Boşanma ve Kadın
Boşanma Nedir?
Eşlerden en az birinin evlilik hayatını çekilemez ve içinden çıkılamayacak hale gelmiş olarak görmesi ve daha iyi bir seçeneğin olmaması sonucunda bir çiftin evliliğini resmen ve fiilen sona erdirmesidir.
Boşanan Kadın Hangi Duygularla Karşılaşır ve Bu Duygular Hangi Sorunlardan Dolayı Ortaya Çıkar?
Başarısızlık: Evliliğin başarısız bir deneme olarak görülmesi.
Değersizlik: Özellikle boşanmayı isteyen taraf siz değilseniz; terk edilmeye bağlı değersizlik hissi ve özgüven eksikliği yaşayabilirsiniz.
Öfke: Boşanma sırasında eski eşinizle aranızda gerginlik çıkması olasıdır ve bu karşı tarafa yönelik bir öfke duymanıza yol açabilir. Öfkenin bir diğer sebebi de eşinizin sizi aldatmasıdır.
Korku: Bundan sonra nasıl yaşayacağım korkusu; yalnızlık korkusu; bir daha bir ilişkiye giremeyeceğiniz korkusu; ekonomik darboğaza girme korkusu.
Kaygı: Geleceğin belirsiz olması; boşanmaya karar verene kadar çoğunlukla aile içinde kalanların ortaya dökülecek olması; önyargılar.
Üzüntü; yas: Boşanma; aslında size bir zamanlar çok yakın olmuş bir kişinin kaybıdır.
Boşanma sonrası ilk altı ayda kadınlarda depresyon; sağlık sorunları; yalnızlık; verim düşüklüğü; uyku bozuklukları ve artan alkol/madde kullanımı görülürken; birinci yıla doğru kaygı; öfke; hüzün; reddedilmişlik ve zayıflık hisleri devam eder. Stres genelde boşanmanın ardından geçen bir buçuk yılda en yüksek orana çıkar.
Bu duyguları yaşamanız tamamen doğaldır!
Boşanma Evresinde ve Sonrasında Kadınlarda
Depresyon
Uyku Problemleri
(Özellikle aile içi şiddet varsa) Post-Travmatik Stres Bozukluğu görülebilir.
Diğer Sorunlar
Ekonomik Sorunlar: Yapılan araştırmalara göre kadınlar boşanma sonrasında erkeklerden daha fazla ekonomik sorun yaşıyor. Boşanma sonucunda eski eşiniz eğer çalışıyorduysa eve gelir getiren kişilerden biri eksilmiş olacaktır. Evin ve varsa çocukların masraflarına sizin geliriniz ve eski eşinizden alacağınız nafaka yetmeyebilir ki bu da önemli bir stres kaynağı olur.
Toplum Baskısı: Kadınlar boşanmaya daha karar verirken toplum tarafından geri döndürülmeye çalışılır. Karar verdikten sonra da toplumun hayatınıza müdahalesine karşı korumasız bir duruma düşmeniz olasıdır; hele ki maddi sorunlar nedeniyle ailenizin yanına dönmüşseniz. Üstelik boşanmış kadınlara yönelik toplumda olumsuz bir tutum vardır ve bu nedenle boşandığını saklayan kadın sayısı az değildir.
Çocuklar: Genelde çocukların velayeti anneye verilir. Ancak velayet ve görüşme günleri eşler arasında problem olabilmektedir. Boşanma sürecinizde kendiniz dışında çocuklarınızın sağlığı ve yaşamlarının kesintiye uğramaması da büyük oranda sizin sorumluluğunuzda olabilir.
Soyadı Değişikliği: Boşanma sonrasında soyadınızın değiştiğini gerekli kurumlara ve hem iş hem sosyal çevrenize bildirmek hem zaman alabilir hem de maliyetli olabilir.
Nasıl Başa Çıkmalı?
Sakinleşin: Her şeyin üstünüze geldiğini hissettiğinizde bir süre durun ve gevşemeye çalışın.
