Farenjit ve Çocuklarda Boğaz Ağrısı
Boğaz ağrıları genellikle bademcik ve /veya boğazın arka duvarının (farenks) iltihabi durumuna ya da boğazın tahrişine bağlı oluşabilir. Farenks ve bademcikler komşu olduğundan iltihaba yol açan mikroplar sıklıkla her iki yapıyı birlikte etkiler. Bazen de bademcikler iltihap yapmadan yalnız farenks iltihabı da boğaz ağrısına neden olabilir. En sık belirtisi boğazda yanma; batma ve ağrı olmakla birlikte hastalığın belirtileri etkene göre değişmektedir. Virüslere bağlı farenjitlerde; burun tıkanıklığı; akıntı; boğaz ağrısı; öksürük halsizlik; kırgınlık gibi belirtiler olurken bakterilere bağlı farenjitlerde; boğazdaki ağrı; ateş; halsizlik daha şiddetlidir. Burun tıkanıklığı; hapşırma; burun akıntısı yoktur.
Farenjit nedir? Çocuklarda en sık farenjit yapan nedenler nelerdir?
Farenks; boğazın arka duvarının Latince ismidir. Boğazın mikroplarla ya da tahrişe bağlı iltihabi durumuna “farenjit” denir. Farenjit; bademcik enfeksiyonuyla birlikte en sık boğaz ağrısı nedenidir ve boğazın arka duvarında kızarıklık-şişlik belirgindir. Özellikle yutkunmayla ağrı ve rahatsızlık artar.
Çocukluk dönemi farenjitleri sıklıkla virüs enfeksiyonlarından kaynaklanır. En sık karşılaştığımız virüsler; soğuk algınlığı virüsleri; enfeksiyöz mononukleoz ( öpücük hastalığı) ; adenovirüs (birlikte ishalde yapabilir) gibi mikrobik yapılardır. İkinci sırada bakterilere bağlı mikrobik farenjitler görülmektedir. Halk arasında Beta mikrobu olarak bilinen A grubu beta hemalitik streptokoklar en sık görülenidir. Bu bakteri çocuklarda nadiren de olsa; romatizmal ateş veya böbrek rahatsızlığı gibi önemli komplikasyonlara neden olabileceğinden önemlidir.
Farenjitte; mikrobik yapılar haricinde tahrişin de önemli yeri vardır. Ağızdan nefes alıp verme; burun tıkanıklığı; boğazda kuruma yaparak farenjite neden olabilir. Bununla birlikte sinüzit veya alerjik rahatsızlıklar sürekli boğaz arkasından akıntı ile boğazı tahriş edebilir.
Farenjit belirti ve bulguları nelerdir?
Farenjitin en sık belirtisi boğazda yanma; batma ve ağrıdır. Hastalığın belirtileri etkene göre değişmektedir. Virüslere bağlı farenjitlerde; burun tıkanıklığı-akıntı; boğaz ağrısı; öksürük halsizlik; kırgınlık gibi belirtiler olurken bakterilere bağlı farenjitlerde boğazdaki ağrı daha şiddetlidir. Ateş; halsizlik hasta hali daha belirgindir. Burun tıkanıklığı; hapşırma; burun akıntısı yoktur.
Viral farenjitte boğazda kızarıklık; kaldırım taşı gibi boğaz arkasında bölgesel şişlikler vardır. Bakteriyel farenjitte ise boğaz arkası kızarık veya bademcikler üzerinde beyaz plaklar görülebilir. Boyunda lenf bezlerinde şişlik; hassasiyet; ağrı görülebir.
Viral- bakteriyel farenjit ayrımı nasıl yapılır?
Farenjit etkenin tespiti; tedavinin doğru planlanması için gereklidir. Beta mikrobuna bağlı oluşan enfeksiyonlarda sıklıkla muayene bulguları ve belirtiler etkeni bulmakta çok fayda sağlamaz. Viral farenjitte de bakteriyel farenjitte de belirtiler benzerdir. Bu noktada hekimin deneyimi ve yardımcı bazı tanı testleri fayda sağlar.
Bakteriyel- viral farenjit ayrımında kandaki mikrobik durumu gösteren c-reaktif protein ve tam kan sayımı yapılabilir. Tam kan sayımında beyaz kürenin yüksekliği ve c-reaktif protein artışı bakteriyel hastalığı gösterir.
Boğaz kültürü yada strep-swap testi olarak bilinen hızlı strep mikrobunu; boğaz sürüntüsünde tespit eden testler yapılabilir. Boğaz kültüründe üreme olması; hastalığa neden olan mikrobun ve hassas olduğu antibiyotiğin belirlenmesini sağlar. Özelikle tedaviye rağmen hastalığın 3-4 . gününde cevapsız vakalarda boğaz kültürü planlanmalıdır.
