Nörogelişimsel Tedavi- Bobath Terapi
NÖROGELİŞİMSEL TEDAVİ- BOBATH TERAPİ
Nörogelişimsel tedavi (Neurodevelopmental treatment - NDT) Karel ve Berta Bobath tarafından İngiltere’de geliştirilmiş bir tedavi tekniğidir. Bu teknik fizyoterapist NDT yönteminde çocuğun fonksiyonel yetenekleri gözlenmekte ve analiz edilmektedir. Tedavi bu detaylı analize göre ve kişiye özel olarak uygulanmaktadır. NDT primer olarak bir düşünce şeklini oluşturur ve fizyoterapistin spesifik bir tedavi programı oluşturmasını sağlar.
NDT’nin hedefi; anormal refleks aktivite paternlerini baskılayarak normal hareket paternlerini açığa çıkarmak ve postüral reaksiyonları kolaylaştırmaktır. Bunu sağlayabilmek için inhibisyon; fasilitasyon ve stimülasyonun birbiri ile kombine edildiği özel teknik tutuşlar (handling) kullanılır. Yönlendirme ile çocuğun yapabildikleri uyarılır ve hareketlerde daha çok normal patern gelişir.
Teknik tutuşlar çocukluk çağının ilk üç yılında gelişen başlıca paternlerden uyarlanmıştır. Terapist çocuğun motor verimini kendi duysal uyarıları ile kontrol eder yada yönlendirir. Daha sonra yardımını sistematik ve dereceli bir şekilde geri çeker ve çocuk hareketi yardımsız kontrol etmeyi öğrenir. Terapistin hedefi çocuğun postüral tonusunu düzelterek daha normal yollarla hareket etmesini sağlamak ve fonksiyonellik için normal duysal-motor paternlerde tecrübe kazandırmaktır. Bu sebeple tedavide çocuğun hareketlerinde anormal yolları kullanmasına yada aşırı efor sarf etmesine izin verilmez. Egzersiz programında önemli olan; tedavi yönteminin evde de günlük yaşama aktarılarak uygulanmasıdır. Çocuğa günlük yaşamda ihtiyaç duyduğu yeme-içme; giyinme; yürüme gibi fonksiyonlar için gereken motor paternler verilmelidir.
Bobath (1990) daki bir ifadesinde “şimdi tedavide; kişinin kendi spastik hipertonisini kontrol etmeyi öğrenmek için aktif katılımı önemlidir’’ demesiyle; aktif katılımdaki güncel vurgu bundan sonraki yıllarda Bobath konseptinin iç parçası oldu. Hastanın bir bütün olarak değerlendirilip; duyusal; algısal; motor problemleri bir bütün olarak kabul edildi; bu yüzden multıdisiplineer yaklaşım gerektirdi.
Tedavi süresi çocuğun fiziksel kondüsyonuna; yaşına; problemin ciddiyetine bağlı olarak ve çocuktan çocuğa değişiklik gösterir.
Serebral Palsi Tedavisi Bir Ekip İşidir!
Serebral palsi tek başına ailenin ya da fizyoterapistin üstesinden gelebileceği bir hastalık değildir. Çünkü tedavisi zordur; zahmet ve zaman gerektiren bir hastalıktır. Ayrıca hastalığa etki eden başka komplikasyonlarda (hastalığa eklenen ve hastalığın klinik tablosunu ağırlaştıran ek rahatsızlıkların olması) varsa tedavi daha da zorlaşır.Bu nedenle CP tedavisi bir ekip çalışması gerektirir.
