Çocuklarda Uyku Problemi
ÇOCUKLARDA UYKU PROBLEMLERİ
Uyku sorunu yaşayan çocuklar; genelde asabi; hırçın davranırlar; gündüzleri aşırı hareketli ve huzursuzdurlar. Anne ve babalarının yatmasını beklerler; uykuları kısa sürer; huzursuz yatarlar. Karanlıktan korkar; yalnız yatmak istemezler.
Uyku problemine; kardeş kıskançlığının olduğu; anne-baba geçimsizliğinin yaşandığı; kalabalık; gürültülü aile ortamlarında daha sık rastlanır.
Çocuklarda iyi uyku alışkanlığı kurmakta karşılaşılan güçlüklerin başlıcası; her yaşta çocuğun ne kadar uykuya ihtiyacı olduğunu kestirememekten ve çocuğu uyutabilmek için zararlı birtakım şartlandırmalara başvurmaktan doğmaktadır. Bazı anne-babalar; çocukları uykuda iken elde edecekleri sakinliği düşünerek her fırsatta onları yatağa koymaya kalkarlar. Tabii; bu harekete ihtiyacı olan bir çocukta uyumaya karşı direnç geliştirmesine yol açar. Çocuk uykuda iken evde ses çıkmamasına uğraşmak da zorluklarla dolu bir uyku alışkanlığının gelişmesine yol açabilir. Çocukta uyku ile ilişkili olarak gelişen zorlukları yetişkinlik yıllarında da dinlenme imkânını azaltır. Bu yaşlardaki uykusuzluk kişinin ruh sağlığını bozar
Bebek; doğumu takip eden haftalar içinde vaktinin 20 saatinden fazlasını uyku ile geçirir. Yaş ilerledikçe çocuğun uyku ihtiyacı azalır ve okula başlama yaşına doğru 10-12 saatlik uyku; çocuğu dinlendirmek için yeterlidir.
Çocukların ruhsal ve bedensel gelişmelerinde uyku ve bunun temin ettiği dinlenmenin önemi çok büyüktür. Dinlenmesini sağlayamayacak kadar az uyku uyuyan çocuklarda iştahsızlık; sinirlilik; duygu ve heyecanların kolayca ayaklanması; bu yüzden de itaatsizlik ve yetişkin otoritesine karşı direnme gibi haller baş gösterir. Bu uyuma güçlükleri arttıkça da çocuğun uykuları bozulur; bol rüya ve kâbuslarla bozularak dinlendirici özelliğini kaybeder.
Çocuğunuz o gece uyumak istemiyorsa; bu durumun sebepleri vardır. Ya o akşam eve sevdiği bir misafir gelecektir; ya da çalışan ve çocuğunuzla yeterince ilgilenemeyen bir anne babaysanız; çocuğunuz geç yatarak sizinle daha fazla beraber olmak isteyecektir. Bir başka sebep de; çocuğunuz; eşinizle tartışmanızı duymuş ve bu yüzden uyumak istememiş olabilir. Bu nedenle ona; uyumuyor diye kızmak; bağırmak yerine onunla konuşup; uyumamasının sebeplerini bulmalısınız.
Bazı çocuklar yalnız uyumak istemezler; anne-babasıyla beraber yatmak isterler. Bu durumda alınabilecek tedbirler;
*Çocuğunuzu yatağına; uyanık fakat oldukça uykusu gelmiş vaziyette yatırın. Onun odasında kalın; bir elinizle ona dokunarak; tatlı-sert bir şekilde uyumasını söyleyin.
Onunla çok fazla bedensel temasta bulunmayın ve uyuyuncaya kadar yanında kalacağınızı anlatın.
*Yattığı odanın kapısını aralık bırakın; karanlıktan korkuyorsa odasına gece lambası takın. Dinlendirici bir ezgi açmak da onu rahatlatabilir.