Beta mikrobu nedir? Neden önemlidir?
Beta mikrobu (beta hemolitik streptokok) yalnız bademciği; farenksi ya da her ikisini birden tutabilir. Sıklıkla 5-15 yaş arasındaki çocuklarda hastalık yapar. Hasta kişilerin solunum yollarından çıkan damlacıklar yolu ile bulaşır.
Bazen beta mikrobu kızıl denilen döküntülü hastalığa da neden olabilir. Boğazda hastalık yapan beta mikrobu tedavi edilmezse ya da yetersiz tedavi edilirse; diğer mikroplardan farklı olarak; kalpte; böbreklerde; eklemlerde kalıcı romatizmal hastalık yapabilir. Bu komplikasyonları nadir görünse de kalıcı kalp-böbrek hastalığı yaptığı için beta mikrobunu önemli kılar.
Beta mikrobundan nasıl korunabiliriz?
Beta mikrobundan korunmanın en temel yolu; eğer hastalıklı kişi varsa çok yakın temasta bulunmamak; hastalıklı kişilerin kullandığı çatal- bıçak gibi eşyaları kullanmamaktır.
Bununla birlikte okul çağındaki çocukların %5-15’inde taşıyıcılık görülebilir. Beta taşıyıcılarında; hastalık bulgusu-belirtileri olmadan boğaz kültürlerinde ve beta mikrobuna yönelik strep testinde mikrop tespit edilir. Bu çocuklarda herhangi bir tedaviye gerek yoktur.
Farenjitte tedavi nasıldır?
Farenjitte tedavi nedene yöneliktir. Virüs kaynaklı farenjitler kendi kendini sınırlar. Bu nedenle; bol sıvı alımı; ateş düşürücüler ve istirahat yeterlidir. Farenjitte en önemli belirti boğaz ağrısıdır. Boğaz ağrısı nedeniyle yemek yemekte zorlanan çocuğa yumuşak gıdalar verilmelidir. Bol sıvı alımı özellikle boğaz enfeksiyonunda önemlidir. Yetersiz sıvı alımında boğaz ağrısı artar; vücut su oranı azalması ise (dehisratasyon) hastalığın iyileşmesini geciktirir. Meyve suyu; süt; ıhlamur; yeşil çaylar boğazı rahatlatmak için tercih edilebilir. Asitli; sıcak; çok soğuk içecekler verilmemelidir
Bakteriyel farenjitte antibiyotik tedavisi planlanmalıdır. Özelikle beta mikrobunun tespiti ve uygun antibiyotik tedavisinin uygun sürede kullanılması kalp; böbrek; eklemlerde oluşabilecek romatizmayı önler.
Farenjit nedir? Çocuklarda en sık farenjit yapan nedenler nelerdir?
Farenks; boğazın arka duvarının Latince ismidir. Boğazın mikroplarla ya da tahrişe bağlı iltihabi durumuna “farenjit” denir. Farenjit; bademcik enfeksiyonuyla birlikte en sık boğaz ağrısı nedenidir ve boğazın arka duvarında kızarıklık-şişlik belirgindir. Özellikle yutkunmayla ağrı ve rahatsızlık artar.
Çocukluk dönemi farenjitleri sıklıkla virüs enfeksiyonlarından kaynaklanır. En sık karşılaştığımız virüsler; soğuk algınlığı virüsleri; enfeksiyöz mononukleoz ( öpücük hastalığı) ; adenovirüs (birlikte ishalde yapabilir) gibi mikrobik yapılardır. İkinci sırada bakterilere bağlı mikrobik farenjitler görülmektedir. Halk arasında Beta mikrobu olarak bilinen A grubu beta hemalitik streptokoklar en sık görülenidir. Bu bakteri çocuklarda nadiren de olsa; romatizmal ateş veya böbrek rahatsızlığı gibi önemli komplikasyonlara neden olabileceğinden önemlidir.
Farenjitte; mikrobik yapılar haricinde tahrişin de önemli yeri vardır. Ağızdan nefes alıp verme; burun tıkanıklığı; boğazda kuruma yaparak farenjite neden olabilir. Bununla birlikte sinüzit veya alerjik rahatsızlıklar sürekli boğaz arkasından akıntı ile boğazı tahriş edebilir.
Farenjit belirti ve bulguları nelerdir?
