Çocuğunuzun Özgüvenini Desteklemek İçin Neler Yapabilirsiniz?
ÇOCUĞUNUZUN ÖZGÜVEN GELİŞİMİ
Özgüven; çocuğun kendine yönelik iyi duygular geliştirmesi ve bu duygularla kendini iyi hissetmesi anlamına gelmektedir. Özgüven çocuğun doğuştan sahip olabileceği bir özellik değildir. Özgüven oluşumu çocukta bir gelişim süreci şeklinde seyretmektedir ve bu gelişim zaman almaktadır. Özgüven; çocukluk döneminde olduğu kadar yetişkinlikte de bireyin hayatının birçok alanında ihtiyaç duyduğu temel ve çok önemli bir duygusal gerekliliktir.
Özgüven; çocuğun kendine biçtiği değer oranında gelişim göstermektedir. Bir diğer deyişle; çocuğun kendine biçtiği özdeğer oranında özgüveni vardır. Çocuğun kendine vereceği değeri; öncelikle anne-babasının ve diğer aile bireylerinin çocuğa yaklaşım ve tutumları belirlemektedir. Ailesi tarafından değer gördüğünü hisseden çocuk; kendisini değer verilmeye layık görür. İlerleyen dönemlerde diğer akraba; arkadaş ve akran gruplarıyla kurduğu ilişkilerde bu değerlilik duygusu özgüven gelişimini etkilemeye devam eder. İlk sosyalleşme süreci olan anaokulu ortamında öğretmen ve arkadaşlarıyla kurduğu ilişki ve iletişim şekli de özgüven gelişiminde önemli rol oynar.
Çocuğunuzun sağlıklı özgüven gelişimi için öncelikle kendini iyi hissetmesi ve kendiyle barışık olması gerekir. Bunu sağlamada anne-babaların büyük katkısı vardır.
ÇOCUĞUNUZUN ÖZGÜVENİNİ DESTEKLEMEK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?
• Çocuğunuzu bir başkasıyla asla kıyaslamayın. Kıyasladığınız kişinin kim olduğu önemli değil; bu onun sevdiği ya da sevmediği biri olabilir. Kıyaslanmak onun başarısını arttırmayacak; motivasyonunu daha da düşürecektir.
• Çocuğunuzun onaylamadığınız davranışlarında aşırı eleştirici ve yargılayıcı olmaktan kaçının.
• Çocuğunuza daha fazla söz hakkı verin. Bırakın o da düşüncelerini; fikirlerini rahatça paylaşabilsin.
• Aileniz hakkında alınan kararlarda onun da fikrini sorun. Fikirlerini mutlaka hayata geçirmek zorunda değilsiniz. Onu dinliyor; önemsiyor ve fikrini alıyor oluşunuz onun için daha önemli.
• Çocuğunuzun önemsediği durumları siz de önemseyin. Anlattıkları size önemsiz veya çocukça gelse bile önemseyerek dinleyin.
• Yalnızca çocuğunuz için ayrılmış zamanlar yaratmaya çalışın. Beraber plan yapın ve beraber hayata geçirin.
• Çocuğunuzun olumlu davranışlarını mutlaka takdir edin. Sizin tebrik ve takdirleriniz onu motive edecek en önemli ödüldür.
• Çocuğunuzu olumsuz davranışlarından dolayı cezalandırmadan önce onunla konuşun. Davranışının neden hatalı olduğunu ona anlatın. Onun yerine ne yapması gerektiğini; doğru olanı ona anlatın.
• Çocuğunuzun başarısızlıklarını ya da olumsuz davranışlarını büyütmek yerine; olumlu davranışlarını; başarılarını; iyi yaptığı şeyleri büyütün; başkalarıyla bunları anlatın.
• Çocuğunuzun olumsuz davranışlarını başkalarının yanında eleştirmekten kaçının. Onu başkalarının yanında asla küçük düşürmeyin.
• Çocuğunuza onu sevdiğinizi söyleyin; sevginizi gösterin. Asla onu sevmemekle tehdit etmeyin.
• Duygularını anlıyor olduğunuzu ona hissettirin. Korkularını endişelerini anlıyor olduğunuzu bilmek onu güvende hissettirecektir.
• Çocuğunuza uygun; onun seveceği görevler; küçük sorumluluklar verin. Yaptıklarını mutlaka takdir edin; onu teşvik edin.
• Çocuğunuzla sohbet edin. Onun ilgisini çeken; merak ettiği şeyleri konuşun. Onu sabırla dinleyin. Sorduğu soruları cevapsız bırakmamaya gayret edin.
• Çocuğunuzdan beklentilerinizde aşırılıktan kaçının. Ondan beklediklerinizi tekrar gözden geçirin ve beklentileriniz konusunda onu bilgilendirin.