Bu ekipte; Hastanedeyse Çocuk Nörolojisi; Fizik Tedavi; Ortopedi Bölümleri ; Çocuk Ruh Sağlığı; Beslenme; Beyin Cerrahisi; Göz; Kulak-Burun-Boğaz Bölümleri hastanın tedavisinde rol alır. cerrahi yöntemler (örneğin ; kas gevşetme ameliyatları) ve kas-hareket-konuşma eğitim programları; occupational tedavi (iş ve uğraşı tedavisi) çocuğun durumuna göre seçilerek uygulanır. Bu yöntemler sayesinde serebral palsili çocuk yetenek ve becerilerini geliştirebilir ve yaşam kalitesini büyük ölçüde artırabilir. Bir yöntemin etkinliğinin azaldığı noktada diğer yöntem devreye girmelidir. Tedavi takımının ortak bir dili olmalıdır;hasta ve ailesi ikilemde bırakılmamalıdır.Ayrıca çocuğun ciddi bir şekilde özel eğitim desteği alması gerekebilir ki ; özel eğitim öğretmenleri; psikolaglar; çocuk geşimi öğretmenleri de bu ekipte yer alması önemli uzmanlardır.
Ne cerrahi tek başına bir çocuğu fonksiyonel kılabilir ne de sadece fizyoterapi tek başına fonksiyonelliği sağlayabilir. Multidisipliner bir çalışma ancak başarıyı sağlayabilir...
Her fırsatta dile getirdiğim gibi bu ekibin en önemli üyesi ailedir. Bilinçli ve çocuğuna karşı çok ilgili aile; tedavilerin daha başarılı sonuçlar getirmesindeki en önemli unsurdur.
Serebral Palsi’li (CP) Hastalarda Ortez Kullanımına Ne Zaman Başlanılmalıdır?
Tanısı konulmuş ve fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarına başlanmış hastanın eklemlerinde şekil; vücudunda duruş bozukluklarının başladığının ilk fark edildiği anlardan itibaren ortez kullanımına başlanmalıdır. Çünkü hastanın yaşı ne kadar küçükse; ortezi kabullenmesi o kadar kolay olur ve kullanım alışkanlığını da daha çabuk kazanır. İlerlemiş duruş ve şekil bozukluklarında ve de ilerlemiş yaşlarda ortez kullanma alışkanlığı genellikle daha zor kazanılmaktadır ki; erken yaşlarda ortez kullanımına başlamak; bozukluğun ilerlemesini engellediği için daha fazla yarar sağlar.
Hastalarda Ortez Kullanımının Takibi
Hastaya uygun ortez belirlendikten sonra mümkünse ortezin yapım aşamasında ortotist (ortez- protez teknikeri) ile işbirliği sağlanarak çalışılmalıdır. Son yıllarda ortotistler; fizyoterapistler ve hekimler daha organize çalışmaktadırlar. Ortez yapımı tamamlandıktan sonra ilk deneme yine beraber yapılıp; ortez ile uzuv arasında uyum problemleri varsa belirlenerek düzeltilir ve konforlu bir kullanıma hazır hale getirilir. Çocuğa ve aileye kullanım şekli ve süreleri anlatılır; daha sonra belirli aralıklarla hastanın ortez kullanımı denetlenir.
Büyüme çağındaki çocuklarda; ortalama her üç ayda bir fizyoterapist ya da ortotist tarafından ortez – uzuv uyumu kontrol edilmelidir. Çünkü; büyüme çağındaki çocuklarda ortez kısa sürede küçülüp uzuv ile uyumsuz hale gelebileceğinden ya da çocuğun fonksiyonel kapasitesi; yapılan tedavilerle gelişip yeni gereksinimleri ortaya çıkabileceğinden; bu yeni duruma göre ortez denetimi yapılır. Eğer ortez vücuda ya da ekleme uyumunu kaybetmişse yarardan çok zarar vermeye başlar. Bu nedenle gerek çocuklarda; gerek yetişkin hastalarda uygun ortez verildikten sonra kullanımının takip altında tutulması çok önemlidir.
EBTA (European Bobath Tutors Association) TARAFINDAN DÜZENLENEN 8 HAFTALIK BOBATH EĞİTİMİNİ TAMAMLAYAN FİZYOTERAPİSTLER BOBATH TERAPİSTİ ÜNVANINI KAZANIR.