Problemleri çözmeye odaklanın: Tüm sorunların listesini yapmak faydalı olacaktır. Bir kerede sadece bir soruna odaklanın; onu çözdükten sonra diğerine geçin. Çözmeye en önemli sorundan başlayın.
Sorunlarınızı yeniden düşünün: Boşandığınız gerçeğini değiştiremezsiniz; o halde bakış açınızı değiştirin. Daha olumlu düşünmeye çalışın. Siz; olumsuz şartları düzeltmek için boşandınız. Ayrıca boşanmanın da bir tecrübe olduğunu ve sizi güçlendireceğini unutmayın.
Kendinizi diğerleriyle kıyaslayın: Ancak bunu kendinizi daha çok üzmek için değil; onlar durumlarıyla nasıl başa çıkmışlar öğrenmek ve örnek almak için yapın.
Durumunuzla eğlenmeyi deneyin: Araştırmalara göre mizah problemlerle başa çıkmada ve insanı rahatlatmada çok etkili.
Yalnız kalmayın: Sosyal destek özellikle boşanma döneminde çok yardımcı olabilir. Çevrenizdeki herkesi dahil edebilirsiniz; aileniz; arkadaşlarınız; varsa çocuğunuzun rehberlik öğretmeni ya da bir psikolog. Yardımları hayatınızı kolaylaştıracağı gibi onlarla dertleşmek sorunları farklı bir açıdan görmenizi sağlayabilir ya da hiç fark etmediğiniz çözüm yolları bulmanızı sağlayabilir.
Sizin durumunuzdakilerle konuşun: Sizin geçtiğiniz yollardan geçmiş kişilerle konuşmak size yol gösterebileceği gibi; siz de tecrübelerinizi paylaşabilirsiniz. Bunun için internette de bazı alanlar mevcut; http://www.bosanmisanneler.org.tr gibi.
Aileyi bir arada tutun: Özellikle çocuklarınız varsa onların da boşanma sürecini atlatmasını sağlamak sizin sorumluluğunuzda olacaktır. Ailenizle bağınızı koparmayın; birlikte vakit geçirin. (Çocuklar ve boşanma süreci ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için sitemizde bir yazı mevcut: http://www.bilgiacikkapi.com/toplumsal/bosanmanin-cocuklar-uzerindeki-etkileri-2 )
Duygularınızla barışın: Boşanma; yukarıda saydığımız duyguların bir kısmını beraberinde getirecektir. Onları bastırmaktansa dillendirmek daha iyidir. Bunu küçük bir günlük tutarak da yapmanız mümkün; biriyle dertleşerek de; kendiniz duygularınızın üzerine düşünerek de.
Ayrıca
Haklarınızı bilin: http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/medeni/medeni.html adresinden Türk Medeni Kanunu’na ulaşmak mümkün. Ancak bir avukata danışmak en doğru; güncel ve anlaşılır bilgiye ulaşmanızı sağlar. Maddi durumunuz yetersizse devletten avukat talep edebilirsiniz.
Saldırganlığa karşı durun: Eğer boşanmayı siz istiyorsanız ve eşiniz buna yanaşmıyorsa; ya da boşandıysanız ama eşiniz ayrılmak istemiyorsa saldırgan davranışlar söz konusu olacaktır. Böyle bir durumda önce çevrenizden; sonra polisten yardım alın. Sayıca çok az olsalar da sığınmaevlerinden ve bazı derneklerden yardım isteyebilirsiniz (örneğin Mor Çatı; http://www.morcati.org.tr ). Başvurabileceğiniz diğer kurumların bir listesi için; http://dosyalar.hurriyet.com.tr/aileici/kuruluslar.asp adresinden yararlanabilirsiniz.