*Çocuğunuzun yatağının yanına oturup; ona masal anlatın. Sandalyenizi biraz uzağa; daha sonra kapının yanına koyup; hiç konuşmayın. Göz temasından kaçının ve yorgunmuş gibi davranıp gözlerinizi kapatın.
*Uyku öncesi koşmaca gibi hareketli oyunlardan; şiddet ve korku filmi izlemesinden kaçının.
*Çocuğunuzun uyumasını kolaylaştırmak için; sevdiği; sarılabileceği bir oyuncağıyla yatması daha iyi olur.
*Çocuğu; ne ihtiyacından az ne de ihtiyacından fazla uyutmaya kalkışmamalı. Uyumak istemeyen çocuk; ninni ile sallamak yoluyla uyutmaya zorlanmamalı. Uyku vakti gelen ve iyi uyuma şartları sağlanmış olan çocuk kendiliğinden uykuya dalmasını öğrenir. Uyku sırasında evin normal işlerini durdurarak tam bir sessizlik temin etmeye uğraşmak; çocuğun yetişkinlik yıllarında en ufak bir sesle uykusunun bozulmasına yol açar. Çocuk evin normal gürültüsü içinde uyumayı öğrenmelidir.
*Çocuğun en geç 2 yaşından itibaren yatak odası ayrılmalıdır. Hiç olmazsa anne-babasının yattığı yerden başka bir yerde yatırılmalıdır.
*Çocukların uyku saatleri düzenli olmalı ve bunların bozulmamasına elden geldiği kadar dikkat edilmelidir.
Çocuklar genel olarak yatağa girme vakitleri geldiğinde bir direnç gösterirler. Bunun en önemli sebebi; ya bitirilmemiş bir oyunun ortasında bulunmaları yahut da ailenin tüm üyelerinin bir arada bulunup günün en hoş saatlerini geçirecekleri bir sırada çocukların yatağa girmesi istenmesindendir. Onun için yatağa girme vaktinden 10 dakika önce uyarmak ve çocuğa; o yatağa girdikten sonra evde çok ilgi çekici şeylerin yapılacağını sezdirmemek gerekir.
Okula başlama yıllarına kadar çocukların; öğle yemeğinden sonra 1.5-2 saat uyuması iyi olur. Eğer çocuk uyumak istemezse; en azından yatağına uzanması ve dinlenmesi sağlanmalıdır.
Bazen işlediği bir suçu cezalandırmak için çocuğu yatağa koyan anne-babalara rastlıyoruz. Bu; çocuğu yatak ve uykuya karşı olumsuz birtakım duygularla şartlandırır ve uyku alışkanlığının bozulmasına yol açar.
Bahsettiğim tedbirleri almanıza rağmen; çocuklar gene de uykuya hemen dalamayabilir. Son anda akıllarına bir şey gelir ve onu yapmak isterler. Uyku alışkanlığı edinilinceye kadar bütün bunlara karşı sabırlı davranmak gerekir. Çünkü çocuk bizi denemektedir. Anne-baba sinirlenir ve “Uyumuyor işte; ne yapayım?” diyerek çocuğunun kendisiyle yatmasına izin verirse; çocuk her gün başka bir yol deneyerek kendi yatamayacak ve olumlu bir uyku alışkanlığı kazanamayacaktır.
Uyku problemlerinin en sık rastlanan bir başka biçimi de çocukların; anne ve babadan önce erken bir saatte uyanıp; onları rahatsız etmesidir.
Çocuğunuzun çok erken uyanmasının sebebi; gece erken bir saatte yatması ve uykusunun herhangi bir sebeple sık sık bölünmesidir. Bu durumda çocuğunuzu daha geç saatte yatırın; uyandığında oynayacağı birkaç güzel oyuncağı odasında bulundurun. Ya da sabah erken kalkıp; anne-babayı rahatsız etmediğinde onu ödüllendirin. Verilecek ödülü; mutlaka çocuğunuzla beraber kararlaştırın.