SAYGILARIMLA...
Nörogelişimsel tedavi (Neurodevelopmental treatment - NDT) Karel ve Berta Bobath tarafından İngiltere’de geliştirilmiş bir tedavi tekniğidir. Bu teknik fizyoterapist NDT yönteminde çocuğun fonksiyonel yetenekleri gözlenmekte ve analiz edilmektedir. Tedavi bu detaylı analize göre ve kişiye özel olarak uygulanmaktadır. NDT primer olarak bir düşünce şeklini oluşturur ve fizyoterapistin spesifik bir tedavi programı oluşturmasını sağlar.
NDT’nin hedefi; anormal refleks aktivite paternlerini baskılayarak normal hareket paternlerini açığa çıkarmak ve postüral reaksiyonları kolaylaştırmaktır. Bunu sağlayabilmek için inhibisyon; fasilitasyon ve stimülasyonun birbiri ile kombine edildiği özel teknik tutuşlar (handling) kullanılır. Yönlendirme ile çocuğun yapabildikleri uyarılır ve hareketlerde daha çok normal patern gelişir.
Teknik tutuşlar çocukluk çağının ilk üç yılında gelişen başlıca paternlerden uyarlanmıştır. Terapist çocuğun motor verimini kendi duysal uyarıları ile kontrol eder yada yönlendirir. Daha sonra yardımını sistematik ve dereceli bir şekilde geri çeker ve çocuk hareketi yardımsız kontrol etmeyi öğrenir. Terapistin hedefi çocuğun postüral tonusunu düzelterek daha normal yollarla hareket etmesini sağlamak ve fonksiyonellik için normal duysal-motor paternlerde tecrübe kazandırmaktır. Bu sebeple tedavide çocuğun hareketlerinde anormal yolları kullanmasına yada aşırı efor sarf etmesine izin verilmez. Egzersiz programında önemli olan; tedavi yönteminin evde de günlük yaşama aktarılarak uygulanmasıdır. Çocuğa günlük yaşamda ihtiyaç duyduğu yeme-içme; giyinme; yürüme gibi fonksiyonlar için gereken motor paternler verilmelidir.
Bobath (1990) daki bir ifadesinde “şimdi tedavide; kişinin kendi spastik hipertonisini kontrol etmeyi öğrenmek için aktif katılımı önemlidir’’ demesiyle; aktif katılımdaki güncel vurgu bundan sonraki yıllarda Bobath konseptinin iç parçası oldu. Hastanın bir bütün olarak değerlendirilip; duyusal; algısal; motor problemleri bir bütün olarak kabul edildi; bu yüzden multıdisiplineer yaklaşım gerektirdi.
Tedavi süresi çocuğun fiziksel kondüsyonuna; yaşına; problemin ciddiyetine bağlı olarak ve çocuktan çocuğa değişiklik gösterir.
Serebral Palsi Tedavisi Bir Ekip İşidir!
Serebral palsi tek başına ailenin ya da fizyoterapistin üstesinden gelebileceği bir hastalık değildir. Çünkü tedavisi zordur; zahmet ve zaman gerektiren bir hastalıktır. Ayrıca hastalığa etki eden başka komplikasyonlarda (hastalığa eklenen ve hastalığın klinik tablosunu ağırlaştıran ek rahatsızlıkların olması) varsa tedavi daha da zorlaşır.Bu nedenle CP tedavisi bir ekip çalışması gerektirir.
