Sosyal Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu
Sosyal Anksiyete Bozukluğu / Sosyal Fobi Nedir?
Sosyal fobi olarak da bilinen sosyal anksiyete (kaygı) bozukluğu; sosyal durumlarda (sahnede seyirci önünde; iş yerinde sunum yapacağınız bir toplantıda; arkadaşlarınızla bir aradayken; bir restoranda yemek yerken vb.) özellikle de yabancı olunan ya da herkesin izlediği ortamlarda ortaya çıkan şiddetli huzursuzluk halidir.
Sosyal kaygısı olan kişiler başkalarıyla etkileşimde bulunmaları ya da bir eylemi başkalarının yanında yapmaları gerektiğinde endişe (huzursuzluk; kaygı) hissederler. Kimi zaman böyle bir ortamı/durumu sadece düşünmek bile kişide yoğun anksiyeteye sebep olabilir. Bazı kişiler; bu kaygıyla baş edilebilirken bazıları huzursuzluk veren sosyal ortamdan; davranıştan ya da durumdan kaçınmaya (yani o ortamda bulunmamaya) çalışırlar.
Sosyal anksiyete bozukluğu ya da sosyal fobinin altında başkaları tarafından izlenme; incelenme; olumsuz eleştirilme; rezil olma; küçük düşme korkusu vardır. İnsanların hakkınızda kötü düşüneceği ya da diğerleri ile karşılaştırıldığınızda kötü bir konuma düşeceği korkusu olabilir. Hatta kişi bunların mantıksız olduğunu düşündüğü zamanlarda bile kaygısı konusunda kendisine yardımcı olamayabilir.
Sosyal Anksiyetenin Ortaya Sık Çıktığı Durumlar
Sosyal anksiyete bozukluğu / sosyal fobi; sosyal yaşamınızdan romantik ilişkilerinize; iş yaşamından eğitim hayatınıza kadar bir çok alanda performansınızı olumsuz etkileyebilir. Bu durum zaman geçtikçe yaşam kalitenizin düşmesine; daha içedönük ve kendi halinde bir yaşantıya ardından mutsuzluğa sebep olabilir. Bu durumdaki kişilerin sadece kendilerinde bu sorunun olduğunu düşünmeleri sık karşılaşılan bir durumdur; oysaki sosyal anksiyete bozukluğu/sosyal fobi sanılanın aksine yaygın ve sık karşılaşılan bir durumdur.
Sosyal anksiyetenin yaşandığı durumlar
1. Yeni insanlarla tanışmak
2. İlgi odağı olmak
3. Bir şey yaparken izlenmek
4. Küçük konuşmalar yapmak
5. Seyirci önünde konuşmak
6. Sahnede performans sergilemek
7. Eleştiriliyor olmak
8. Yüksek statüden yada otorite figürü olan kişilerle konuşmak
9. Buluşmaya gidiyor olmak
10. Telefonla konuşmak
11. Umumi tuvaletleri kullanmak
12. Toplantıda konuşma yapmak
13. Kalabalık için yemek; içmek
14. Sosyal aktivitelere katılmak
Sosyal Anksiyete Bozukluğu/Sosyal Fobinin Belirtileri
Zaman zaman sosyal ortamlarda gerginlik yaşamak sosyal anksiyete bozukluğu demek değildir. Bir çok insanın ara sıra içine kapanık ya da utangaç olması günlük yaşantılarındaki işlevselliklerini bozmaz. Diğer yandan sosyal anksiyete bozukluğu/sosyal fobi yoğun strese ve normal günlük yaşantınızın bozulmasına sebep olur.
Örneğin; bir konuşma yapacaksanız; öncesinde gerilmek normal bir tepki iken sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler günler; haftalar öncesinde endişelenebilir; hastalık yüzünden gelemeyeceğini söyleyebilir ya da konuşma boyunca konuşmalarını engelleyecek kadar çok titreyebilirler.
Sosyal anksiyete bozukluğunun duygusal belirtileri
•Günlük sosyal durumlarda yoğun içe kapanık lık ve kaygı
•Yaklaşan bir sosyal durum için günler; haftalar hatta aylar öncesinden yoğun endişe
•Özellikle yabancı kişiler tarafından aşırı bir yargılanma ya da izlenme korkusu
•Kendi kendini aşağılatacak ya da utandıracak şekilde davranma korkusu
•Diğer insanların sizin gerginliğinizi fark edeceği korkusu
Sosyal anksiyete bozukluğunun fiziksel belirtileri
• Yüz kızarması
•Nefes darlığı
•Mide bulantısı
•Titreme (beden; el veya ses titremesi)
•Kalp atışlarında hızlanma ya da kalpte sıkışma
•Terleme ya da sıcak basması
•Baş dönmesi ya da bayılma
Sosyal anksiyete bozukluğunun davranışsal belirtileri
•Sosyal durumlardan hayatınızı ve aktivitelerinizi kısıtlayacak kadar kaçınmak
•Fark edilmekten ve utanmaktan kaçmak için arka plana saklanmak ya da sessiz kalmak
•Nereye giderseniz gidin yanınızda her zaman bir arkadaşınız ya da yakın birini götürmek
•Sinirlerinizi gevşetmesi için sıklıkla sosyal ortamlara girmeden önce alkol içmek
Sosyal fobi olarak da bilinen sosyal anksiyete (kaygı) bozukluğu; sosyal durumlarda (sahnede seyirci önünde; iş yerinde sunum yapacağınız bir toplantıda; arkadaşlarınızla bir aradayken; bir restoranda yemek yerken vb.) özellikle de yabancı olunan ya da herkesin izlediği ortamlarda ortaya çıkan şiddetli huzursuzluk halidir.
