Ergenlik Dönemi: Fırtınalı ve Şiddetli Bir Dönem
Biz bu döneme ergenlik dönemi diyoruz. Ergenlik dönemi bütün insanların geçirmek zorunda oldukları evrensel bir dönemdir. Son dönemlerde çevresel faktörlerden dolayı ergenlik dönemi çok erkene çekilse de ortalama 11-20 yaşları arasını kapsar. Ergenlik ; insan hayatının en fırtınalı dönemlerinden birisidir. Bu dönemin fırtınalı olmasının tek nedeni hormon salgılanmaları değildir elbette. Ergenlik dönemi yetişkinlik ve çocukluk döneminin tam ortasında kalan pek çok genç için kafa karıştırıcı ve travmatik olan bir dönemdir. Birey kendi bedenindeki değişimleri fark eder; kendini aynada tanıyamaz; sesi bir kalın bir ince çıkar; üreme yetisini kazanır; duygusal dünyası dengesizleşir; özgürlüğünün sınırlarını tanır; arkadaş ortamına yönelirken bir yandan ailesinin engellemeleri ile karşılaşır.
Ergenlerdeki bu kafa karışıklığının bir nedeni de aslında ailelerin de ne yapacağını bilememesidir. Çocukluk dönemi boyunca tüm hayatı ailesi yanında geçen bir çocukken ergenlik döneminde sinir krizlerine giren; kurallara; otoriteye karşı gelen bir çocuk haline gelmiştir. Aileler çoğunlukla çocuklarının kendilerinden uzaklaşmalarını endişe verici bulur ve ne yapacaklarını bilemezler. Bunun yanı sıra ergenin sorumlulukları artar; gelecek kaygıları baş gösterir. Aileler çocuklarına yetişkin sorumlulukları yüklerken; özgürlüklerini sınırlandırmaya devam ederler.
Çocuk kendini rol çatışmaları için de bulur. Evde aile çocuğu; okulda öğrenci; dışarıda arkadaş ve sevgili rollerini oynamak zorundadır. Bir yandan bağımsızlaşma çabasına girerken bir yandan da bireyselleşmenin zorluklarıyla baş etmek zorunda kalırlar.
Bunun yanı sıra kendilerini tanımak gibi ve bir kimlik oluşturmak gibi zor bir göreve sahiptirler. Bu zamanlarda hızlı bir şekilde aktivitelerden sıkılır; farklı arayış ve uğraşlar içine girerler. Kendilerini ait eşsiz özellikleri; ilgi alanlarını keşfeder ve dünya görüşünü belirlerler. Bu süreçte çocuklara rehberlik etmek önemlidir. Ama bu rehberliği asla küçük çocuğunuza yaptığınız rehberlikle karıştırmayın. Onlara fazla müdahale ettiğinizi düşünmeleri size tepki göstermelerine yol açacaktır. Her zaman “ izliyorum; takip ediyorum ama çocuğum onu bu kadar yakından takip ettiğimin farkında değil” diyebilecek konumda olmalısınız.
Ergenlikle baş etmeyi zorlaştıran faktör ergenlerin zorluklarla ve çatışmalarla başa çıkmak için yeterince deneyime sahip olmamalarıdır. Yetişkinlerde bu deneyim mevcuttur ama ergenler bireyselleşme ve kendilerini yetişkin dünyasına kabul ettirme düşünceleri yüzünden kendi anne-babalarından nasihat almayı pek hoş karşılamazlar. Eğer bir konuda uyaracaksanız bu direkt değil dolaylı yollardan yapmanız gerekiyor. Benim bir tanıdığım var şöyle yapmış ve şöyle şeyler başına gelmiş kalıpları uygun olandır. Gerekli olan dersi çocuğunuz kendisi çıkarır.
Ailelere bu dönemde önerim çocuklarını mümkün oldukça alttan almaları; karar alınırken onların düşüncelerini; görüşlerini almayı ihmal etmemeleri; onların birey olduğunu farkına varmalarıdır. Zaten onların da sizde beklentileri bunları fark etmeniz. Bu sayede çocuğunuz kontrolün kendi elinde olduğunu düşünürken; kontrolü aile olarak siz kendi elinizde tutabilir ve onları büyük yanlışlar yapmaktan koruyabilirsiniz. Onların isteklerini fark edin ve doğru şekillerde iletişim kurun. Göreceksiniz o korkutucu dönem yumuşayacaktır.
