Kedi ve Köpeklerde Polisitemi
POLİSİTEMİ
Polisitemi; genellikle hemotokrit değer (%Hct); hemoglobin konsantrasyonu (Hgb) ve Eritrosit sayısının (RBC) referans değerlerin üzerinde olması şeklinde tanımlanmaktadır.
Polisitemiler in sınıflandırılması Etiyolojik ( Etkene Göre ) ve Tanımlayıcı olmak üzere iki ayrı şekilde yapılmaktadır.
Polisitemi lerin Tanımlayıcı Sınıflandırılması
1- Relatif (Göreceli) Polisitemi
2- Mutlak Polisitemi
a-Mutlak Primer (Birincil) Polisitemi
b-Mutlak Sekonder (İkincil) Polisitemi
-Mutlak Sekonder Uygun Polisitemi
-Mutlak Sekonder Uygunsuz Polisitemi
Etiyolojileri ne Göre Polisitemiler
1-RELATİF :
-Dehidrasyon kaynaklı
-Sıvı Dengesizlikleri
-Yanıklar sonucu (Kimyasal / Termik) Deri Kayıpları
-Özellikle Köpeklerde Karşılaşılan Dalak Kontraksyonları
2-MUTLAK:
a-Mutlak Primer Polisitemi
-Primer Eritrositoz ( Polisitemi VERA ): Myeloproliferatif Bozukluk
-Familyal (Ailesel) Eritrositoz : Genetik ; Otozomal Genlerden
b-Mutlak Sekonder Polisitemi
*Uygun Polisitemiler: (Hipoksiyle İlişkili)
-Kronik Solunum Yolu Rahatsızlıkları
-Kronik Kalp Rahatsızlıkları
*Fallot Tetralojisi
*Sağdan Sola Şantlar
-Yüksek Rakımda Bulunma
-Hemoglobinopatiler
-Şiddetli Obezite Durumları
*Uygunsuz Polisitemiler (Hipoksiyle İlişkisi Olmayan)
- Neoplaziler (Tümörler )
*Renal (Böbrek) karsinomu
*Renal (Böbrek) lenfoması
*Nasal (Burun) karsinomu
*Hepatik Tümörler
*Merkezi Sinir Sistemi Tümörleri
*Adrenokortikal Adenom
3- İATROJENİK POLİSİTEMİLER
-Kan nakilleri sonrası
-Ekzojen Eritropoetin Uygulaması sonucu
-Kedi – Köpeklerde en sık rastlanan Polisitemi türü genellikle Neoplazi kökenli olarak gelişen Sekonder (İnappropriate) polisitemilerdir.(1)
-Aynı zamanda köpeklerde «Siyanotik Kalp Rahatsızlıkları» sonucu oluşan Seconder (appropriate) Polisitemi rapor edilmiştir.(2)
-Primer Polisitemi (Polisitemi Vera) vakaları kedi ve köpeklerde rapor edilmişlerdir fakat nadir rastlanır.(3)
POLİSİTEMİ nin FİZYOLOJİSİ
Eritrositler’in primer görevi dokulara Oksijen transportunun sağlanmasıdır.
Optimal Oksijen transportu
Köpeklerde ortalama %40-45 Hct değerde;
Kedilerde ortalama % 35-45 Hct değerde sağlanır
Hct değer;
Kan volümü değişiklikleri; Kardiyovasküler durum; Homoglobinin yapısı gibi durumlardan etkilenmektedir.
ERİTROPOETİN HORMONU
-Hematopoetik Büyüme Faktörleri grubundan polipeptid yapıda bir hormondur.
-Çoğunlukle Böbrek Üstü Bezinde üretildiği düşünülmektedir.
-Üretimi çoğu diğer hormon gibi Negatif Feedback mekanizmasıyla kontrol edilir.
-EPO; dokulara yeterli oksijen sağlanması için en uygun RBC kütlesini muhafaza etmeye çalışır.
-Yarılanma ömrü 6-9 saattir.
Polisitemi’nin Klinik Semptomları;
-Muköz membranlarda hiperemi
-Poliüri ; Polidipsi
-Kanama Rahatsızlıkları (Epistaksis;Hematüri;Melena…)
-Nervöz Problemler
-Mental durum değişiklikleri
-Ataksi; Nöbetler
-Geçici Körlük
*Semptomlar’ın temel nedeni artmış eritrosit kütlesi sonucu gelişen dolaşım kanının artan hiperviskositesidir.
