek kişi olduklarını; sorunun yalnızca kendilerinde olduğunu düşünüp bunu kimse ile paylaşamazlar ya da paylaşsalar bile anlaşılmayacaklarını düşündüklerinden ağır bir yükün altına girerler. Eşini sevip değer vermesine rağmen her denemede ilişkiye giremeyen bir kadın; eşime görevimi yerine getiremiyorum diye kendini başarısız; eksik; yetersiz ve değersiz görür; umutsuz; karamsar; çaresiz ve aciz hisseder; kendine olan özgüvenini yitirir.
Eş ise genelde reddedildiğini; sevilmediğini; istenilmediğini düşünerek kırgınlık ve kızgınlık hisseder; empati yapıp anlam vermede zorluk çeker; kendini sorgular; başarısızlık; yetersizlik; değersizlik ve özgüven sorunları yaşar.
Bütün bunlar çiftin cinsellik dışındaki yaşamlarını da olumsuz etkiler; kişiler birbirinden uzaklaşıp gizli bir kırgınlık ve öfke biriktirebilirler. Bu durum da evliliği tehlikeye sokup boşanmaya kadar uzanabilir.
Ancak vajinismusun; diğer cinsel işlev bozukluklarında da olduğu gibi sadece kişisel değil; bir çift hastalığı olduğu unutulmayıp sorunun eşler ile birlikte ele alınıp değerlendirilmesi ve eşlerin birbirine desteği ile sürece aktif olarak beraber katılabilmeleri son derece önemlidir.
Genelde eşler bu sorunu görmezden gelme; zamana ve oluruna bırakma yolunu seçerek çözümü erteleyip vakit kaybederler. Bunun dışında alkol; sakinleştirici; kas gevşetici; lokal anestezik kremler; sıcak su banyosu; vajinaya botoks uygulanması; anestezi altında cinsel birleşme; kızlık zarının ameliyat ile alınması uygulanan yanlış yöntemler arasındadır ve sorunu daha da patolojik ve içinden çıkılmaz bir hale getirir.
Uzman bir cinsel terapist tarafından çiftlerin cinsel öykülerinin ayrıntılı olarak alınarak problemin kaynağı; bilinç altındaki korku ve kaygıların ortaya çıkarılması ve bunların temizlenmesi sorunun tamamen çözüme kavuşması ve tekrar etmemesi açısından oldukça önemlidir. Çiftin rahatlatılıp cesaretlendirilmesi; kişinin kendini tanıması; kendilik ve beden algısının ortaya çıkarılması ve olumlu yönde geliştirilmesi; cinsel organların yapıları ve fonksiyonları ve cinsellik adına doğru şekilde bilgilendirilmesi; yanlış düşünce ve inançların düzeltilmesi; eğer varsa eş ile yaşanan duygusal problemlerin giderilmesi; ev ödevleri; ayna; gevşeme-nefes; kegel ve parmak egzersizleri tedavi sırasında önemli olan ve uyulması gereken diğer etmenlerdir.
Vajinismus; yüksek motivasyon ve istek ile birlikte çok kısa sürede yüz güldüren ve genellikle hastaların “vajinismus bu muydu?” şeklinde tepki verdikleri; kişinin yaşamını; kendine ve hayata bakışını; evliliğini pozitif yönde değiştiren; %100 çözümü olan bir sorundur. Bu sorunu çözdükten sonra kişilerin kendilerine olan güvenleri artmakta; yaşamdan daha çok zevk almakta; eşler birbirlerine daha yakın hissetmekte; hayatlarını daha mutlu; pozitif ve doyumlu sürdürmektedirler.
Sibel Demir SARIOĞLU
Kaynak:
Sarıoğlu; S. (2015). Cinsel İşlev Bozuklukları ve Cinsel Eğitim; Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi; Eğitim Bilimleri Enstitüsü; Konya.