Eğer her şeye rağmen ergen bireyle yeterince iyi iletişim kuramıyor ve onun sizi anlamadığını düşünüyorsanız ruh sağlığı alanından bir uzmanla iletişime geçmenizi öneririm.
Doğru iletişimin ve ruh sağlığınızın çok iyi olduğu güzel bir yaşam dilerim.
Ergenlerdeki bu kafa karışıklığının bir nedeni de aslında ailelerin de ne yapacağını bilememesidir. Çocukluk dönemi boyunca tüm hayatı ailesi yanında geçen bir çocukken ergenlik döneminde sinir krizlerine giren; kurallara; otoriteye karşı gelen bir çocuk haline gelmiştir. Aileler çoğunlukla çocuklarının kendilerinden uzaklaşmalarını endişe verici bulur ve ne yapacaklarını bilemezler. Bunun yanı sıra ergenin sorumlulukları artar; gelecek kaygıları baş gösterir. Aileler çocuklarına yetişkin sorumlulukları yüklerken; özgürlüklerini sınırlandırmaya devam ederler.
Çocuk kendini rol çatışmaları için de bulur. Evde aile çocuğu; okulda öğrenci; dışarıda arkadaş ve sevgili rollerini oynamak zorundadır. Bir yandan bağımsızlaşma çabasına girerken bir yandan da bireyselleşmenin zorluklarıyla baş etmek zorunda kalırlar.
Bunun yanı sıra kendilerini tanımak gibi ve bir kimlik oluşturmak gibi zor bir göreve sahiptirler. Bu zamanlarda hızlı bir şekilde aktivitelerden sıkılır; farklı arayış ve uğraşlar içine girerler. Kendilerini ait eşsiz özellikleri; ilgi alanlarını keşfeder ve dünya görüşünü belirlerler. Bu süreçte çocuklara rehberlik etmek önemlidir. Ama bu rehberliği asla küçük çocuğunuza yaptığınız rehberlikle karıştırmayın. Onlara fazla müdahale ettiğinizi düşünmeleri size tepki göstermelerine yol açacaktır. Her zaman “ izliyorum; takip ediyorum ama çocuğum onu bu kadar yakından takip ettiğimin farkında değil” diyebilecek konumda olmalısınız.
Ergenlikle baş etmeyi zorlaştıran faktör ergenlerin zorluklarla ve çatışmalarla başa çıkmak için yeterince deneyime sahip olmamalarıdır. Yetişkinlerde bu deneyim mevcuttur ama ergenler bireyselleşme ve kendilerini yetişkin dünyasına kabul ettirme düşünceleri yüzünden kendi anne-babalarından nasihat almayı pek hoş karşılamazlar. Eğer bir konuda uyaracaksanız bu direkt değil dolaylı yollardan yapmanız gerekiyor. Benim bir tanıdığım var şöyle yapmış ve şöyle şeyler başına gelmiş kalıpları uygun olandır. Gerekli olan dersi çocuğunuz kendisi çıkarır.
Ailelere bu dönemde önerim çocuklarını mümkün oldukça alttan almaları; karar alınırken onların düşüncelerini; görüşlerini almayı ihmal etmemeleri; onların birey olduğunu farkına varmalarıdır. Zaten onların da sizde beklentileri bunları fark etmeniz. Bu sayede çocuğunuz kontrolün kendi elinde olduğunu düşünürken; kontrolü aile olarak siz kendi elinizde tutabilir ve onları büyük yanlışlar yapmaktan koruyabilirsiniz. Onların isteklerini fark edin ve doğru şekillerde iletişim kurun. Göreceksiniz o korkutucu dönem yumuşayacaktır.
Eğer her şeye rağmen ergen bireyle yeterince iyi iletişim kuramıyor ve onun sizi anlamadığını düşünüyorsanız ruh sağlığı alanından bir uzmanla iletişime geçmenizi öneririm.
Doğru iletişimin ve ruh sağlığınızın çok iyi olduğu güzel bir yaşam dilerim.