-Artmış Hemotokrit değer ve Normal Eritrosit Kütlesi / Sayısı ile karakterizedir.
-En yaygın nedeni;
Plazma sıvı hacmi azalmasına yol açan;
Azalmış sıvı alımı
Dehidrasyon
Deri kaybı (Termal-Kimyasal Yanıklar Sonucu)
Hemorajik Gastroenterit
Köpeklerde aşırı egzersiz/ağrı sonucu splenik kontraksyon
-Göreceli Polisitemi de kesin tanı artmış Hct Değer (>%55) eritrosit kütle tayini; fiziksel ve klinik değerlendirme ile yapılmaktadır.
-Plazma protein konsantrasyonu da genellikle yüksek çıkar.
-Mutlak Polisitemi; Eritrosit kütlesinde / sayısında artış olarak tanımlanmaktadır.
-Primer veya Seconder olabilir.
PRİMER MUTLAK POLİSİTEMİ (Polisitemi Vera)
-Polisitemi Vera (PV) olarak ta bilinen Primer Mutlak Polisitemi; Kemik iliğinde Eritroid Kök Hücrelerin Eritropoetinden bağımsız olarak Neoplastik karakterde büyüme; farklılaşma ve çoğalmasıyla karakterize myeloproliferatif bir rahatsızlıktır.
-P.V.’da Eritrositoz’un negatif feedback mekanizması çalışmaz
-Ölçülen Eritropoetin değeri düşük hatta saptanamaz seviyededir.
-Polisitemi Vera; genellikle Eritropoetin reseptörlerinin doğuştan genetik bir mutasyona uğraması sonucu; reseptörlerin negatif düzenleyici bölümünden yoksun olarak oluşmasından kaynaklanmaktadır.
-Kedi ve Köpeklerde P.V. Irk ve Cinsiyet predisposizyonu gözetmeksizin; genellikle genç ve orta yaşlı hayvanlarda NADİREN rastlanan bir rahatsızlıktır.
-Polisitemi Vera’nın insanlarda ki bulgularından olan Lökositoz; Yüksek Alkalen Fosfataz (ALP); Artmış B12 vit. ve Demir Bağlama seviyesi Kedi ve Köpeklerde bildirilmemiştir.
-Kedi – Köpeklerde P.V. Vakalarında Splenomegali varlığı bildirilmiştir.
Sekonder Mutlak Polisitemi
a) Sekonder Mutlak Uygun Polisitemi
-Sistemik Hipoksi varlığında; Kompensatuar yanıt olarak gelişir.
-Artan Eritropoetin sentezi sonucu; RBC kütlesi ve oksijen taşıma kapasitesi arttırılarak yeterli doku perfüzyonu sağlanmaya çalışılır.
Hipoksi varlığında; Böbrek üstü bezlerinden Eritropoetin Hormonu üretimi artar; Bunun sonucu olarak kemik iliğinde eritropoezis (Kan hücresi üretimi / olgunlaştırılması) uyarılır. Hipoksi durumu ortadan kalkınca; normal doku oksijenasyonu sağlandığında böbrek üstü bezlerinden Eritropoetin sentezi azalır ve Negatif Feedback (Geri Besleme) şeklinde kemik iliğinde Eritropoez baskılanır.
b-Sekonder Mutlak Uygunsuz Polisitemi
-Hipoksik uyaran olmaksızın artan Eritropoetin hormonu seviyesiyle karakterizedir.
-İnsanlarda da kedi-köpeklerde de Eritropoetin Hormonu salgılayan tümörler kaynaklı olarak gelişir ve en yaygın görülen Polisitemi tipidir.
-İnsanlarda; Böbrek; Adrenal Bezler; Karaciğer; Akciğer; Timus kaynaklı tümörler ve Hidronefroz; Renal kistler gibi durumlarda rapor edilmiştir.
-Veteriner literatürlerde ise; en yaygın sebebi neoplazilerdir.
Renal Karsinom; Renal Lenfoma; Nasal Fibrosarkoma
-Bir köpekte ise pyelonefrit kaynaklı Nonneoplastik Uygunsuz Polisitemi rapor edilmiştir. (Waters D.J.; 1988 )
POLİSİTEMİ VAKALARINDA TANI
Polisitemi olgularında tanı nın konulması altta yatan sebebin araştırılmasına bağlıdır.