Begüm Akmaniş
Uzman Klinik Psikolog
Özgüven; çocuğun kendine yönelik iyi duygular geliştirmesi ve bu duygularla kendini iyi hissetmesi anlamına gelmektedir. Özgüven çocuğun doğuştan sahip olabileceği bir özellik değildir. Özgüven oluşumu çocukta bir gelişim süreci şeklinde seyretmektedir ve bu gelişim zaman almaktadır. Özgüven; çocukluk döneminde olduğu kadar yetişkinlikte de bireyin hayatının birçok alanında ihtiyaç duyduğu temel ve çok önemli bir duygusal gerekliliktir.
Özgüven; çocuğun kendine biçtiği değer oranında gelişim göstermektedir. Bir diğer deyişle; çocuğun kendine biçtiği özdeğer oranında özgüveni vardır. Çocuğun kendine vereceği değeri; öncelikle anne-babasının ve diğer aile bireylerinin çocuğa yaklaşım ve tutumları belirlemektedir. Ailesi tarafından değer gördüğünü hisseden çocuk; kendisini değer verilmeye layık görür. İlerleyen dönemlerde diğer akraba; arkadaş ve akran gruplarıyla kurduğu ilişkilerde bu değerlilik duygusu özgüven gelişimini etkilemeye devam eder. İlk sosyalleşme süreci olan anaokulu ortamında öğretmen ve arkadaşlarıyla kurduğu ilişki ve iletişim şekli de özgüven gelişiminde önemli rol oynar.
Çocuğunuzun sağlıklı özgüven gelişimi için öncelikle kendini iyi hissetmesi ve kendiyle barışık olması gerekir. Bunu sağlamada anne-babaların büyük katkısı vardır.
ÇOCUĞUNUZUN ÖZGÜVENİNİ DESTEKLEMEK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?
• Çocuğunuzu bir başkasıyla asla kıyaslamayın. Kıyasladığınız kişinin kim olduğu önemli değil; bu onun sevdiği ya da sevmediği biri olabilir. Kıyaslanmak onun başarısını arttırmayacak; motivasyonunu daha da düşürecektir.
• Çocuğunuzun onaylamadığınız davranışlarında aşırı eleştirici ve yargılayıcı olmaktan kaçının.
• Çocuğunuza daha fazla söz hakkı verin. Bırakın o da düşüncelerini; fikirlerini rahatça paylaşabilsin.
• Aileniz hakkında alınan kararlarda onun da fikrini sorun. Fikirlerini mutlaka hayata geçirmek zorunda değilsiniz. Onu dinliyor; önemsiyor ve fikrini alıyor oluşunuz onun için daha önemli.
• Çocuğunuzun önemsediği durumları siz de önemseyin. Anlattıkları size önemsiz veya çocukça gelse bile önemseyerek dinleyin.
• Yalnızca çocuğunuz için ayrılmış zamanlar yaratmaya çalışın. Beraber plan yapın ve beraber hayata geçirin.
• Çocuğunuzun olumlu davranışlarını mutlaka takdir edin. Sizin tebrik ve takdirleriniz onu motive edecek en önemli ödüldür.
• Çocuğunuzu olumsuz davranışlarından dolayı cezalandırmadan önce onunla konuşun. Davranışının neden hatalı olduğunu ona anlatın. Onun yerine ne yapması gerektiğini; doğru olanı ona anlatın.
• Çocuğunuzun başarısızlıklarını ya da olumsuz davranışlarını büyütmek yerine; olumlu davranışlarını; başarılarını; iyi yaptığı şeyleri büyütün; başkalarıyla bunları anlatın.
• Çocuğunuzun olumsuz davranışlarını başkalarının yanında eleştirmekten kaçının. Onu başkalarının yanında asla küçük düşürmeyin.
• Çocuğunuza onu sevdiğinizi söyleyin; sevginizi gösterin. Asla onu sevmemekle tehdit etmeyin.
• Duygularını anlıyor olduğunuzu ona hissettirin. Korkularını endişelerini anlıyor olduğunuzu bilmek onu güvende hissettirecektir.
• Çocuğunuza uygun; onun seveceği görevler; küçük sorumluluklar verin. Yaptıklarını mutlaka takdir edin; onu teşvik edin.
• Çocuğunuzla sohbet edin. Onun ilgisini çeken; merak ettiği şeyleri konuşun. Onu sabırla dinleyin. Sorduğu soruları cevapsız bırakmamaya gayret edin.
• Çocuğunuzdan beklentilerinizde aşırılıktan kaçının. Ondan beklediklerinizi tekrar gözden geçirin ve beklentileriniz konusunda onu bilgilendirin.
Begüm Akmaniş
Uzman Klinik Psikolog