Çocuk Eğitimi Hangi Yaşta Başlar?
“Çocuk eğitimi hangi yaşta başlar?” sorusunu çoğu anne baba sormaktadır. Bunun cevabı kesin olarak “çocuk eğitimi doğumdan itibaren başlar” olacaktır.
Çocuklar dünyaya geldiklerinde her türlü öğrenmeye açıktırlar. Ancak bazı davranışların çocuğun belirli yaşa geldiğinde kazandırılmış olması gerekmektedir. Bunlardan en önemlilerinden biri tuvalet eğitimidir. Tuvalet eğitimi sürecine; çocuk eğitimi almak için sinyal verdiğinde başlanması yerinde olacaktır. Bu sinyaller; sabah kalktıklarında bezlerinin daha az ıslak olması; gün içerisinde daha az bez değiştirme ihtiyacı hissedilmesi gibi durumlardır. Ancak burada bu eğitimin 2-2;5 yaş civarına denk getirilmesi önemlidir. Çünkü bu dönemlerde çocuklar fizyolojik olarak da hazır olmaya başlarlar. Bununla beraber çocuğun tuvalet eğitimi çocuğun ilerideki kişiliğini de önemli derecede etkiler. Bazı uzmanlara göre de psikiyatrik problemlerin bir kısmı çocukların tuvalet eğitimi sırasında yaşadıkları travmalardır. Anneler bu dönemlerde çok dikkatli olmalıdırlar. Çocuklar ne çok bunaltılarak ya da üzerlerinde baskı kurularak ne de çok rahat bırakılarak ve hatta ilgisiz davranılarak bu eğitimi almalıdırlar. Anne dengeyi sağlamalı hiçbir zaman çocuğunu utandırmamalı ve tuvaletini yapması konusunda baskı altında tutmamalıdır. Çocuğunu iyi gözlemleyip ne zaman tuvalet ihtiyacı olduğunu kestirip ona göre davranmalıdır. Çocuk tuvalete gitme ihtiyacı duyduğunda bu ihtiyaç hemen giderilmeli; ertelenmemelidir. Tuvalette çok fazla vakit geçirilmemeli işlem bittiğinde temizlik yapılıp tuvaletten çıkılmalıdır. Çocuğun kakasını ya da çişini yapması ya da yapmaması karşılığında ona ciddi ödül ya da cezalar verilmemeli bu oturumlar büyük bir olay haline dönüştürülmemelidir.
Çocuğun dil gelişimine de bu konu kapsamında yer verilebilir. Bebeklerin konuşmaya başlama yaşı bireysel olarak değişse de ortalama olarak 12-18 ay arası başlar. Bu dönemde anlaşılır ilk kelimeler oluşur. Dil eğitimi ve etkileşimi çocuk anne karnındayken başlar. Bunun için anneler hamileyken çocuklarıyla konuşuyorlarsa bebekler ses tonları ve vurgulara daha duyarlı olurlar. Doğumdan sonra ise bebekle her zaman açık; biraz yavaş ve duyguları ifade edecek tonlamalarda konuşmaları çocukların dil gelişimini olumlu etkileyecektir. Bebeklere sesli bir şekilde kitap okumak da yarar sağlar. Bebek hem dinlemeyi öğrenir hem de kelime haznesinin gelişimi daha kolay olur. Bu dönemde çocuğunuza her objenin ismini söyleyin. Hayvanları tanıtın ve çıkardıkları sesleri tekrarlayın. Sen ben kavramlarını öğretin; mesela; bu senin topun bu da benim bezim; gibi. Eşyaların renklerini söyleyin. Konuşmalarınızda sayıları kullanmaya başlayın. Küçük-büyük; az-çok gibi zıt kavramları gösterin. Bu gibi küçük detaylar çocuğun dil gelişimine büyük ölçüde katkı sağlayacaktır.
Bu bahsedilen süreçler her çocuğun yaşaması gereken süreçlerdir. Bunun dışında çocuğun eğitimi konusu çok karmaşık bir yapıdadır. Çocuk hayatta olduğu sürece bu eğitim devam eder. Anne babaların dikkat etmesi gereken şeyler çocuklarına karşı duyarlı ve farkındalıklı olmalarıdır. Çocuklarının neye ihtiyaç duydukları; nelerden hoşlandıkları; öğrenme yapılarının neler olduğu gibi konuları iyi tayin edip ona göre davranmaları gerekir. Eğitim süreci sadece anne-baba ile gerçekleşen bir süreç değildir. Anne-babaların; öğretmen; akraba gibi çocukların hayatlarında önemli konuma sahip olan kimseler ile işbirliği içerisinde tutarlı bir fikir alış-verişi yapmaları sayesinde çocuklar daha fazla yarar görecektir. Ebeveynler; ortada halledilemeyen bir problem varsa hemen ümitsizliğe kapılmamalı bir uzmana danışmalıdırlar.
Sonuç olarak; eğitim doğumdan başlayıp ölüme kadar bir süreci kapsamaktadır. İlk yıllarda anne-baba çok önemli bir role sahiptir. Çocukların yaşlarına göre fiziksel; sosyal; ruhsal ve zihinsel olarak ihtiyaçları uygun bir şekilde karşılanırsa eğitim süreci iyi bir başlangıç yapmış demektir.