Bu bağlamda Tam Kan Sayımında Artmış Hemotokrit değer (>%55) ; Eritrosit Sayısı ve Hemoglobin konsantrasyonuyla karşılaşıldığında daha detaylı testler uygulanılarak altta yatan neden elimine edilmelidir.
Eğer hastanın Serum Total Protein seviyesi yükselmiş; Dehidrasyon derecesi >%8-10 ise pusulamızı Relatif (Göreceli) polisitemi ye çevirmeliyiz.
Total Protein seviyesi normal ve dehidrasyon derecesi <%8 ise ; Kan gazları ölçülür. Oksijen saturasyonu saptanır. Bulgularda bir anomali varlığında altta yatan sebebi elimine etmek için;
- Akciğer Radyografisi
- Ekokardiyografi
Oksijen saturasyonu normal seviyedeyse;
-ERİTROPOETİN ÖLÇÜMÜ
*Eritropoetin Normal / Düşük ise: POLİSİTEMİ VERA
*Eritropoetin Normalden yüksek ise:
-Eritropoetin Salgılayan Tümöral durumların eliminasyonu
-Tüm batın Ultrasonografi
-Abdominal Radyografi
-IV Pyelografi
Bu yontemler dışında Kemik İliği Aspiratının patolojik incelemesiyle de myeloproliferatif kökenli polisitemilerin tanısına gidilebilmektedir.
POLİSİTEMİ VAKALARINDA TEDAVİ
-Polisitemi de kesin tedavi altta yatan sebebe göre değişim gösterir.
-Dehidrasyon; sıvı kaybı; dalak kontraktürü gibi relatif Polisitemi durumlarında altta yatan sebebi ortadan kaldırmak ve I.V. Sıvı takviyesiyle Polisitemi’nin önüne geçilir.
-Eritropoetin salgılayan tümörlerden ileri gelen Uygunsuz (Inappropriate) Mutlak Polisitemiler durumunda; EPO kaynağı olan kitlenin cerrahi yolla uzaklaştırılması sonucunda Hct değer ve RBC sayısı kontrol altına alınabilmektedir.
-Neoplazi kaynaklı Polisitemi durumlarında preoperatif olarak flebetomi (20ml/kg) ve IV sıvı takviyesiyle Hct değer düşürülmeye çalışarak; operasyon sırasında oluşabilecek yoğun kanama ve tromboemboli riski düşürülmeye çalışılır.
-Postoperatif dönemde düzenli aralıklarla Hemogram parametreleri ve Eritropoetin düzeyi kontrol edilerek preoperatif dönem verileriyle karşılaştırılmalıdır.
-EPO seviyesi kontrol altına alınamazsa myelosupretif ajanlardan yararlanılabilinir.
* Uygun Mutlak Polisitemilerde;
-Nonneoplastik Sekonder Polisitemilerde Tedaviye başlanmadan önce sebep olan nedenler detaylıca araştırılmalıdır.
-Kesin tanı ortaya konulduktan sonra altta yatan sebep ortadan kaldırılarak Polisitemi durumunun önüne geçilmeye çalışılır.
-Kronik akciğer rahatsızlıkları; Kardiyovasküler problemler gibi durumlarda Flebetomi uygulanması kontrendikedir. Var olan Polisitemi durumunu daha da şiddetlendirecektir.
-Bu tür hastalarda %55-65 arası Hct değer uygun olarak kabul edilebilmektedir.
Bu vakalarda yüksek Hct değer serebral kan akışı için uygun olmasa da oksijen taşıma kapasitesini korumak için önemlidir.
-Eğer Hct değer %65’in üzerine çıkarsa artan kan vizkositesi sonucu açığa çıkabilecek semptomların (Nöbetler; Görme boz. V.s.) önüne geçmek için Flebetomi + yüksek oranda IV Sıvı takviyesi uygulanmalıdır.
*Primer Mutlak Polisitemi’de (P.V.);
-Polisitemi vera’nın tedavisinde tekrarlayan Flebetomi uygulamaları endikedir.
-Amaç: Hct ve RBC kitlesini azaltarak; klinik belirtileri ve damarlarda tromboz riskini ortadan kaldırmaktır.
