Çocuğunuza Hayır Diyebiliyor Musunuz?
Çocuğun sosyal gelişim sürecinde geliştirdiği kişiliğin temelleri; en yakını olan anne-baba tarafından aile ortamında atılır. Çocuk; aile içi ve toplumsal normları (kuralları) aile çatısı altında edinir. Çocuğun sağlıklı kişilik geliştirmesi ve sosyal çevreye uyum sağlayabilmesi için kurallar bütününü doğru zamanda; doğru şekilde edinmesi ve benimsenmesi gerekmektedir. Buradan hareketle anne-babaların çocuklarına küçük yaştan itibaren kuralları uygun zaman diliminde uygulatması ve bu noktalarda da tutarlı ve kararlı davranması çok önemli bir husustur. Çocuklar ilk etapta kurallara karşı direnç göstereceklerdir. Sizin sınırlarınızı ölçeceklerdir. Sizin kararlı duruşunuz karşısında pes edip kurallara boyun eğeceklerdir. Sürekli arkadaşında kalmak için izin isteyen bir çocuk düşünelim 1. defa izin için geliyor; reddediliyor; 2. defa tekrar geliyor; reddediliyor; 3. defa tekrar deneyecektir; burada amacı anneyi pes ettirerek amacına ulaşmaktır. Eğer anne aşırı ısrar karşısında pes edip "Yeter ki başımdan git; ne yaparsan yap." şeklinde bir karşılık veriyorsa çocuk; "Demek ki anneme-babama ısrarcı davranırsam onlar daha fazla direnemiyorlar ve benim istediğim oluyor." sonucuna ulaşır. Tüm isteklerini anne-babalarına kabul ettirmek için de farklı zamanlarda aynı yöntemi uygulamaya geçireceklerdir. Çocuğa sınırlar koymak; gerektiği zaman "hayır" demek; sanıldığının aksine çocuğu sıkmaz. Çocuğun kişiliğinin doğru yönde gelişmesi sosyal çevrede uyum sorunu yaşamaması; toplum içinde kendisini rahat hissedebilmesi açısından çocuğu rahatlatır. Net olarak ortaya koyulan; kabul görmüş sınırlar; incitmekten çok bireye güven verir. Çocuğun tüm isteklerine "evet" demek; onu her şeyi yapabileceğini; istediği her şeye sahip olabileceğini sandığı aldatıcı bir dünya içine sokacaktır. Çocuk; farklı toplumlara girdiğinde; engellenme ile karşılaştığında; sorunun üstesinden gelme gücünü kendisinde bulamaz; azmi kısa sürede kırılır. Çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak her istediğini yerine getirmek anlamına gelmez. Çoğu anne baba bu durumu birbirine karıştırır. Çocuğa çok şey sunmak onu mutlu etmek anlamına gelmez; aksine çocuğu doyumsuz yapar ve mutsuz kılar. Küçük yaşlardan itibaren yeterli düzeyde anne- baba otoritesi almamış çocuk; ergenlik çağında bu otoriteyi kabul etmek istemez; reddeder. Böyle bir yaklaşımın sürecinin ardından ebeveyn ile çocuk arasında çatışma baş gösterir. 0 nedenle çocuğun küçük yaşından itibaren evde kurallar bütünlüğü oluşturulmalı; tüm aile bireyleri kuralları aksatmama hususunda titiz davranmalıdır. Kurallar tolerans gösterilmeden; kararlı bir şekilde uygulanmalıdır. Bu konuda anne baba ortak tavır içerisinde olmalıdır. Annenin hayır cevabına baba evet diyorsa veya babanın hayır cevabına anne evet diyorsa koyulan kuralların hiçbir anlamı kalmayacaktır. Aksine koyduğu kuralı yıkılan anne veya babanın otoritesi sarsılacaktır. Anne babanın göstermiş olduğu en ufak bir tolerans çocuğa kuralları reddedebilme gücü verir. Çok ısrarcı davrandığı zaman ise; "Seni çok iyi anlıyorum; çok istiyorsun ancak bunu daha önce konuşmuştuk; bundan dönüş yapamayız." şeklinde yanıt verilmelidir. Çocukla asla pazarlığa girişilmemelidir. Kararlı tutumunuz; onun sakinleşmesini sağlayacaktır. Ancak; çocuğun kurallara uyması talebinizin geçerli olması için sizin de kurallara devamlı bir şekilde riayet etmeniz gerekmektedir. Unutulmamalı ki; sizler çocuklarınız için model teşkil etmektesiniz.
NURAY BAŞTAN AYDIN
PSİKOLOJİK DANIŞMAN
AİLE DANIŞMANI
NURAY BAŞTAN AYDIN
PSİKOLOJİK DANIŞMAN
AİLE DANIŞMANI