Sosyal kaygısı olan kişiler başkalarıyla etkileşimde bulunmaları ya da bir eylemi başkalarının yanında yapmaları gerektiğinde endişe (huzursuzluk; kaygı) hissederler. Kimi zaman böyle bir ortamı/durumu sadece düşünmek bile kişide yoğun anksiyeteye sebep olabilir. Bazı kişiler; bu kaygıyla baş edilebilirken bazıları huzursuzluk veren sosyal ortamdan; davranıştan ya da durumdan kaçınmaya (yani o ortamda bulunmamaya) çalışırlar.
Sosyal anksiyete bozukluğu ya da sosyal fobinin altında başkaları tarafından izlenme; incelenme; olumsuz eleştirilme; rezil olma; küçük düşme korkusu vardır. İnsanların hakkınızda kötü düşüneceği ya da diğerleri ile karşılaştırıldığınızda kötü bir konuma düşeceği korkusu olabilir. Hatta kişi bunların mantıksız olduğunu düşündüğü zamanlarda bile kaygısı konusunda kendisine yardımcı olamayabilir.
Sosyal Anksiyetenin Ortaya Sık Çıktığı Durumlar
Sosyal anksiyete bozukluğu / sosyal fobi; sosyal yaşamınızdan romantik ilişkilerinize; iş yaşamından eğitim hayatınıza kadar bir çok alanda performansınızı olumsuz etkileyebilir. Bu durum zaman geçtikçe yaşam kalitenizin düşmesine; daha içedönük ve kendi halinde bir yaşantıya ardından mutsuzluğa sebep olabilir. Bu durumdaki kişilerin sadece kendilerinde bu sorunun olduğunu düşünmeleri sık karşılaşılan bir durumdur; oysaki sosyal anksiyete bozukluğu/sosyal fobi sanılanın aksine yaygın ve sık karşılaşılan bir durumdur.
Sosyal anksiyetenin yaşandığı durumlar
1. Yeni insanlarla tanışmak
2. İlgi odağı olmak
3. Bir şey yaparken izlenmek
4. Küçük konuşmalar yapmak
5. Seyirci önünde konuşmak
6. Sahnede performans sergilemek
7. Eleştiriliyor olmak
8. Yüksek statüden yada otorite figürü olan kişilerle konuşmak
9. Buluşmaya gidiyor olmak
10. Telefonla konuşmak
11. Umumi tuvaletleri kullanmak
12. Toplantıda konuşma yapmak
13. Kalabalık için yemek; içmek
14. Sosyal aktivitelere katılmak
Sosyal Anksiyete Bozukluğu/Sosyal Fobinin Belirtileri
Zaman zaman sosyal ortamlarda gerginlik yaşamak sosyal anksiyete bozukluğu demek değildir. Bir çok insanın ara sıra içine kapanık ya da utangaç olması günlük yaşantılarındaki işlevselliklerini bozmaz. Diğer yandan sosyal anksiyete bozukluğu/sosyal fobi yoğun strese ve normal günlük yaşantınızın bozulmasına sebep olur.
Örneğin; bir konuşma yapacaksanız; öncesinde gerilmek normal bir tepki iken sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler günler; haftalar öncesinde endişelenebilir; hastalık yüzünden gelemeyeceğini söyleyebilir ya da konuşma boyunca konuşmalarını engelleyecek kadar çok titreyebilirler.
Sosyal anksiyete bozukluğunun duygusal belirtileri
•Günlük sosyal durumlarda yoğun içe kapanık lık ve kaygı
•Yaklaşan bir sosyal durum için günler; haftalar hatta aylar öncesinden yoğun endişe
•Özellikle yabancı kişiler tarafından aşırı bir yargılanma ya da izlenme korkusu
•Kendi kendini aşağılatacak ya da utandıracak şekilde davranma korkusu
•Diğer insanların sizin gerginliğinizi fark edeceği korkusu
Sosyal anksiyete bozukluğunun fiziksel belirtileri
• Yüz kızarması
•Nefes darlığı
•Mide bulantısı
•Titreme (beden; el veya ses titremesi)
•Kalp atışlarında hızlanma ya da kalpte sıkışma
•Terleme ya da sıcak basması
•Baş dönmesi ya da bayılma
Sosyal anksiyete bozukluğunun davranışsal belirtileri
•Sosyal durumlardan hayatınızı ve aktivitelerinizi kısıtlayacak kadar kaçınmak
•Fark edilmekten ve utanmaktan kaçmak için arka plana saklanmak ya da sessiz kalmak
•Nereye giderseniz gidin yanınızda her zaman bir arkadaşınız ya da yakın birini götürmek
•Sinirlerinizi gevşetmesi için sıklıkla sosyal ortamlara girmeden önce alkol içmek