-Flebetomi P.V. da tedavinin birincil formunu teşkil etmektedir.
-20ml/kg kan boşaltılarak Hct değerde yaklaşık %15 lik bir düşüş sağlanabilmektedir.
-Alınan kanın yerine I.V. %0;9 NaCl takviyesi yapılmalıdır.
-Flebetomi 4-8 Haftada bir tekrarlanabilir.
-Tekrarlayan Flebetomi uygulamalarında ortaya çıkabilecek Demir yetmezliğinin önüne geçmek için alınan her 100ml kan için 50mg demir preperatları uygulanmalıdır.
-Veteriner Literatürlerinde Polisitemi Vera Tedavisinde;
-Flebetomi (20ml/kg) ve aynı miktarda I.V. Sıvı takviyesi
-Flebetomi ile kontrol altına alınamayan durumlarda; Geri dönüşümlü bir myelosupresyon’a sebep oluşturan bir kemoterapotik olan Hidroksiüre (30mg/kg/PO / 7-10 Gün) tercih edilebilmektedir.
-Hidroksiüre’nin yan etkisi olarak Lökopeni gelişebilmektedir.
İlaç kesildikten kısa bir süre sonra lökosit sayısı tekrar normal seviyesine dönmektedir.
-Lökopeni görüldükten sonra kesilen Hidroksiüre’yi takiben Hct değer ve RBC tekrar yükseliş gösterirse Lökosit sayısı normal seviyeye yükseldiğinde Hidroksiüre’ye azaltılmış dozda tekrar başlanır. (Yaklaşık 3-4 ay süreyle kullanılır)
-Hidroksiüre kullanıldığı süre içerisinde her 7-14 günde bir kan sayımı yapılmalıdır.
-Lökopeni dışında Hidroksiüre’nin kedi ve köpeklerde potansiyel yan etkileri;
*Kusma
*Anoreksi
*Myelosupresyon sonucu kemil iliği hipoplazisi
*Spermatojenik duraklama
Araş.Gör.Alper BAYRAKAL
İ.Ü.Veteriner Fakültesi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı
Polisitemi; genellikle hemotokrit değer (%Hct); hemoglobin konsantrasyonu (Hgb) ve Eritrosit sayısının (RBC) referans değerlerin üzerinde olması şeklinde tanımlanmaktadır.
Polisitemiler in sınıflandırılması Etiyolojik ( Etkene Göre ) ve Tanımlayıcı olmak üzere iki ayrı şekilde yapılmaktadır.
Polisitemi lerin Tanımlayıcı Sınıflandırılması
1- Relatif (Göreceli) Polisitemi
2- Mutlak Polisitemi
a-Mutlak Primer (Birincil) Polisitemi
b-Mutlak Sekonder (İkincil) Polisitemi
-Mutlak Sekonder Uygun Polisitemi
-Mutlak Sekonder Uygunsuz Polisitemi
Etiyolojileri ne Göre Polisitemiler
1-RELATİF :
-Dehidrasyon kaynaklı
-Sıvı Dengesizlikleri
-Yanıklar sonucu (Kimyasal / Termik) Deri Kayıpları
-Özellikle Köpeklerde Karşılaşılan Dalak Kontraksyonları
2-MUTLAK:
a-Mutlak Primer Polisitemi
-Primer Eritrositoz ( Polisitemi VERA ): Myeloproliferatif Bozukluk
-Familyal (Ailesel) Eritrositoz : Genetik ; Otozomal Genlerden
b-Mutlak Sekonder Polisitemi
*Uygun Polisitemiler: (Hipoksiyle İlişkili)
-Kronik Solunum Yolu Rahatsızlıkları
-Kronik Kalp Rahatsızlıkları
*Fallot Tetralojisi
*Sağdan Sola Şantlar
-Yüksek Rakımda Bulunma
-Hemoglobinopatiler
-Şiddetli Obezite Durumları
*Uygunsuz Polisitemiler (Hipoksiyle İlişkisi Olmayan)
- Neoplaziler (Tümörler )
*Renal (Böbrek) karsinomu
*Renal (Böbrek) lenfoması
*Nasal (Burun) karsinomu
*Hepatik Tümörler
*Merkezi Sinir Sistemi Tümörleri
*Adrenokortikal Adenom
3- İATROJENİK POLİSİTEMİLER
-Kan nakilleri sonrası
-Ekzojen Eritropoetin Uygulaması sonucu
-Kedi – Köpeklerde en sık rastlanan Polisitemi türü genellikle Neoplazi kökenli olarak gelişen Sekonder (İnappropriate) polisitemilerdir.(1)
-Aynı zamanda köpeklerde «Siyanotik Kalp Rahatsızlıkları» sonucu oluşan Seconder (appropriate) Polisitemi rapor edilmiştir.(2)
-Primer Polisitemi (Polisitemi Vera) vakaları kedi ve köpeklerde rapor edilmişlerdir fakat nadir rastlanır.(3)
POLİSİTEMİ nin FİZYOLOJİSİ
Eritrositler’in primer görevi dokulara Oksijen transportunun sağlanmasıdır.