Uyku sorunu yaşayan çocuklar; genelde asabi; hırçın davranırlar; gündüzleri aşırı hareketli ve huzursuzdurlar. Anne ve babalarının yatmasını beklerler; uykuları kısa sürer; huzursuz yatarlar. Karanlıktan korkar; yalnız yatmak istemezler.
Uyku problemine; kardeş kıskançlığının olduğu; anne-baba geçimsizliğinin yaşandığı; kalabalık; gürültülü aile ortamlarında daha sık rastlanır.
Çocuklarda iyi uyku alışkanlığı kurmakta karşılaşılan güçlüklerin başlıcası; her yaşta çocuğun ne kadar uykuya ihtiyacı olduğunu kestirememekten ve çocuğu uyutabilmek için zararlı birtakım şartlandırmalara başvurmaktan doğmaktadır. Bazı anne-babalar; çocukları uykuda iken elde edecekleri sakinliği düşünerek her fırsatta onları yatağa koymaya kalkarlar. Tabii; bu harekete ihtiyacı olan bir çocukta uyumaya karşı direnç geliştirmesine yol açar. Çocuk uykuda iken evde ses çıkmamasına uğraşmak da zorluklarla dolu bir uyku alışkanlığının gelişmesine yol açabilir. Çocukta uyku ile ilişkili olarak gelişen zorlukları yetişkinlik yıllarında da dinlenme imkânını azaltır. Bu yaşlardaki uykusuzluk kişinin ruh sağlığını bozar
Bebek; doğumu takip eden haftalar içinde vaktinin 20 saatinden fazlasını uyku ile geçirir. Yaş ilerledikçe çocuğun uyku ihtiyacı azalır ve okula başlama yaşına doğru 10-12 saatlik uyku; çocuğu dinlendirmek için yeterlidir.
Çocukların ruhsal ve bedensel gelişmelerinde uyku ve bunun temin ettiği dinlenmenin önemi çok büyüktür. Dinlenmesini sağlayamayacak kadar az uyku uyuyan çocuklarda iştahsızlık; sinirlilik; duygu ve heyecanların kolayca ayaklanması; bu yüzden de itaatsizlik ve yetişkin otoritesine karşı direnme gibi haller baş gösterir. Bu uyuma güçlükleri arttıkça da çocuğun uykuları bozulur; bol rüya ve kâbuslarla bozularak dinlendirici özelliğini kaybeder.
Çocuğunuz o gece uyumak istemiyorsa; bu durumun sebepleri vardır. Ya o akşam eve sevdiği bir misafir gelecektir; ya da çalışan ve çocuğunuzla yeterince ilgilenemeyen bir anne babaysanız; çocuğunuz geç yatarak sizinle daha fazla beraber olmak isteyecektir. Bir başka sebep de; çocuğunuz; eşinizle tartışmanızı duymuş ve bu yüzden uyumak istememiş olabilir. Bu nedenle ona; uyumuyor diye kızmak; bağırmak yerine onunla konuşup; uyumamasının sebeplerini bulmalısınız.
Bazı çocuklar yalnız uyumak istemezler; anne-babasıyla beraber yatmak isterler. Bu durumda alınabilecek tedbirler;
*Çocuğunuzu yatağına; uyanık fakat oldukça uykusu gelmiş vaziyette yatırın. Onun odasında kalın; bir elinizle ona dokunarak; tatlı-sert bir şekilde uyumasını söyleyin.
Onunla çok fazla bedensel temasta bulunmayın ve uyuyuncaya kadar yanında kalacağınızı anlatın.
*Yattığı odanın kapısını aralık bırakın; karanlıktan korkuyorsa odasına gece lambası takın. Dinlendirici bir ezgi açmak da onu rahatlatabilir.
