Çocuklarda Enfeksiyon - Ateşli Hastalıklar ve Enfeksiyon Hastalıklarında Tıbbi Beslenme Tedavisi
Enfeksiyon ve ateşli hastalıklar en sık rastlanılan hastalık grubunu oluşturmaktadır.
Bakteri; virüs; parazit veya mantar gibi mikroorganizmaların neden olduğu Enfeksiyon - Ateşli Hastalıklar
1. Kuluçka ve inkübasyon dönemi
2. Prodrom dönemi
3. Klinik hastalık dönemi olarak sınıflandırılmaktadır.
ARAŞTIRILMASI GEREKENLER
• Aşılanma öyküsü
• Kullandığı antibiyotikler
• Enfekte kişilerle temas ?
• Hayvan teması ?
• Deniz aşırı yolculuk ?
ÇOCUKTA İSHAL YAKINMASI VARSA
• Az pişmiş et
• İyi yıkanmamış sebze
• Çiğ süt
• Çiğ yumurta
• Konserve gıda gibi besinler diyetinde var mı sorgulanmalı ve diyetten çıkarılmalıdır.
FİZİKSEL MUAYENE SIRASINDA;
1. Lenfadenopati
2. Splenomegali
3. Deri lezyonları
4. Eklem şişliği
5. M.S.S. bulguları düşünülmelidir.
AKUT EVRE YANITI
• Saldırı
• İmmün sistemin uyarılaması
• Savunma mekanizması....
AKUT EVRE YOĞUNLUĞUNA:
KANDA;
1. Lökosit sayısı
2. Fibrinojen düzeyi
3. ESH
4. CRP ile bakılmalıdır.
ENFEKSİYON HASTALIKLARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
ESH Düzeyi Artar
• CRP düzeyi artar... Kompleman yolu aktivasyonu ve fagositoz artışından sorumludur.
• Retikülosit
• Demir (50-79 mcg/dl)
• Demir bağlama kapasitesi (250-450 mcg/dl düşer.
• Lökositoz
o *normal değeri 4.000-10.000/lt
• Nötrofili
o *normal değeri 2.500-7.500/mm³
• Lenfopeni
o *<2000/mm³
• Eozinofili
• Bazofili
• >150/mm³
• Trombositopeni
o *normal değer 150.000- 400.000/mm³ görülür.
ENFEKSİYON HASTALIKLARININ TANISINDA KULLANILAN MİKROBİYOLOJİK TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?
1. Mikroskobik değerlendirme veya antijen tayini yöntemiyle materyalin doğrudan incelenmesi
2. Mikroorganizmanın kültürde izole edilmesi
3. Gelişen antikorların serolojik olarak test edilmesi
4. Moleküler genetik inceleme
ATEŞ
• Enfeksiyonlar ateşin en sık nedenlerindendir
• Normal vücut ısısı 36.5ºC- 37 ºC’dir
o Enfeksiyon;doku hasarı; enflamasyon durumu
o Endojen pirojenler (IL-1; IL-6;TNF...)
o Hipotalamus
o PGE2 oluşumu birbirini izler.
ATEŞLİ HASTALIKLARDA;
• Oksijen tüketimi artar
• Karbondioksit üretimi artar
• Kalp debisi artar
• T ve B hücre yanıtını artırır
• Ig yapımını artırır
• Mikrop üremesini azaltır.
ENFEKSİYON HASTALIKLARININ SINIFLANDIRILMASI
1. Bakteri enfeksiyonları(TBC;kızıl;E.coli enf.;salmonella v.b...)
2. Viral enfeksiyonlar(kızamık;kızamıkçık;HSV; EBV;rotavirus v.b...)
3. Riketsiya enfeksiyonları(tifus)
4. Mantar enfeksiyonları(aspergillus)
5. Parazit enfeksiyonları(nematodlar;ascariasis;sıtma;giardiyazis...)
6. Spiroket enfeksiyonları(sifilis; Lyme hast.)
ENFEKSİYON HASTALIKLARINDA TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ
Yeni bilgilerle enfeksiyon hastalıklarında beslenmenin tedavi sürecinde çok önemli bir yeri olduğu vurgulanmaktadır. Beslenme yönü olmayan veya doğru düzenlenmyen tedavinin başarı şansının olmadığı açıktır. Travma; enfeksiyon;kanser; sepsis gibi durumlarda organizmada metabolik ve biyokimyasal süreçlerde önemli değişiklikler izlenir. Vücutta oluşan bu değişikliklerden sitokinler sorumlu tutulmaktadır.
a. Sitokinlerin uyarı sonucunda oluşturabilecekleri biyolojik yanıt...