Optimal Oksijen transportu
Köpeklerde ortalama %40-45 Hct değerde;
Kedilerde ortalama % 35-45 Hct değerde sağlanır
Hct değer;
Kan volümü değişiklikleri; Kardiyovasküler durum; Homoglobinin yapısı gibi durumlardan etkilenmektedir.
ERİTROPOETİN HORMONU
-Hematopoetik Büyüme Faktörleri grubundan polipeptid yapıda bir hormondur.
-Çoğunlukle Böbrek Üstü Bezinde üretildiği düşünülmektedir.
-Üretimi çoğu diğer hormon gibi Negatif Feedback mekanizmasıyla kontrol edilir.
-EPO; dokulara yeterli oksijen sağlanması için en uygun RBC kütlesini muhafaza etmeye çalışır.
-Yarılanma ömrü 6-9 saattir.
Polisitemi’nin Klinik Semptomları;
-Muköz membranlarda hiperemi
-Poliüri ; Polidipsi
-Kanama Rahatsızlıkları (Epistaksis;Hematüri;Melena…)
-Nervöz Problemler
-Mental durum değişiklikleri
-Ataksi; Nöbetler
-Geçici Körlük
*Semptomlar’ın temel nedeni artmış eritrosit kütlesi sonucu gelişen dolaşım kanının artan hiperviskositesidir.
RELATİF POLİSİTEMİ
-Artmış Hemotokrit değer ve Normal Eritrosit Kütlesi / Sayısı ile karakterizedir.
-En yaygın nedeni;
Plazma sıvı hacmi azalmasına yol açan;
Azalmış sıvı alımı
Dehidrasyon
Deri kaybı (Termal-Kimyasal Yanıklar Sonucu)
Hemorajik Gastroenterit
Köpeklerde aşırı egzersiz/ağrı sonucu splenik kontraksyon
-Göreceli Polisitemi de kesin tanı artmış Hct Değer (>%55) eritrosit kütle tayini; fiziksel ve klinik değerlendirme ile yapılmaktadır.
-Plazma protein konsantrasyonu da genellikle yüksek çıkar.
MUTLAK POLİSİTEMİLER
-Mutlak Polisitemi; Eritrosit kütlesinde / sayısında artış olarak tanımlanmaktadır.
-Primer veya Seconder olabilir.
PRİMER MUTLAK POLİSİTEMİ (Polisitemi Vera)
-Polisitemi Vera (PV) olarak ta bilinen Primer Mutlak Polisitemi; Kemik iliğinde Eritroid Kök Hücrelerin Eritropoetinden bağımsız olarak Neoplastik karakterde büyüme; farklılaşma ve çoğalmasıyla karakterize myeloproliferatif bir rahatsızlıktır.
-P.V.’da Eritrositoz’un negatif feedback mekanizması çalışmaz
-Ölçülen Eritropoetin değeri düşük hatta saptanamaz seviyededir.
-Polisitemi Vera; genellikle Eritropoetin reseptörlerinin doğuştan genetik bir mutasyona uğraması sonucu; reseptörlerin negatif düzenleyici bölümünden yoksun olarak oluşmasından kaynaklanmaktadır.
-Kedi ve Köpeklerde P.V. Irk ve Cinsiyet predisposizyonu gözetmeksizin; genellikle genç ve orta yaşlı hayvanlarda NADİREN rastlanan bir rahatsızlıktır.