*Çocuğunuzun yatağının yanına oturup; ona masal anlatın. Sandalyenizi biraz uzağa; daha sonra kapının yanına koyup; hiç konuşmayın. Göz temasından kaçının ve yorgunmuş gibi davranıp gözlerinizi kapatın.
*Uyku öncesi koşmaca gibi hareketli oyunlardan; şiddet ve korku filmi izlemesinden kaçının.
*Çocuğunuzun uyumasını kolaylaştırmak için; sevdiği; sarılabileceği bir oyuncağıyla yatması daha iyi olur.
*Çocuğu; ne ihtiyacından az ne de ihtiyacından fazla uyutmaya kalkışmamalı. Uyumak istemeyen çocuk; ninni ile sallamak yoluyla uyutmaya zorlanmamalı. Uyku vakti gelen ve iyi uyuma şartları sağlanmış olan çocuk kendiliğinden uykuya dalmasını öğrenir. Uyku sırasında evin normal işlerini durdurarak tam bir sessizlik temin etmeye uğraşmak; çocuğun yetişkinlik yıllarında en ufak bir sesle uykusunun bozulmasına yol açar. Çocuk evin normal gürültüsü içinde uyumayı öğrenmelidir.
*Çocuğun en geç 2 yaşından itibaren yatak odası ayrılmalıdır. Hiç olmazsa anne-babasının yattığı yerden başka bir yerde yatırılmalıdır.
*Çocukların uyku saatleri düzenli olmalı ve bunların bozulmamasına elden geldiği kadar dikkat edilmelidir.
Çocuklar genel olarak yatağa girme vakitleri geldiğinde bir direnç gösterirler. Bunun en önemli sebebi; ya bitirilmemiş bir oyunun ortasında bulunmaları yahut da ailenin tüm üyelerinin bir arada bulunup günün en hoş saatlerini geçirecekleri bir sırada çocukların yatağa girmesi istenmesindendir. Onun için yatağa girme vaktinden 10 dakika önce uyarmak ve çocuğa; o yatağa girdikten sonra evde çok ilgi çekici şeylerin yapılacağını sezdirmemek gerekir.
Okula başlama yıllarına kadar çocukların; öğle yemeğinden sonra 1.5-2 saat uyuması iyi olur. Eğer çocuk uyumak istemezse; en azından yatağına uzanması ve dinlenmesi sağlanmalıdır.
Bazen işlediği bir suçu cezalandırmak için çocuğu yatağa koyan anne-babalara rastlıyoruz. Bu; çocuğu yatak ve uykuya karşı olumsuz birtakım duygularla şartlandırır ve uyku alışkanlığının bozulmasına yol açar.
Bahsettiğim tedbirleri almanıza rağmen; çocuklar gene de uykuya hemen dalamayabilir. Son anda akıllarına bir şey gelir ve onu yapmak isterler. Uyku alışkanlığı edinilinceye kadar bütün bunlara karşı sabırlı davranmak gerekir. Çünkü çocuk bizi denemektedir. Anne-baba sinirlenir ve “Uyumuyor işte; ne yapayım?” diyerek çocuğunun kendisiyle yatmasına izin verirse; çocuk her gün başka bir yol deneyerek kendi yatamayacak ve olumlu bir uyku alışkanlığı kazanamayacaktır.
Uyku problemlerinin en sık rastlanan bir başka biçimi de çocukların; anne ve babadan önce erken bir saatte uyanıp; onları rahatsız etmesidir.
Çocuğunuzun çok erken uyanmasının sebebi; gece erken bir saatte yatması ve uykusunun herhangi bir sebeple sık sık bölünmesidir. Bu durumda çocuğunuzu daha geç saatte yatırın; uyandığında oynayacağı birkaç güzel oyuncağı odasında bulundurun. Ya da sabah erken kalkıp; anne-babayı rahatsız etmediğinde onu ödüllendirin. Verilecek ödülü; mutlaka çocuğunuzla beraber kararlaştırın.