Ateş
Anoreksiya
NET KATABOLİK durum
Solunum yetmezliği
Hiperglisemi
Bağırsak iskemisi ve kanamalar
Gastrointestinal motilite ve emilim
KC yağlanması
A.B.Y.
Epinefrin;glukagon artşı
İNFLAMATUAR KARAKTER TAŞIYAN RAHATSIZLIKLARIN İYİLEŞMESİNDE BESLENME ÖNEMLİ YER TUTMAKTADIR
• Hastalıklarla karşı karşıya kalmadan önceki dönemde beslenme(koruyucu)
• Hastalıklarla karşılaştıktan sonraki dönemde beslenme(katabolik süreci yavaşlatıcı)
YAĞLAR
• Diyetteki yağ türü ve miktarı çok önemli
• n-6; n-3; n-9 yağ asitlerinin inflamatuar yanıt üzerindeki etkileri
• Aşırı alınmaları durumunda lipit peroksidasyonu artabilir.İmmün sistemi baskılayabilir.
PROTEİN ve AMİNO ASİTLER
• Katabolik süreçte glutamin; serin; glisin; methionin; sistein ve taurin düşer
• Glutamin immün sistem hücrelerinin temel enerji kaynağıdır.
• 25g/gün arginin yardımcı T hücre sayısını artırmaktadır.
o MİNERALLER ve VİTAMİNLER...
• Beslenme immünoterapisi;
• Mn;Cu;Zn: Süperoksit dismutaz
• Se; Zn: glutatyon
• Fe;folat;B12;B6: hematopoezis
• Zn;Fe: İmmün sistem hüc. sentezi
• AOX kapasite: A;C;E vitaminleri
TIBBİ BESLENME TEDAVİSİNDE TEMEL İLKELER NASIL OLMALI?
• Çocuğun durumuna bağlı olarak enerji ihtiyacı belirlenmeli ve karşılanmalı.
• Diyetin Karbonhidrat içeriği enerjinin %50-60 ‘ı karşılanacak şekilde düzenlenmeli.
• Diyetin yağ içeriği %30 civarında tutulmalı. n-6/n-3 e oranı 5/1- 10/1 arasında olmalı.
• Diyetin protein içeriği %18-20 civarında tutulmalıdır.
• A; C; E vitaminlerinin vücuda yeteri kadar alınması açısından sebze meyve tüketimi artırılmalıdır.
• Çocuğun günlük sıvı ihtiyacı belirlenmeli ve karşılanmalıdır.
Bakteri; virüs; parazit veya mantar gibi mikroorganizmaların neden olduğu Enfeksiyon - Ateşli Hastalıklar
1. Kuluçka ve inkübasyon dönemi
2. Prodrom dönemi
3. Klinik hastalık dönemi olarak sınıflandırılmaktadır.
ARAŞTIRILMASI GEREKENLER
• Aşılanma öyküsü
• Kullandığı antibiyotikler
• Enfekte kişilerle temas ?
• Hayvan teması ?
• Deniz aşırı yolculuk ?
ÇOCUKTA İSHAL YAKINMASI VARSA
• Az pişmiş et
• İyi yıkanmamış sebze
• Çiğ süt
• Çiğ yumurta
• Konserve gıda gibi besinler diyetinde var mı sorgulanmalı ve diyetten çıkarılmalıdır.
FİZİKSEL MUAYENE SIRASINDA;
1. Lenfadenopati
2. Splenomegali
3. Deri lezyonları
4. Eklem şişliği
5. M.S.S. bulguları düşünülmelidir.
AKUT EVRE YANITI
• Saldırı
• İmmün sistemin uyarılaması
• Savunma mekanizması....
AKUT EVRE YOĞUNLUĞUNA:
KANDA;
1. Lökosit sayısı
2. Fibrinojen düzeyi
3. ESH
4. CRP ile bakılmalıdır.
ENFEKSİYON HASTALIKLARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
ESH Düzeyi Artar
• CRP düzeyi artar... Kompleman yolu aktivasyonu ve fagositoz artışından sorumludur.
• Retikülosit
• Demir (50-79 mcg/dl)
• Demir bağlama kapasitesi (250-450 mcg/dl düşer.
• Lökositoz
o *normal değeri 4.000-10.000/lt
• Nötrofili
o *normal değeri 2.500-7.500/mm³
• Lenfopeni
o *<2000/mm³
• Eozinofili
• Bazofili
• >150/mm³
• Trombositopeni
o *normal değer 150.000- 400.000/mm³ görülür.
ENFEKSİYON HASTALIKLARININ TANISINDA KULLANILAN MİKROBİYOLOJİK TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?