-Polisitemi Vera’nın insanlarda ki bulgularından olan Lökositoz; Yüksek Alkalen Fosfataz (ALP); Artmış B12 vit. ve Demir Bağlama seviyesi Kedi ve Köpeklerde bildirilmemiştir.
-Kedi – Köpeklerde P.V. Vakalarında Splenomegali varlığı bildirilmiştir.
Sekonder Mutlak Polisitemi
a) Sekonder Mutlak Uygun Polisitemi
-Sistemik Hipoksi varlığında; Kompensatuar yanıt olarak gelişir.
-Artan Eritropoetin sentezi sonucu; RBC kütlesi ve oksijen taşıma kapasitesi arttırılarak yeterli doku perfüzyonu sağlanmaya çalışılır.
Hipoksi varlığında; Böbrek üstü bezlerinden Eritropoetin Hormonu üretimi artar; Bunun sonucu olarak kemik iliğinde eritropoezis (Kan hücresi üretimi / olgunlaştırılması) uyarılır. Hipoksi durumu ortadan kalkınca; normal doku oksijenasyonu sağlandığında böbrek üstü bezlerinden Eritropoetin sentezi azalır ve Negatif Feedback (Geri Besleme) şeklinde kemik iliğinde Eritropoez baskılanır.
b-Sekonder Mutlak Uygunsuz Polisitemi
-Hipoksik uyaran olmaksızın artan Eritropoetin hormonu seviyesiyle karakterizedir.
-İnsanlarda da kedi-köpeklerde de Eritropoetin Hormonu salgılayan tümörler kaynaklı olarak gelişir ve en yaygın görülen Polisitemi tipidir.
-İnsanlarda; Böbrek; Adrenal Bezler; Karaciğer; Akciğer; Timus kaynaklı tümörler ve Hidronefroz; Renal kistler gibi durumlarda rapor edilmiştir.
-Veteriner literatürlerde ise; en yaygın sebebi neoplazilerdir.
Renal Karsinom; Renal Lenfoma; Nasal Fibrosarkoma
-Bir köpekte ise pyelonefrit kaynaklı Nonneoplastik Uygunsuz Polisitemi rapor edilmiştir. (Waters D.J.; 1988 )
POLİSİTEMİ VAKALARINDA TANI
Polisitemi olgularında tanı nın konulması altta yatan sebebin araştırılmasına bağlıdır.
Bu bağlamda Tam Kan Sayımında Artmış Hemotokrit değer (>%55) ; Eritrosit Sayısı ve Hemoglobin konsantrasyonuyla karşılaşıldığında daha detaylı testler uygulanılarak altta yatan neden elimine edilmelidir.
Eğer hastanın Serum Total Protein seviyesi yükselmiş; Dehidrasyon derecesi >%8-10 ise pusulamızı Relatif (Göreceli) polisitemi ye çevirmeliyiz.
Total Protein seviyesi normal ve dehidrasyon derecesi <%8 ise ; Kan gazları ölçülür. Oksijen saturasyonu saptanır. Bulgularda bir anomali varlığında altta yatan sebebi elimine etmek için;
- Akciğer Radyografisi
- Ekokardiyografi
Oksijen saturasyonu normal seviyedeyse;
-ERİTROPOETİN ÖLÇÜMÜ
*Eritropoetin Normal / Düşük ise: POLİSİTEMİ VERA
*Eritropoetin Normalden yüksek ise:
-Eritropoetin Salgılayan Tümöral durumların eliminasyonu
-Tüm batın Ultrasonografi
-Abdominal Radyografi
-IV Pyelografi
Bu yontemler dışında Kemik İliği Aspiratının patolojik incelemesiyle de myeloproliferatif kökenli polisitemilerin tanısına gidilebilmektedir.
POLİSİTEMİ VAKALARINDA TEDAVİ
-Polisitemi de kesin tedavi altta yatan sebebe göre değişim gösterir.
-Dehidrasyon; sıvı kaybı; dalak kontraktürü gibi relatif Polisitemi durumlarında altta yatan sebebi ortadan kaldırmak ve I.V. Sıvı takviyesiyle Polisitemi’nin önüne geçilir.
-Eritropoetin salgılayan tümörlerden ileri gelen Uygunsuz (Inappropriate) Mutlak Polisitemiler durumunda; EPO kaynağı olan kitlenin cerrahi yolla uzaklaştırılması sonucunda Hct değer ve RBC sayısı kontrol altına alınabilmektedir.