Bu ekipte; Hastanedeyse Çocuk Nörolojisi; Fizik Tedavi; Ortopedi Bölümleri ; Çocuk Ruh Sağlığı; Beslenme; Beyin Cerrahisi; Göz; Kulak-Burun-Boğaz Bölümleri hastanın tedavisinde rol alır. cerrahi yöntemler (örneğin ; kas gevşetme ameliyatları) ve kas-hareket-konuşma eğitim programları; occupational tedavi (iş ve uğraşı tedavisi) çocuğun durumuna göre seçilerek uygulanır. Bu yöntemler sayesinde serebral palsili çocuk yetenek ve becerilerini geliştirebilir ve yaşam kalitesini büyük ölçüde artırabilir. Bir yöntemin etkinliğinin azaldığı noktada diğer yöntem devreye girmelidir. Tedavi takımının ortak bir dili olmalıdır;hasta ve ailesi ikilemde bırakılmamalıdır.Ayrıca çocuğun ciddi bir şekilde özel eğitim desteği alması gerekebilir ki ; özel eğitim öğretmenleri; psikolaglar; çocuk geşimi öğretmenleri de bu ekipte yer alması önemli uzmanlardır.
Ne cerrahi tek başına bir çocuğu fonksiyonel kılabilir ne de sadece fizyoterapi tek başına fonksiyonelliği sağlayabilir. Multidisipliner bir çalışma ancak başarıyı sağlayabilir...
Her fırsatta dile getirdiğim gibi bu ekibin en önemli üyesi ailedir. Bilinçli ve çocuğuna karşı çok ilgili aile; tedavilerin daha başarılı sonuçlar getirmesindeki en önemli unsurdur.
Serebral Palsi’li (CP) Hastalarda Ortez Kullanımına Ne Zaman Başlanılmalıdır?
Tanısı konulmuş ve fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarına başlanmış hastanın eklemlerinde şekil; vücudunda duruş bozukluklarının başladığının ilk fark edildiği anlardan itibaren ortez kullanımına başlanmalıdır. Çünkü hastanın yaşı ne kadar küçükse; ortezi kabullenmesi o kadar kolay olur ve kullanım alışkanlığını da daha çabuk kazanır. İlerlemiş duruş ve şekil bozukluklarında ve de ilerlemiş yaşlarda ortez kullanma alışkanlığı genellikle daha zor kazanılmaktadır ki; erken yaşlarda ortez kullanımına başlamak; bozukluğun ilerlemesini engellediği için daha fazla yarar sağlar.
Hastalarda Ortez Kullanımının Takibi
Hastaya uygun ortez belirlendikten sonra mümkünse ortezin yapım aşamasında ortotist (ortez- protez teknikeri) ile işbirliği sağlanarak çalışılmalıdır. Son yıllarda ortotistler; fizyoterapistler ve hekimler daha organize çalışmaktadırlar. Ortez yapımı tamamlandıktan sonra ilk deneme yine beraber yapılıp; ortez ile uzuv arasında uyum problemleri varsa belirlenerek düzeltilir ve konforlu bir kullanıma hazır hale getirilir. Çocuğa ve aileye kullanım şekli ve süreleri anlatılır; daha sonra belirli aralıklarla hastanın ortez kullanımı denetlenir.
Büyüme çağındaki çocuklarda; ortalama her üç ayda bir fizyoterapist ya da ortotist tarafından ortez – uzuv uyumu kontrol edilmelidir. Çünkü; büyüme çağındaki çocuklarda ortez kısa sürede küçülüp uzuv ile uyumsuz hale gelebileceğinden ya da çocuğun fonksiyonel kapasitesi; yapılan tedavilerle gelişip yeni gereksinimleri ortaya çıkabileceğinden; bu yeni duruma göre ortez denetimi yapılır. Eğer ortez vücuda ya da ekleme uyumunu kaybetmişse yarardan çok zarar vermeye başlar. Bu nedenle gerek çocuklarda; gerek yetişkin hastalarda uygun ortez verildikten sonra kullanımının takip altında tutulması çok önemlidir.
EBTA (European Bobath Tutors Association) TARAFINDAN DÜZENLENEN 8 HAFTALIK BOBATH EĞİTİMİNİ TAMAMLAYAN FİZYOTERAPİSTLER BOBATH TERAPİSTİ ÜNVANINI KAZANIR.
SAYGILARIMLA...