Farenjitin en sık belirtisi boğazda yanma; batma ve ağrıdır. Hastalığın belirtileri etkene göre değişmektedir. Virüslere bağlı farenjitlerde; burun tıkanıklığı-akıntı; boğaz ağrısı; öksürük halsizlik; kırgınlık gibi belirtiler olurken bakterilere bağlı farenjitlerde boğazdaki ağrı daha şiddetlidir. Ateş; halsizlik hasta hali daha belirgindir. Burun tıkanıklığı; hapşırma; burun akıntısı yoktur.
Viral farenjitte boğazda kızarıklık; kaldırım taşı gibi boğaz arkasında bölgesel şişlikler vardır. Bakteriyel farenjitte ise boğaz arkası kızarık veya bademcikler üzerinde beyaz plaklar görülebilir. Boyunda lenf bezlerinde şişlik; hassasiyet; ağrı görülebir.
Viral- bakteriyel farenjit ayrımı nasıl yapılır?
Farenjit etkenin tespiti; tedavinin doğru planlanması için gereklidir. Beta mikrobuna bağlı oluşan enfeksiyonlarda sıklıkla muayene bulguları ve belirtiler etkeni bulmakta çok fayda sağlamaz. Viral farenjitte de bakteriyel farenjitte de belirtiler benzerdir. Bu noktada hekimin deneyimi ve yardımcı bazı tanı testleri fayda sağlar.
Bakteriyel- viral farenjit ayrımında kandaki mikrobik durumu gösteren c-reaktif protein ve tam kan sayımı yapılabilir. Tam kan sayımında beyaz kürenin yüksekliği ve c-reaktif protein artışı bakteriyel hastalığı gösterir.
Boğaz kültürü yada strep-swap testi olarak bilinen hızlı strep mikrobunu; boğaz sürüntüsünde tespit eden testler yapılabilir. Boğaz kültüründe üreme olması; hastalığa neden olan mikrobun ve hassas olduğu antibiyotiğin belirlenmesini sağlar. Özelikle tedaviye rağmen hastalığın 3-4 . gününde cevapsız vakalarda boğaz kültürü planlanmalıdır.
Beta mikrobu nedir? Neden önemlidir?
Beta mikrobu (beta hemolitik streptokok) yalnız bademciği; farenksi ya da her ikisini birden tutabilir. Sıklıkla 5-15 yaş arasındaki çocuklarda hastalık yapar. Hasta kişilerin solunum yollarından çıkan damlacıklar yolu ile bulaşır.
Bazen beta mikrobu kızıl denilen döküntülü hastalığa da neden olabilir. Boğazda hastalık yapan beta mikrobu tedavi edilmezse ya da yetersiz tedavi edilirse; diğer mikroplardan farklı olarak; kalpte; böbreklerde; eklemlerde kalıcı romatizmal hastalık yapabilir. Bu komplikasyonları nadir görünse de kalıcı kalp-böbrek hastalığı yaptığı için beta mikrobunu önemli kılar.
Beta mikrobundan nasıl korunabiliriz?
Beta mikrobundan korunmanın en temel yolu; eğer hastalıklı kişi varsa çok yakın temasta bulunmamak; hastalıklı kişilerin kullandığı çatal- bıçak gibi eşyaları kullanmamaktır.
Bununla birlikte okul çağındaki çocukların %5-15’inde taşıyıcılık görülebilir. Beta taşıyıcılarında; hastalık bulgusu-belirtileri olmadan boğaz kültürlerinde ve beta mikrobuna yönelik strep testinde mikrop tespit edilir. Bu çocuklarda herhangi bir tedaviye gerek yoktur.
Farenjitte tedavi nasıldır?
Farenjitte tedavi nedene yöneliktir. Virüs kaynaklı farenjitler kendi kendini sınırlar. Bu nedenle; bol sıvı alımı; ateş düşürücüler ve istirahat yeterlidir. Farenjitte en önemli belirti boğaz ağrısıdır. Boğaz ağrısı nedeniyle yemek yemekte zorlanan çocuğa yumuşak gıdalar verilmelidir. Bol sıvı alımı özellikle boğaz enfeksiyonunda önemlidir. Yetersiz sıvı alımında boğaz ağrısı artar; vücut su oranı azalması ise (dehisratasyon) hastalığın iyileşmesini geciktirir. Meyve suyu; süt; ıhlamur; yeşil çaylar boğazı rahatlatmak için tercih edilebilir. Asitli; sıcak; çok soğuk içecekler verilmemelidir
Bakteriyel farenjitte antibiyotik tedavisi planlanmalıdır. Özelikle beta mikrobunun tespiti ve uygun antibiyotik tedavisinin uygun sürede kullanılması kalp; böbrek; eklemlerde oluşabilecek romatizmayı önler.