Meslek edinin: Bugüne kadar çalışmadıysanız bir iş bulup çalışmayı düşünün. Çalışmak sizi hem üzüntülerinizden uzaklaştıracak; hem de evinize gelir getirmenizi sağlayacaktır. Ücretsiz veya az ücretle gidilen meslek edindirme kursları sizin için faydalı olabilir. Daha fazla bilgi için size en yakındaki Halk Eğitim Merkezi’ne (http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/linkdetail.asp?KOD=69) veya İSMEK’e (http://ismek.ibb.gov.tr) bakabilirsiniz. Bu merkezlerde boş vakitlerinizi değerlendirmek için de kurslar bulunmaktadır.
Kaynaklar:
Akkaya; A. (n.d.). Boşanma süreci. Retrieved December 26; 2010 from Sosyalist Feminist Kolektif website: http://sosyalistfeministkolektif.org/index.php?option=com_ content&view=article&id=258:boanma-suerec&catid=7:feminist-politika&Itemid=15
Brown; J. (2001; June 7). How to cope with divorce. Retrieved December 26; 2010 from Woman’s Divorce website: http://www.womansdivorce.com/how-to-cope-with-divorce.html
Budak; B. (May 23; 2010). Boşanma sonrası korku ve endişeler. Retrieved December 26; 2010 from Eyvah Boşanıyorum website: http://www.eyvahbosaniyorum.com/bosanma-sonrasi-korku-ve-endiseler.html
Budak; B. (March 8; 2010). Boşanmada 5 kritik aşama. Retrieved December 26; 2010 from Eyvah Boşanıyorum website: http://www.eyvahbosaniyorum.com/bosanmada-5-kritik-asama.html
Dwoskin; H. (2008). Releasing negativity. Retrieved December 26; 2010 from Guide to Divorce
Lancer; D. (2009). Your emotions after divorce. Retrieved December 26; 2010 from Woman’s Divorce website: http://www.womansdivorce.com/emotions-after-divorce.html
Tesler; P.H.; & Thompson; P. (2006). Collaborative divorce : The revolutionary new way to restructure your family; resolve legal issues; and move on with your life. New York: Collins Living.
Wade; C.; & Tavris; C. (2004). Invitation to Psychology (3rd ed.). Upper Saddle River; NJ: Prentice Hall.
Eşlerden en az birinin evlilik hayatını çekilemez ve içinden çıkılamayacak hale gelmiş olarak görmesi ve daha iyi bir seçeneğin olmaması sonucunda bir çiftin evliliğini resmen ve fiilen sona erdirmesidir.
Boşanan Kadın Hangi Duygularla Karşılaşır ve Bu Duygular Hangi Sorunlardan Dolayı Ortaya Çıkar?
Başarısızlık: Evliliğin başarısız bir deneme olarak görülmesi.
Değersizlik: Özellikle boşanmayı isteyen taraf siz değilseniz; terk edilmeye bağlı değersizlik hissi ve özgüven eksikliği yaşayabilirsiniz.
Öfke: Boşanma sırasında eski eşinizle aranızda gerginlik çıkması olasıdır ve bu karşı tarafa yönelik bir öfke duymanıza yol açabilir. Öfkenin bir diğer sebebi de eşinizin sizi aldatmasıdır.
Korku: Bundan sonra nasıl yaşayacağım korkusu; yalnızlık korkusu; bir daha bir ilişkiye giremeyeceğiniz korkusu; ekonomik darboğaza girme korkusu.
Kaygı: Geleceğin belirsiz olması; boşanmaya karar verene kadar çoğunlukla aile içinde kalanların ortaya dökülecek olması; önyargılar.
Üzüntü; yas: Boşanma; aslında size bir zamanlar çok yakın olmuş bir kişinin kaybıdır.
Boşanma sonrası ilk altı ayda kadınlarda depresyon; sağlık sorunları; yalnızlık; verim düşüklüğü; uyku bozuklukları ve artan alkol/madde kullanımı görülürken; birinci yıla doğru kaygı; öfke; hüzün; reddedilmişlik ve zayıflık hisleri devam eder. Stres genelde boşanmanın ardından geçen bir buçuk yılda en yüksek orana çıkar.
Bu duyguları yaşamanız tamamen doğaldır!
