Vajinismus kadınların korkulu rüyasıdır. Vajinanın girişindeki kasların istem dışı kasılarak cinsel birleşmenin acılı veya imkânsız olarak algılanmasıdır.
Vajinismusta başta vajina etrafında olmak üzere tüm vücutta bir kasılma; endişe; korku; tiksinme ve panik hali olur; kişi bacaklarını sıkıca kapatır ve elleriyle eşini iter.
Vajinismusun en temel belirtisi o an geldiğinde kişinin panik atak benzeri bir durum yaşamasıdır. Kişi zamanla duygusal tatminde azalma; suçluluk; utanç duyma; kendinden nefret etme; hayal kırıklığı duygusu; korku; cinsel isteksizlik gibi duygu ve düşüncelere kapılabilir. —
Vajinismuslu kadınlar; her şeyin en kötüsünü düşünürler; kurallara uyarlar; öfkeyi ifadede zorluk çekerler veya kızgınlıklarını dışa vuramazlar; aileye bağımlıdırlar; iyi kız olmaya çalışırlar; kabul edilme ihtiyacı duyarlar; iğne; dişçi vb. diğer korkuları vardır; çocukluk çağından kalma korkuları sık yaşarlar; duygusal ve ruhsal gelişimleri sağlıklı değildir; çocuksu bir kişilikleri vardır; duygusal ve fiziksel olarak açık olmanın tehdit edici ve güvenilmez olduğunu düşünürler; cinsel ilişkiye veya penisin vajinaya girmesine karşı korku reaksiyonları vardır; hatta bu reaksiyon hastanın bir anlamda panik atak benzeri bir atak geçirmesine neden olabilir; annelerini; kendisini ve çocuklarını koruyamayacak kadar etkisiz; çaresiz ve bağımlı olarak değerlendirirler; bilinçdışı olarak cinsel ilişkide bulunmayı; genellikle babalarının baskınlığına karşı mücadele vermiş fakat başarılı olamamış ve zavallı algılanan anneyle özdeşleşme olarak algılarlar; erkekleri saldırgan olarak algılayabilirler; kontrolsüz davranışları vardır; bedenlerinden hoşnut olmazlar; güven duyguları zedelenmiştir; ya çok çabuk güvenirler ya da güven duymada zorlanırlar; yatak ıslatma ve uykusuzluk gibi çocukluk semptomları vardır; şiddet içerikli rüyalar görebilirler; cinselliği kirli ve kötü bir şey olarak algılayabilirler; sık sık hastalanırlar; olumsuz dinsel şartlanmaları olabilir; kaygılı ve tedirgin ruh halleri vardır; çocukluklarında ve genç kızlıklarında ailevi sorunları vardır; yetişkinliği ve evliliği kabul etmede güçlük çekerler; geçmişte cinsel şiddete maruz kalmış veya buna tanık olmuş olabilirler; cinsel organlardan iğrenme veya hoşlanmama durumu yaşayabilirler; okşanmaktan hoşlanırlar hatta klitoris uyarılması ile orgazm olabilirler;
Vajinismuslu kadınların ortak aile özelliklerine batığımızda ise; baskın; tehditkâr; alkolik veya mental yıkım içinde bir baba; cinsellikten hoşlanmayan veya cinselliği bir görev gibi algılayan bir anne; fiili şiddet; sık çatışma veya ayrı yatak odalarının bulunduğu sağlıksız ebeveyn ilişkisi; özel; aşırı koruyucu; ayartıcı veya sınırların belirgin olmadığı baba-kız ilişkisi görülmektedir.
Vajinismusa yol açan nedenleri iki ana başlık altında toplayabiliriz.
1. Biyolojik Etmenler ve
2. Psikososyal Etmenler.
Biyolojik etmenlere baktığımızda ise; düşük bir oran gösterdiği bir gerçektir. Örneğin; kişinin eskiden geçirdiği vajinal ameliyatları epizyotomiyi; atrofik vajenitleri; kabızlığı; pelvik kan toplanması biyolojik etmenlerden bazılarıdır.
Psikososyal etmenler daha yüksek bir oran göstermektedir. Geçmişteki cinsel taciz yaşantısı;
hamilelik korkusu; acı korkusu;fiziksel durumdan kaynaklanan acılı birleşme; yüksek kaygı; yetersiz cinsel eğitim; ev yaşantısında katı ve dengesiz dini öğretilerin olması; çocuklukta şok edici cinsel görüntüye maruz kalmak; evde şiddet yaşantısı; aileye ilişkin korkular; bağlanma korkusu; kalıplaşmış olumsuz yargılar; taciz eden bir partnerin olması; güven eksikliği ilk akla gelen etmenlerdir. Bunların dışında dinsel tutuculuğun engelleyici etkisi; bir partnerin cinsel işlev bozukluğuna gösterdiği tepki; cinsel travma da etkili olabilmektedir.
Vajinismus tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Bu konuda da en sık olarak cinsel bilişsel - davranışsal tedavi yaklaşımlarını içeren terapiler kullanılmaktadır.
Vajinismus tedavisi için bilişsel yaklaşımlar; bilişsel cinsel yaklaşımlar arasında; hastanın genital organları; kızlık zarı (himen); vajina yapısı; ilk gece; cinsellik hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilmesi; cinsellik ile ilgili diğer açıklayıcı bilgilerin verilmesi sayılabilir.
Vajinismus tedavisi için davranışçı yaklaşımlar; vajinismus tedavileri için dünyada en sık olarak uygulanan davranışçı cinsel yaklaşımlar arsasında; ayna egzersizleri; masaj egzersizleri; kegel egzersizleri; çubuk uygulamaları ve parmak egzersizleri yer almaktadır. Bu davranışsal egzersizler halk arasında "vajinismus egzersizleri" olarak da bilinmektedir.
Vajinismus tedavisi için erkek eşlere de öneriler verilmelidir. Cinselliğin halen yanlış inanışlarla dolu olduğu ülkemizde bilişsel programlar erkek eşlere de uygulanmalıdır; çünkü bu konularda erkeklerin de pek çok bilgi eksiklikleri bulunmaktadır. Bazen erkelerde görülen erken boşalma ve sertleşme problemleri varsa bu sorunların da vajinismus tedavisi sırasında halledilmesi gereklidir.
Erkek eşlerin tedavi sırasında eşlerine destek olmalarını; sabırlı ve rahat olmalarını önermekteyiz. Çünkü motive edici yaklaşımlar son derece önemlidir.