Çocuklar dünyaya geldiklerinde her türlü öğrenmeye açıktırlar. Ancak bazı davranışların çocuğun belirli yaşa geldiğinde kazandırılmış olması gerekmektedir. Bunlardan en önemlilerinden biri tuvalet eğitimidir. Tuvalet eğitimi sürecine; çocuk eğitimi almak için sinyal verdiğinde başlanması yerinde olacaktır. Bu sinyaller; sabah kalktıklarında bezlerinin daha az ıslak olması; gün içerisinde daha az bez değiştirme ihtiyacı hissedilmesi gibi durumlardır. Ancak burada bu eğitimin 2-2;5 yaş civarına denk getirilmesi önemlidir. Çünkü bu dönemlerde çocuklar fizyolojik olarak da hazır olmaya başlarlar. Bununla beraber çocuğun tuvalet eğitimi çocuğun ilerideki kişiliğini de önemli derecede etkiler. Bazı uzmanlara göre de psikiyatrik problemlerin bir kısmı çocukların tuvalet eğitimi sırasında yaşadıkları travmalardır. Anneler bu dönemlerde çok dikkatli olmalıdırlar. Çocuklar ne çok bunaltılarak ya da üzerlerinde baskı kurularak ne de çok rahat bırakılarak ve hatta ilgisiz davranılarak bu eğitimi almalıdırlar. Anne dengeyi sağlamalı hiçbir zaman çocuğunu utandırmamalı ve tuvaletini yapması konusunda baskı altında tutmamalıdır. Çocuğunu iyi gözlemleyip ne zaman tuvalet ihtiyacı olduğunu kestirip ona göre davranmalıdır. Çocuk tuvalete gitme ihtiyacı duyduğunda bu ihtiyaç hemen giderilmeli; ertelenmemelidir. Tuvalette çok fazla vakit geçirilmemeli işlem bittiğinde temizlik yapılıp tuvaletten çıkılmalıdır. Çocuğun kakasını ya da çişini yapması ya da yapmaması karşılığında ona ciddi ödül ya da cezalar verilmemeli bu oturumlar büyük bir olay haline dönüştürülmemelidir.
Çocuğun dil gelişimine de bu konu kapsamında yer verilebilir. Bebeklerin konuşmaya başlama yaşı bireysel olarak değişse de ortalama olarak 12-18 ay arası başlar. Bu dönemde anlaşılır ilk kelimeler oluşur. Dil eğitimi ve etkileşimi çocuk anne karnındayken başlar. Bunun için anneler hamileyken çocuklarıyla konuşuyorlarsa bebekler ses tonları ve vurgulara daha duyarlı olurlar. Doğumdan sonra ise bebekle her zaman açık; biraz yavaş ve duyguları ifade edecek tonlamalarda konuşmaları çocukların dil gelişimini olumlu etkileyecektir. Bebeklere sesli bir şekilde kitap okumak da yarar sağlar. Bebek hem dinlemeyi öğrenir hem de kelime haznesinin gelişimi daha kolay olur. Bu dönemde çocuğunuza her objenin ismini söyleyin. Hayvanları tanıtın ve çıkardıkları sesleri tekrarlayın. Sen ben kavramlarını öğretin; mesela; bu senin topun bu da benim bezim; gibi. Eşyaların renklerini söyleyin. Konuşmalarınızda sayıları kullanmaya başlayın. Küçük-büyük; az-çok gibi zıt kavramları gösterin. Bu gibi küçük detaylar çocuğun dil gelişimine büyük ölçüde katkı sağlayacaktır.
Bu bahsedilen süreçler her çocuğun yaşaması gereken süreçlerdir. Bunun dışında çocuğun eğitimi konusu çok karmaşık bir yapıdadır. Çocuk hayatta olduğu sürece bu eğitim devam eder. Anne babaların dikkat etmesi gereken şeyler çocuklarına karşı duyarlı ve farkındalıklı olmalarıdır. Çocuklarının neye ihtiyaç duydukları; nelerden hoşlandıkları; öğrenme yapılarının neler olduğu gibi konuları iyi tayin edip ona göre davranmaları gerekir. Eğitim süreci sadece anne-baba ile gerçekleşen bir süreç değildir. Anne-babaların; öğretmen; akraba gibi çocukların hayatlarında önemli konuma sahip olan kimseler ile işbirliği içerisinde tutarlı bir fikir alış-verişi yapmaları sayesinde çocuklar daha fazla yarar görecektir. Ebeveynler; ortada halledilemeyen bir problem varsa hemen ümitsizliğe kapılmamalı bir uzmana danışmalıdırlar.
Sonuç olarak; eğitim doğumdan başlayıp ölüme kadar bir süreci kapsamaktadır. İlk yıllarda anne-baba çok önemli bir role sahiptir. Çocukların yaşlarına göre fiziksel; sosyal; ruhsal ve zihinsel olarak ihtiyaçları uygun bir şekilde karşılanırsa eğitim süreci iyi bir başlangıç yapmış demektir.