-Neoplazi kaynaklı Polisitemi durumlarında preoperatif olarak flebetomi (20ml/kg) ve IV sıvı takviyesiyle Hct değer düşürülmeye çalışarak; operasyon sırasında oluşabilecek yoğun kanama ve tromboemboli riski düşürülmeye çalışılır.
-Postoperatif dönemde düzenli aralıklarla Hemogram parametreleri ve Eritropoetin düzeyi kontrol edilerek preoperatif dönem verileriyle karşılaştırılmalıdır.
-EPO seviyesi kontrol altına alınamazsa myelosupretif ajanlardan yararlanılabilinir.
* Uygun Mutlak Polisitemilerde;
-Nonneoplastik Sekonder Polisitemilerde Tedaviye başlanmadan önce sebep olan nedenler detaylıca araştırılmalıdır.
-Kesin tanı ortaya konulduktan sonra altta yatan sebep ortadan kaldırılarak Polisitemi durumunun önüne geçilmeye çalışılır.
-Kronik akciğer rahatsızlıkları; Kardiyovasküler problemler gibi durumlarda Flebetomi uygulanması kontrendikedir. Var olan Polisitemi durumunu daha da şiddetlendirecektir.
-Bu tür hastalarda %55-65 arası Hct değer uygun olarak kabul edilebilmektedir.
Bu vakalarda yüksek Hct değer serebral kan akışı için uygun olmasa da oksijen taşıma kapasitesini korumak için önemlidir.
-Eğer Hct değer %65’in üzerine çıkarsa artan kan vizkositesi sonucu açığa çıkabilecek semptomların (Nöbetler; Görme boz. V.s.) önüne geçmek için Flebetomi + yüksek oranda IV Sıvı takviyesi uygulanmalıdır.
*Primer Mutlak Polisitemi’de (P.V.);
-Polisitemi vera’nın tedavisinde tekrarlayan Flebetomi uygulamaları endikedir.
-Amaç: Hct ve RBC kitlesini azaltarak; klinik belirtileri ve damarlarda tromboz riskini ortadan kaldırmaktır.
-Flebetomi P.V. da tedavinin birincil formunu teşkil etmektedir.
-20ml/kg kan boşaltılarak Hct değerde yaklaşık %15 lik bir düşüş sağlanabilmektedir.
-Alınan kanın yerine I.V. %0;9 NaCl takviyesi yapılmalıdır.
-Flebetomi 4-8 Haftada bir tekrarlanabilir.
-Tekrarlayan Flebetomi uygulamalarında ortaya çıkabilecek Demir yetmezliğinin önüne geçmek için alınan her 100ml kan için 50mg demir preperatları uygulanmalıdır.
-Veteriner Literatürlerinde Polisitemi Vera Tedavisinde;
-Flebetomi (20ml/kg) ve aynı miktarda I.V. Sıvı takviyesi
-Flebetomi ile kontrol altına alınamayan durumlarda; Geri dönüşümlü bir myelosupresyon’a sebep oluşturan bir kemoterapotik olan Hidroksiüre (30mg/kg/PO / 7-10 Gün) tercih edilebilmektedir.
-Hidroksiüre’nin yan etkisi olarak Lökopeni gelişebilmektedir.
İlaç kesildikten kısa bir süre sonra lökosit sayısı tekrar normal seviyesine dönmektedir.
-Lökopeni görüldükten sonra kesilen Hidroksiüre’yi takiben Hct değer ve RBC tekrar yükseliş gösterirse Lökosit sayısı normal seviyeye yükseldiğinde Hidroksiüre’ye azaltılmış dozda tekrar başlanır. (Yaklaşık 3-4 ay süreyle kullanılır)
-Hidroksiüre kullanıldığı süre içerisinde her 7-14 günde bir kan sayımı yapılmalıdır.
-Lökopeni dışında Hidroksiüre’nin kedi ve köpeklerde potansiyel yan etkileri;
*Kusma
*Anoreksi
*Myelosupresyon sonucu kemil iliği hipoplazisi
*Spermatojenik duraklama
Araş.Gör.Alper BAYRAKAL
İ.Ü.Veteriner Fakültesi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı