Çocukta Yemek Yeme Alışkanlığı Kazanımı
YEMEK YEME ALIŞKANLIĞI KAZANIMI
Okul öncesi dönemde yemek yeme alışkanlığı kazanımı sıklıkla önemli bir eğitimsel sorun olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bebeklik döneminden itibaren annelerin hatalı tutumlarından kaynaklanarak gelişen yanlış yeme alışkanlığı; okul öncesi dönemde bazı ailelerde anne-çocuk arasında bir çekişme haline dönüşebilmektedir.
Çocukların anne sütünün dışındaki ilk gıdalarını almaya başlamasıyla ilk seçme davranışı da başlar. Birçok davranışlarında olduğu gibi; yiyecek tercihi konusunda da çocuklar genellikle aile bireylerinden birini örnek alırlar. Bu nedenle çocuğa yeme alışkanlığı kazandırırken; aile bireylerinden gelecek etkilerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Çocuğa yeme alışkanlığı kazandırırken en önemli nokta; çocuğun her yiyeceği yemeğe zorlanmasından çok; ihtiyacı olan her tür besini yemesinin sağlanmasıdır. Annenin aynı besin değerine sahip yiyecekler arasından çocuğunun sevdiklerini seçmesi ile çatışmalara neden olmadan sorun daha kolay çözümlenebilir.
Yemek yeme alışkanlığı konusunda tüm anneler için oldukça önemli bilgilerden bir tanesi de çocukların ihtiyaçları kadar yiyebilecekleri gerçeğidir. Dolayısıyla aynı yaştaki her çocuğun yiyeceği miktar da aynı olmayabilir.
Çocuğunuzda olumsuz yeme alışkanlıklarının oluşumunu önlemek için dikkat edebileceğiniz bazı noktaları şöyle sayabiliriz;
• Çocuğunuz kaşığı tutup ağzına götürmeye başladığı andan itibaren (yaklaşık 1 yaş); kendi kendine yemesi için teşvik edilmelidir. Bu beceriye sahip çocuğa anne tarafından yemek yedirilmemelidir.
• Yemek zamanı oyun haline getirilmemelidir. Kimi zaman çocuğun oyuna katılmak istememesi yemek yemeyi reddetmesine de neden olacaktır. Kimi zamanda oyunu uzatmak isteği yeme sürecini de uzatacak ve çocuk için sevimsiz bir hale getirecektir.
• Özellikle iştahsız çocuklarda; yemeğin çocuk tarafından gerçek bir ihtiyaç olarak hissedilebilmesi için iki öğün arasında bir şey yememesine dikkat edilmesi faydalı olacaktır.
• Çocuğunuza servis yaparken hangi yiyecekten ne kadar istediğini mutlaka sorun. Okul öncesi çocuklar için uygun porsiyon miktarının genellikle yetişkin porsiyonunun yaklaşık dörtte biri kadar olduğunu unutmayalım.
• Çocuğunuzla yemek konusunda pazarlık etmekten (“sebzeni yersen tatlı vereceğim” gibi) veya ısrardan (“hadi bir kaşık daha” gibi) kaçınmaya çalışın. Araştırmalar bu tekniklerin çocuğun daha az yemesine sebep olduğunu ortaya koymaktadır. Yemeğinin bittiğini söyleyen çocuğun masadan kalkmasına izin verin. Ancak yemediği yemeği telafi için sevdiği diğer yiyeceklerden vermeyin.
• Yemek zamanının mutlu ve düzenli olması; yemeğin düzenli bir ortamda güzel bir masa düzeniyle yapılması çocuğun yeme davranışını olumlu etkileyecektir.
• Yemek yeme sırasında çocuklar rahat ve sakin olmalıdır. Çocuk yemek için hazır olduğunda hemen bekletilmeden servis yapılmalıdır.
• Çocuklar yemekte hizmet etmekten; aile bireylerine ve kendilerine servis yapmaktan hoşlanırlar. Bu nedenle anneler servis sırasında çocuklarından ufak destekler alabilir.
• Çocuklar yetişkinlerin kendileriyle birlikte olmasına ihtiyaç duyarlar. Anne babaların çocuklarıyla yemeğe oturması süreci olumlu destekleyecektir. Yemek sırasında çocuk; anne babasıyla konuşmakta özgür olduğunu hissetmelidir.
Anne-babalar; yeni yiyecekleri çocuklarına kabul ettirmede çoğu zaman zorluk yaşayabilmekte. Bunun için birkaç öneri;
• Yeni yiyecekten çok küçük bir porsiyonu çocuğunuzun sevdiğini bildiğiniz bir yemeğin arkasından verin.
• Çocuğunuzu bu yeni yiyeceği yemeye zorlamayın ve bu nedenle bir tartışmaya girmekten kaçının.
• Onun için iyi bir örnek teşkil edin ve bu yeni yiyecekten iştahla yediğinizi görmesini sağlayın.
• Çocuğunuzun yeni yiyeceği kabul etmesinden önce aynı yiyeceği 10 veya daha fazla kez sabırla sunmanız gerekebilir. Bu konuda kararlı olun; çabuk vazgeçmeyin.
• Market alışverişine beraber gitmek ve yemekleri birlikte hazırlamak da size yardımcı olacak girişimlerden biri olabilir.
• Markette çocuğunuza farklı yiyecek türlerini ve özellikle de sebze ve meyveleri gösterin. Bunların renk ve şekillerini belirtin. Böylelikle süreç ona hitap eden; daha eğlenceli bir hale gelebilir.