Boşanma Evresinde ve Sonrasında Kadınlarda
Depresyon
Uyku Problemleri
(Özellikle aile içi şiddet varsa) Post-Travmatik Stres Bozukluğu görülebilir.
Diğer Sorunlar
Ekonomik Sorunlar: Yapılan araştırmalara göre kadınlar boşanma sonrasında erkeklerden daha fazla ekonomik sorun yaşıyor. Boşanma sonucunda eski eşiniz eğer çalışıyorduysa eve gelir getiren kişilerden biri eksilmiş olacaktır. Evin ve varsa çocukların masraflarına sizin geliriniz ve eski eşinizden alacağınız nafaka yetmeyebilir ki bu da önemli bir stres kaynağı olur.
Toplum Baskısı: Kadınlar boşanmaya daha karar verirken toplum tarafından geri döndürülmeye çalışılır. Karar verdikten sonra da toplumun hayatınıza müdahalesine karşı korumasız bir duruma düşmeniz olasıdır; hele ki maddi sorunlar nedeniyle ailenizin yanına dönmüşseniz. Üstelik boşanmış kadınlara yönelik toplumda olumsuz bir tutum vardır ve bu nedenle boşandığını saklayan kadın sayısı az değildir.
Çocuklar: Genelde çocukların velayeti anneye verilir. Ancak velayet ve görüşme günleri eşler arasında problem olabilmektedir. Boşanma sürecinizde kendiniz dışında çocuklarınızın sağlığı ve yaşamlarının kesintiye uğramaması da büyük oranda sizin sorumluluğunuzda olabilir.
Soyadı Değişikliği: Boşanma sonrasında soyadınızın değiştiğini gerekli kurumlara ve hem iş hem sosyal çevrenize bildirmek hem zaman alabilir hem de maliyetli olabilir.
Nasıl Başa Çıkmalı?
Sakinleşin: Her şeyin üstünüze geldiğini hissettiğinizde bir süre durun ve gevşemeye çalışın.
Problemleri çözmeye odaklanın: Tüm sorunların listesini yapmak faydalı olacaktır. Bir kerede sadece bir soruna odaklanın; onu çözdükten sonra diğerine geçin. Çözmeye en önemli sorundan başlayın.
Sorunlarınızı yeniden düşünün: Boşandığınız gerçeğini değiştiremezsiniz; o halde bakış açınızı değiştirin. Daha olumlu düşünmeye çalışın. Siz; olumsuz şartları düzeltmek için boşandınız. Ayrıca boşanmanın da bir tecrübe olduğunu ve sizi güçlendireceğini unutmayın.
Kendinizi diğerleriyle kıyaslayın: Ancak bunu kendinizi daha çok üzmek için değil; onlar durumlarıyla nasıl başa çıkmışlar öğrenmek ve örnek almak için yapın.
Durumunuzla eğlenmeyi deneyin: Araştırmalara göre mizah problemlerle başa çıkmada ve insanı rahatlatmada çok etkili.
Yalnız kalmayın: Sosyal destek özellikle boşanma döneminde çok yardımcı olabilir. Çevrenizdeki herkesi dahil edebilirsiniz; aileniz; arkadaşlarınız; varsa çocuğunuzun rehberlik öğretmeni ya da bir psikolog. Yardımları hayatınızı kolaylaştıracağı gibi onlarla dertleşmek sorunları farklı bir açıdan görmenizi sağlayabilir ya da hiç fark etmediğiniz çözüm yolları bulmanızı sağlayabilir.
Sizin durumunuzdakilerle konuşun: Sizin geçtiğiniz yollardan geçmiş kişilerle konuşmak size yol gösterebileceği gibi; siz de tecrübelerinizi paylaşabilirsiniz. Bunun için internette de bazı alanlar mevcut; http://www.bosanmisanneler.org.tr gibi.