1. Mikroskobik değerlendirme veya antijen tayini yöntemiyle materyalin doğrudan incelenmesi
2. Mikroorganizmanın kültürde izole edilmesi
3. Gelişen antikorların serolojik olarak test edilmesi
4. Moleküler genetik inceleme
ATEŞ
• Enfeksiyonlar ateşin en sık nedenlerindendir
• Normal vücut ısısı 36.5ºC- 37 ºC’dir
o Enfeksiyon;doku hasarı; enflamasyon durumu
o Endojen pirojenler (IL-1; IL-6;TNF...)
o Hipotalamus
o PGE2 oluşumu birbirini izler.
ATEŞLİ HASTALIKLARDA;
• Oksijen tüketimi artar
• Karbondioksit üretimi artar
• Kalp debisi artar
• T ve B hücre yanıtını artırır
• Ig yapımını artırır
• Mikrop üremesini azaltır.
ENFEKSİYON HASTALIKLARININ SINIFLANDIRILMASI
1. Bakteri enfeksiyonları(TBC;kızıl;E.coli enf.;salmonella v.b...)
2. Viral enfeksiyonlar(kızamık;kızamıkçık;HSV; EBV;rotavirus v.b...)
3. Riketsiya enfeksiyonları(tifus)
4. Mantar enfeksiyonları(aspergillus)
5. Parazit enfeksiyonları(nematodlar;ascariasis;sıtma;giardiyazis...)
6. Spiroket enfeksiyonları(sifilis; Lyme hast.)
ENFEKSİYON HASTALIKLARINDA TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ
Yeni bilgilerle enfeksiyon hastalıklarında beslenmenin tedavi sürecinde çok önemli bir yeri olduğu vurgulanmaktadır. Beslenme yönü olmayan veya doğru düzenlenmyen tedavinin başarı şansının olmadığı açıktır. Travma; enfeksiyon;kanser; sepsis gibi durumlarda organizmada metabolik ve biyokimyasal süreçlerde önemli değişiklikler izlenir. Vücutta oluşan bu değişikliklerden sitokinler sorumlu tutulmaktadır.
a. Sitokinlerin uyarı sonucunda oluşturabilecekleri biyolojik yanıt...
Ateş
Anoreksiya
NET KATABOLİK durum
Solunum yetmezliği
Hiperglisemi
Bağırsak iskemisi ve kanamalar
Gastrointestinal motilite ve emilim
KC yağlanması
A.B.Y.
Epinefrin;glukagon artşı
İNFLAMATUAR KARAKTER TAŞIYAN RAHATSIZLIKLARIN İYİLEŞMESİNDE BESLENME ÖNEMLİ YER TUTMAKTADIR
• Hastalıklarla karşı karşıya kalmadan önceki dönemde beslenme(koruyucu)
• Hastalıklarla karşılaştıktan sonraki dönemde beslenme(katabolik süreci yavaşlatıcı)
YAĞLAR
• Diyetteki yağ türü ve miktarı çok önemli
• n-6; n-3; n-9 yağ asitlerinin inflamatuar yanıt üzerindeki etkileri
• Aşırı alınmaları durumunda lipit peroksidasyonu artabilir.İmmün sistemi baskılayabilir.
PROTEİN ve AMİNO ASİTLER
• Katabolik süreçte glutamin; serin; glisin; methionin; sistein ve taurin düşer
• Glutamin immün sistem hücrelerinin temel enerji kaynağıdır.
• 25g/gün arginin yardımcı T hücre sayısını artırmaktadır.
o MİNERALLER ve VİTAMİNLER...
• Beslenme immünoterapisi;
• Mn;Cu;Zn: Süperoksit dismutaz
• Se; Zn: glutatyon
• Fe;folat;B12;B6: hematopoezis
• Zn;Fe: İmmün sistem hüc. sentezi
• AOX kapasite: A;C;E vitaminleri
TIBBİ BESLENME TEDAVİSİNDE TEMEL İLKELER NASIL OLMALI?
• Çocuğun durumuna bağlı olarak enerji ihtiyacı belirlenmeli ve karşılanmalı.
• Diyetin Karbonhidrat içeriği enerjinin %50-60 ‘ı karşılanacak şekilde düzenlenmeli.
• Diyetin yağ içeriği %30 civarında tutulmalı. n-6/n-3 e oranı 5/1- 10/1 arasında olmalı.
• Diyetin protein içeriği %18-20 civarında tutulmalıdır.
• A; C; E vitaminlerinin vücuda yeteri kadar alınması açısından sebze meyve tüketimi artırılmalıdır.
• Çocuğun günlük sıvı ihtiyacı belirlenmeli ve karşılanmalıdır.