Okul öncesi dönemde yemek yeme alışkanlığı kazanımı sıklıkla önemli bir eğitimsel sorun olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bebeklik döneminden itibaren annelerin hatalı tutumlarından kaynaklanarak gelişen yanlış yeme alışkanlığı; okul öncesi dönemde bazı ailelerde anne-çocuk arasında bir çekişme haline dönüşebilmektedir.
Çocukların anne sütünün dışındaki ilk gıdalarını almaya başlamasıyla ilk seçme davranışı da başlar. Birçok davranışlarında olduğu gibi; yiyecek tercihi konusunda da çocuklar genellikle aile bireylerinden birini örnek alırlar. Bu nedenle çocuğa yeme alışkanlığı kazandırırken; aile bireylerinden gelecek etkilerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Çocuğa yeme alışkanlığı kazandırırken en önemli nokta; çocuğun her yiyeceği yemeğe zorlanmasından çok; ihtiyacı olan her tür besini yemesinin sağlanmasıdır. Annenin aynı besin değerine sahip yiyecekler arasından çocuğunun sevdiklerini seçmesi ile çatışmalara neden olmadan sorun daha kolay çözümlenebilir.
Yemek yeme alışkanlığı konusunda tüm anneler için oldukça önemli bilgilerden bir tanesi de çocukların ihtiyaçları kadar yiyebilecekleri gerçeğidir. Dolayısıyla aynı yaştaki her çocuğun yiyeceği miktar da aynı olmayabilir.
Çocuğunuzda olumsuz yeme alışkanlıklarının oluşumunu önlemek için dikkat edebileceğiniz bazı noktaları şöyle sayabiliriz;
• Çocuğunuz kaşığı tutup ağzına götürmeye başladığı andan itibaren (yaklaşık 1 yaş); kendi kendine yemesi için teşvik edilmelidir. Bu beceriye sahip çocuğa anne tarafından yemek yedirilmemelidir.
• Yemek zamanı oyun haline getirilmemelidir. Kimi zaman çocuğun oyuna katılmak istememesi yemek yemeyi reddetmesine de neden olacaktır. Kimi zamanda oyunu uzatmak isteği yeme sürecini de uzatacak ve çocuk için sevimsiz bir hale getirecektir.
• Özellikle iştahsız çocuklarda; yemeğin çocuk tarafından gerçek bir ihtiyaç olarak hissedilebilmesi için iki öğün arasında bir şey yememesine dikkat edilmesi faydalı olacaktır.
• Çocuğunuza servis yaparken hangi yiyecekten ne kadar istediğini mutlaka sorun. Okul öncesi çocuklar için uygun porsiyon miktarının genellikle yetişkin porsiyonunun yaklaşık dörtte biri kadar olduğunu unutmayalım.
• Çocuğunuzla yemek konusunda pazarlık etmekten (“sebzeni yersen tatlı vereceğim” gibi) veya ısrardan (“hadi bir kaşık daha” gibi) kaçınmaya çalışın. Araştırmalar bu tekniklerin çocuğun daha az yemesine sebep olduğunu ortaya koymaktadır. Yemeğinin bittiğini söyleyen çocuğun masadan kalkmasına izin verin. Ancak yemediği yemeği telafi için sevdiği diğer yiyeceklerden vermeyin.
• Yemek zamanının mutlu ve düzenli olması; yemeğin düzenli bir ortamda güzel bir masa düzeniyle yapılması çocuğun yeme davranışını olumlu etkileyecektir.
• Yemek yeme sırasında çocuklar rahat ve sakin olmalıdır. Çocuk yemek için hazır olduğunda hemen bekletilmeden servis yapılmalıdır.
• Çocuklar yemekte hizmet etmekten; aile bireylerine ve kendilerine servis yapmaktan hoşlanırlar. Bu nedenle anneler servis sırasında çocuklarından ufak destekler alabilir.
• Çocuklar yetişkinlerin kendileriyle birlikte olmasına ihtiyaç duyarlar. Anne babaların çocuklarıyla yemeğe oturması süreci olumlu destekleyecektir. Yemek sırasında çocuk; anne babasıyla konuşmakta özgür olduğunu hissetmelidir.
Anne-babalar; yeni yiyecekleri çocuklarına kabul ettirmede çoğu zaman zorluk yaşayabilmekte. Bunun için birkaç öneri;
• Yeni yiyecekten çok küçük bir porsiyonu çocuğunuzun sevdiğini bildiğiniz bir yemeğin arkasından verin.
• Çocuğunuzu bu yeni yiyeceği yemeye zorlamayın ve bu nedenle bir tartışmaya girmekten kaçının.
• Onun için iyi bir örnek teşkil edin ve bu yeni yiyecekten iştahla yediğinizi görmesini sağlayın.
• Çocuğunuzun yeni yiyeceği kabul etmesinden önce aynı yiyeceği 10 veya daha fazla kez sabırla sunmanız gerekebilir. Bu konuda kararlı olun; çabuk vazgeçmeyin.
• Market alışverişine beraber gitmek ve yemekleri birlikte hazırlamak da size yardımcı olacak girişimlerden biri olabilir.
• Markette çocuğunuza farklı yiyecek türlerini ve özellikle de sebze ve meyveleri gösterin. Bunların renk ve şekillerini belirtin. Böylelikle süreç ona hitap eden; daha eğlenceli bir hale gelebilir.