Aileyi bir arada tutun: Özellikle çocuklarınız varsa onların da boşanma sürecini atlatmasını sağlamak sizin sorumluluğunuzda olacaktır. Ailenizle bağınızı koparmayın; birlikte vakit geçirin. (Çocuklar ve boşanma süreci ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için sitemizde bir yazı mevcut: http://www.bilgiacikkapi.com/toplumsal/bosanmanin-cocuklar-uzerindeki-etkileri-2 )
Duygularınızla barışın: Boşanma; yukarıda saydığımız duyguların bir kısmını beraberinde getirecektir. Onları bastırmaktansa dillendirmek daha iyidir. Bunu küçük bir günlük tutarak da yapmanız mümkün; biriyle dertleşerek de; kendiniz duygularınızın üzerine düşünerek de.
Ayrıca
Haklarınızı bilin: http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/medeni/medeni.html adresinden Türk Medeni Kanunu’na ulaşmak mümkün. Ancak bir avukata danışmak en doğru; güncel ve anlaşılır bilgiye ulaşmanızı sağlar. Maddi durumunuz yetersizse devletten avukat talep edebilirsiniz.
Saldırganlığa karşı durun: Eğer boşanmayı siz istiyorsanız ve eşiniz buna yanaşmıyorsa; ya da boşandıysanız ama eşiniz ayrılmak istemiyorsa saldırgan davranışlar söz konusu olacaktır. Böyle bir durumda önce çevrenizden; sonra polisten yardım alın. Sayıca çok az olsalar da sığınmaevlerinden ve bazı derneklerden yardım isteyebilirsiniz (örneğin Mor Çatı; http://www.morcati.org.tr ). Başvurabileceğiniz diğer kurumların bir listesi için; http://dosyalar.hurriyet.com.tr/aileici/kuruluslar.asp adresinden yararlanabilirsiniz.
Meslek edinin: Bugüne kadar çalışmadıysanız bir iş bulup çalışmayı düşünün. Çalışmak sizi hem üzüntülerinizden uzaklaştıracak; hem de evinize gelir getirmenizi sağlayacaktır. Ücretsiz veya az ücretle gidilen meslek edindirme kursları sizin için faydalı olabilir. Daha fazla bilgi için size en yakındaki Halk Eğitim Merkezi’ne (http://www.meb.gov.tr/baglantilar/okullar/linkdetail.asp?KOD=69) veya İSMEK’e (http://ismek.ibb.gov.tr) bakabilirsiniz. Bu merkezlerde boş vakitlerinizi değerlendirmek için de kurslar bulunmaktadır.
Kaynaklar:
Akkaya; A. (n.d.). Boşanma süreci. Retrieved December 26; 2010 from Sosyalist Feminist Kolektif website: http://sosyalistfeministkolektif.org/index.php?option=com_ content&view=article&id=258:boanma-suerec&catid=7:feminist-politika&Itemid=15
Brown; J. (2001; June 7). How to cope with divorce. Retrieved December 26; 2010 from Woman’s Divorce website: http://www.womansdivorce.com/how-to-cope-with-divorce.html
Budak; B. (May 23; 2010). Boşanma sonrası korku ve endişeler. Retrieved December 26; 2010 from Eyvah Boşanıyorum website: http://www.eyvahbosaniyorum.com/bosanma-sonrasi-korku-ve-endiseler.html
Budak; B. (March 8; 2010). Boşanmada 5 kritik aşama. Retrieved December 26; 2010 from Eyvah Boşanıyorum website: http://www.eyvahbosaniyorum.com/bosanmada-5-kritik-asama.html
Dwoskin; H. (2008). Releasing negativity. Retrieved December 26; 2010 from Guide to Divorce
Lancer; D. (2009). Your emotions after divorce. Retrieved December 26; 2010 from Woman’s Divorce website: http://www.womansdivorce.com/emotions-after-divorce.html
Tesler; P.H.; & Thompson; P. (2006). Collaborative divorce : The revolutionary new way to restructure your family; resolve legal issues; and move on with your life. New York: Collins Living.
Wade; C.; & Tavris; C. (2004). Invitation to Psychology (3rd ed.). Upper Saddle River; NJ: Prentice Hall.