0-3 yaş arası kişinin hayatının dönüm noktalarından biridir.3-6 yaş ise çocuğun yeni bir kimlik oluşturduğu ve giderek bağımsızlaştığı bir dönemdir.Bu dönemde çocuğun fiziksel gelişimi kadar ruhsal ve duygusal gelişimi çok önemlidir.Sağlıklı ruhsal ve fiziksel gelişim gösteren bireyler ileriki hayatlarında özel ilişkilerinde;iş ve okul yaşamlarında da sağlıklı ilişkiler geliştirebilirler.Eğer kişi gelişim süreçlerini sağlıklı bir şekilde tamamlamazsa;kişide sonraki yaşantılarında hissedeceği yoğun güvensizlik;yetersizlik ve değersizlik duyguları yaşanabilir.Ayrıca bu dönemi sağlıklı atlatamayan bireylerde psiopatoloji-ruhsal hastalıkların görülme sıklığı daha fazladır.Bir çoğumuzun belki de farkında olmadığı ancak güven tohumlarının atıldığı kritik dönem 0-1 yaş arasıdır.Bu yaş grubundaki bebeklerin bakıcı figürüyle güvenli bağ kurması;çocuğun gelecek yıllarda da güvenli ve süreklililik sağlayan ilişkiler kurmasına yardımcı olur.Eğer çocuk bu dönemde çok sık bakıcı figürü değiştirdiyse;güvenli bağ kuramöadıysa ileriki yaşlarında alkol ve madde bağımlılığı;obezite;bağlanma sorunları yaşayabilir.Çocuk duygusal açlığını ;bahsettiğimiz davranışları geliştirererek doldurmaya çalışır.
Peki üzerinde durduğumuz duygusal gelişim nedir?Bir hedefe yönelik ilerlemedir.
İdeal bir duygusal gelişim gerçekleştiğinde neler olur?
-Kendine güven
-Kendini değerli ve yeterli bulmak
-Başkalarının ve kendi yerinin önemsenmesi
-Başkalarıyla karşılıklı iletişime geçmek ve sürdürebilme becerisi.
Bu becerilerin çoğunu anne ve babalarımızdan alırız.Anne ve babaların yokluğunda ise bakımını üstlenen kişi bakıcı;teyze;anneanne-her kimse bu becerileri kazanmamızı sağlar.Bu dönem;çocuğun sevme ve sevilme becerisini kazandığı dönemdir.
0-12 ay süreci;bebeğin yaşamının her alanında-iş;ilişki;arkadaşlık- güvenli ve sarsılmaz bir bağ kurabilmesi açısından önemlidir.Bu yaşta anne ve babayla (bakıcı) ile kurulan güvenli bağ çocuğun ileriki yaşlarda bağımsızlığını kazanmasında önemli rol oynar.
18 aylık süreçte;çocuk bir yandan bağımsızlığını kazanmaya çalışırken -yürüyüp emeklerken ve çevresini keşfederken diğer bir yandan da hayatındaki figürün-anne-baba-bakıcı- onayını almak ister ve yanında olacaklarından emin olmak ister.
24 aylık süreçte;çocuğun tutturmacılığı aslında özerklik kazanma duygusudur.Onunla çatışmaktan vazgeçmek en ideal yoldur;çünkü kendini dünyanın merkezi sanan küçüğümüz nasılsa galip gelecektir.
3 yaşında bir çocuğun sembolleri kullanma becerisi artar ve aktif bir hayal gücü oluşur.Hayali arkadaşlıklarla birlikte kaygıları da artabilir.Bu dönemde hayal ve gerçeği ayırt edemediğinden;çocuğumuzu rahatlatmaya çalışmalıyız.
Çocuğun bu dönemlerde neye ihtiyacı var?
-Aidiyet ve güvenlik-korunduğunu ve güvende olduğunu hissetme
-Güçlü olmak ve güçlüyle ilişkili olmak-Çocuğun kendinden daha deneyimli ve gerektiğinde sığınabileceği kişilerle ilişki kurması
-Başkaldırabilmek-Çocuğun;ne kadar ters düşerse düşsün dışlanmayacağını bilmesi
-Merak ;can sıkıntısını aşabilmek-Can sıkıntısı çocuğu yeni şeyler keşfetmeye iter.
Bu ihiyaçlar karşılanmadığında olumsuz duygular ortaya çıkar.
-Değersizlik duygusu;bir eksilme ya da kaybetme hissi;kızgınlık;kaygı gibi duygular ortaya çıkabilir.Özetle;çocuğunuzun aidiyet ve güvenlik hissinin oluşması ve kişilerle güçlü ilişkiler kurması;sağlıklı bir duygusal gelişimin temelidir.