Mükemmeliyetçilik
Çağımızın yeni modası: Mükemmeliyetçilik…
Çevremizde sıkça duyduğumuz bu kavram; kişinin kendine olan özgüvenini sarsan; mutsuzluğa ve sağlık problemlere davetiye çıkaran bir hastalık asında.
Zamanın getirdiği zorluklar ve ihtiyaçlar beklentileri her geçen gün artırıyor ve devamlı bir yarış halinde olduğumuz bu günlerde öne çıkmak için kendimizi daha çok yoruyoruz.
Rekabet sadece çalışma ortamında ya da okulda değil; hayatın her ânında hatta kadınların altın günlerinde bile karşımıza çıkıyor.
Takdir görmek ve önemsenmek için daha çok çalışıyor; şık kıyafetlere; spor salonlarına ve güzellik merkezlerine daha çok para harcıyoruz.
Elbette başarılı olmak için çalışmalı; şık ve temiz görünmek için bu harcamaları yapmalıyız ancak; bunu yaparken aşırıya kaçtığımızda; mükemmeliyetçiliğe doğru adım atıyoruz demektir.
Peki; mükemmeliyetçilik tam olarak neyin nesidir?
Kişinin en mükemmele ulaşmaya çalışmasıdır. Mükemmeliyetçi bireyler; kendileri için gerçek dışı hedefler belirlerler ve o hedefe ulaşmak için çok çalışıp; en ufak bir hatayı dahi kabul etmezler. Bu durum onları çok yıpratır ve sonuçta hem psikolojik hem de fizyolojik problemler yaşamaya başlarlar. Mükemmeliyetçi bireylere baktığımızda; başarılarından doyum alamadıklarını görürüz çünkü onlar için yaptıkları her zaman yetersizdir. Bu yetersizlik duygusu işlerinin aksamasına; zamanında bitmemesine sebep olabilir. Bu duruma şöyle bir örnek verebiliriz; bir öğrenci; teslim edeceği ödev için saatlerce çalışıp; araştırma yapmasına rağmen bir türlü sunumunu istediği mükemmelliğe ulaşamadığını düşündüğünden yetersizlik hisseder; sürekli düzeltmeler yapar ve ödev teslim saatini geçirebilir. Yetersizlik duygusunun yanı sıra; eleştiriye karşı çok duyarlıdırlar. Kendilerini ve başkalarını eleştirir fakat bir başkasının eleştirisine tahammülleri yoktur. Mükemmeliyetçi bireyin sahip olduğu bu davranışlar; bireyi bir çember içine alır ve çıkmaza sürükler. Kişiyi mükemmeliyetçiliğe sürükleyen sebeplere baktığımızda; en başta anne-babanın çocuğa karşı tutumlarını görüyoruz. Çocuklarına baskı uygulayarak söz hakkı tanımayan; çocuğu bir hata yaptığında olumsuz bir tavırla cezalandıran; sürekli yetersiz olduğunu ve daha çok çalışmak zorunda olduğunu sözle veya tavırlarıyla aktaran mükemmeliyetçi anne-babaların çocuklarının ileride başkaları tarafından kabul görmek için gereğinden fazla çalışması ve kendilerini sürekli yetersiz hissetmeleri olasıdır. Bunun yanında çocuk mükemmeliyetçi anne babasını örnek alarak anne-babanın davranışlarını da benimseyebilir.
Diğer etkenlere baktığımızda; toplumun bireyden beklentilerini; iş yaşamının zorluklarla dolu olmasını ve medyayı görüyoruz.
Mükemmeliyetçi kişiler psikolojik ve fiziksel birçok sorunla karşılaşabilirler. Ruhsal olarak endişe; stres ve mutsuzluk yaşarken; fiziksel olarak baş ve vücut ağrıları; mide problemleri yaşamaları muhtemeldir.
Kişiyi bedensel ve ruhsal olarak etkileyen; kendine olan güvenini kaybetmesine ve verimli çalışmasına engel olarak bitkin ve yetersiz hissettiren mükemmeliyetçilikten nasıl kurtulabiliriz? İşte size birkaç ipucu:
- Öncelikle bu yaşadığınızın sizi olumsuz yönde etkilediğinin farkına varıp; değişim yönünde istekli olmak. Bunu sezerseniz yolu yarıladınız demektir.
- Benimsediğiniz bu davranış biçiminin sizin hayatınıza olumlu ve olumsuz nasıl katkıları oluyor bunları bir kâğıda yazın.
- Ulaşabilir hedeflere odaklanın. Koyduğunuz hedeflere ulaştığınızda kendinizi daha iyi hissedeceksiniz!
- Elde ettiğiniz başarılarınızı ödüllendirin.
- Takıntılı düşüncelerinizden kurtulmak için alternatif yeni bakış açıları geliştirmeye çalışın.
- Hata yapmanın insanın doğasında var olduğunu kabullenin. Hatalarınızı kabul ettiğiniz gibi başarılarınızın da farkında olun.
- Siyah ve beyazın haricinde de güzel renkler olduğunu unutmayın. O renklerin yavaşça hayatınıza girmesine izin verin.
- Kendinize saygı duyun ve kendinizi “sevin.”
Dolayısıyla; bir makine mükemmel olabilir. Hatta makine bile hatalar verir. Zira insan yapımıdır. Ancak bir insanın mükemmel olması; yani kusursuz olması ütopik bir beklentidir. Bu beklenti sizi ve çevrenizdekileri yorar ve mutsuzluğa iter. Kişi; kendini bilmeli; sınırlarını çizmeli; hareket edeceği noktaları iyi belirlerse zaten istenildiğinden fazla bir verimle hayata artı değer katacaktır. Son olarak şöyle diyebiliriz ki; insanın yapabildikleriyle sınırlı olduğu konular dışında düşünmek; gerçeklikten uzak bir hayalperestliktir.
Çevremizde sıkça duyduğumuz bu kavram; kişinin kendine olan özgüvenini sarsan; mutsuzluğa ve sağlık problemlere davetiye çıkaran bir hastalık asında.
Zamanın getirdiği zorluklar ve ihtiyaçlar beklentileri her geçen gün artırıyor ve devamlı bir yarış halinde olduğumuz bu günlerde öne çıkmak için kendimizi daha çok yoruyoruz.
Rekabet sadece çalışma ortamında ya da okulda değil; hayatın her ânında hatta kadınların altın günlerinde bile karşımıza çıkıyor.
Takdir görmek ve önemsenmek için daha çok çalışıyor; şık kıyafetlere; spor salonlarına ve güzellik merkezlerine daha çok para harcıyoruz.
Elbette başarılı olmak için çalışmalı; şık ve temiz görünmek için bu harcamaları yapmalıyız ancak; bunu yaparken aşırıya kaçtığımızda; mükemmeliyetçiliğe doğru adım atıyoruz demektir.
Peki; mükemmeliyetçilik tam olarak neyin nesidir?
Kişinin en mükemmele ulaşmaya çalışmasıdır. Mükemmeliyetçi bireyler; kendileri için gerçek dışı hedefler belirlerler ve o hedefe ulaşmak için çok çalışıp; en ufak bir hatayı dahi kabul etmezler. Bu durum onları çok yıpratır ve sonuçta hem psikolojik hem de fizyolojik problemler yaşamaya başlarlar. Mükemmeliyetçi bireylere baktığımızda; başarılarından doyum alamadıklarını görürüz çünkü onlar için yaptıkları her zaman yetersizdir. Bu yetersizlik duygusu işlerinin aksamasına; zamanında bitmemesine sebep olabilir. Bu duruma şöyle bir örnek verebiliriz; bir öğrenci; teslim edeceği ödev için saatlerce çalışıp; araştırma yapmasına rağmen bir türlü sunumunu istediği mükemmelliğe ulaşamadığını düşündüğünden yetersizlik hisseder; sürekli düzeltmeler yapar ve ödev teslim saatini geçirebilir. Yetersizlik duygusunun yanı sıra; eleştiriye karşı çok duyarlıdırlar. Kendilerini ve başkalarını eleştirir fakat bir başkasının eleştirisine tahammülleri yoktur. Mükemmeliyetçi bireyin sahip olduğu bu davranışlar; bireyi bir çember içine alır ve çıkmaza sürükler. Kişiyi mükemmeliyetçiliğe sürükleyen sebeplere baktığımızda; en başta anne-babanın çocuğa karşı tutumlarını görüyoruz. Çocuklarına baskı uygulayarak söz hakkı tanımayan; çocuğu bir hata yaptığında olumsuz bir tavırla cezalandıran; sürekli yetersiz olduğunu ve daha çok çalışmak zorunda olduğunu sözle veya tavırlarıyla aktaran mükemmeliyetçi anne-babaların çocuklarının ileride başkaları tarafından kabul görmek için gereğinden fazla çalışması ve kendilerini sürekli yetersiz hissetmeleri olasıdır. Bunun yanında çocuk mükemmeliyetçi anne babasını örnek alarak anne-babanın davranışlarını da benimseyebilir.
Diğer etkenlere baktığımızda; toplumun bireyden beklentilerini; iş yaşamının zorluklarla dolu olmasını ve medyayı görüyoruz.
Mükemmeliyetçi kişiler psikolojik ve fiziksel birçok sorunla karşılaşabilirler. Ruhsal olarak endişe; stres ve mutsuzluk yaşarken; fiziksel olarak baş ve vücut ağrıları; mide problemleri yaşamaları muhtemeldir.
Kişiyi bedensel ve ruhsal olarak etkileyen; kendine olan güvenini kaybetmesine ve verimli çalışmasına engel olarak bitkin ve yetersiz hissettiren mükemmeliyetçilikten nasıl kurtulabiliriz? İşte size birkaç ipucu:
- Öncelikle bu yaşadığınızın sizi olumsuz yönde etkilediğinin farkına varıp; değişim yönünde istekli olmak. Bunu sezerseniz yolu yarıladınız demektir.
- Benimsediğiniz bu davranış biçiminin sizin hayatınıza olumlu ve olumsuz nasıl katkıları oluyor bunları bir kâğıda yazın.
- Ulaşabilir hedeflere odaklanın. Koyduğunuz hedeflere ulaştığınızda kendinizi daha iyi hissedeceksiniz!
- Elde ettiğiniz başarılarınızı ödüllendirin.
- Takıntılı düşüncelerinizden kurtulmak için alternatif yeni bakış açıları geliştirmeye çalışın.
- Hata yapmanın insanın doğasında var olduğunu kabullenin. Hatalarınızı kabul ettiğiniz gibi başarılarınızın da farkında olun.
- Siyah ve beyazın haricinde de güzel renkler olduğunu unutmayın. O renklerin yavaşça hayatınıza girmesine izin verin.
- Kendinize saygı duyun ve kendinizi “sevin.”
Dolayısıyla; bir makine mükemmel olabilir. Hatta makine bile hatalar verir. Zira insan yapımıdır. Ancak bir insanın mükemmel olması; yani kusursuz olması ütopik bir beklentidir. Bu beklenti sizi ve çevrenizdekileri yorar ve mutsuzluğa iter. Kişi; kendini bilmeli; sınırlarını çizmeli; hareket edeceği noktaları iyi belirlerse zaten istenildiğinden fazla bir verimle hayata artı değer katacaktır. Son olarak şöyle diyebiliriz ki; insanın yapabildikleriyle sınırlı olduğu konular dışında düşünmek; gerçeklikten uzak bir hayalperestliktir.