Çocuk Psikolojisi Nedir? Ne Zaman Çocuk Psikoloğuna Başvurmalı?
Çocuk psikolojisi; çocuğun gelişimine ve davranışlarına; doğumdan ergenliğe kadar odaklanan psikolojinin bir alt alanıdır. Çocuk psikolojisi sadece çocuğun fiziksel gelişimini değil; sosyal-duygusal gelişimini; bilişsel gelişimini ele almaktadır. Eski dönemlerde çocuklar ‘küçük yetişkinler’ olarak tanımlanmaktaydı. Çocukluk dönemi çok erken yaşta (6-8 yaş) bitmekteydi. Daha sonra Jean Piaget çocukların yetişkinlerden farklı olduklarını; düşündüklerini ortaya atmıştır. Albert Einstein’da Piaget’in bu görüşünü desteklemiş; bu kadar sade bir düşünceyi ancak bir dehanın düşünebileceğini belirtmiştir.
Çocuk gelişimi sadece içsel sebeplerden (genetik; kişisel özellikler vb.) değil birçok dışsal etkenlerden de (kültür; çevre; sosyal ilişkiler vb.) etkilenmektedir. Çevresel etkenlerde çocuğun gelişiminde büyük bir role sahiptir.
Çocuk psikolojisi bu sebeple çocuğun gelişimini birçok farklı açıdan ele alır. Bu alanlara örnek olarak;
Sosyal Bağlam: Öncelikle aile ile kurulan bağlar; daha sonra akranları ve diğer yetişkinler ile kurduğu ilişki çocuğun gelişimini; öğrenimi ve düşünce yapısını uzun dönemde etkilemektedir.
Kültürel Bağlam: Çocuğun içinde yetiştiği kültür; çocuğa birçok değer; gelenekler; görenekler ve yaşam yapısı aşılamaktadır. Kültür; çocuğun ebeveynleri ile nasıl bir ilişki içerisinde olduğunun; nasıl bir bakımı olacağından; nasıl bir eğitim alacağına kadar birçok alanı etkilemektedir.
Yukarıdaki gibi farklı alanlar; birbirleri ile etkileşim içerisindedir. Bu bağlamlar çocuğun gelişimini ve psikolojisini farklı yönlerde etkileyebilmektedir.
Çocuk psikolojisi; genetik; çevresel etkenler; doğum öncesi gelişim; sosyal gelişim; kişilik gelişimi; dil gelişimi; bilişsel gelişimi; fiziksel gelişimi; bağlanma; duygusal gelişim ve cinsel gelişim gibi birçok alana odaklanmaktadır.
Psikolojinin çocuk psikolojisi dalındaki uzmanlar; çocuğun içerisinde olduğu bağlamları ve etkileşimlerini göz önünde bulundurarak; çocuğun yarar sağlayabileceği şekilde aile içi ilişkilerin düzenlenmesi; bakımının sağlanması; eğitimsel desteğinin sağlanması gibi çocuğun gelişiminin daha sağlıklı hale getirilmesini ve gerektiği durumlarda (sosyal-duygusal ve davranışsal problemler) terapinin verilmesini hedefler.
Her ailenin zaman zaman ailesi veya çocuğu için psikolojik danışmanlığa ihtiyacı olabilir. Sorunları yok saymak yerine kısa sürede destek almak; psikolojik danışmanlık sürecinin daha etkili olmasına yardımcı olur. Psikolojik ve gelişimsel değerlendirmeler sonrası görüşmeler ailenin ve çocuğun ihtiyacına yönelik şekillendirilir.
Çocuk Psikoloğuna Baş Vurmanızı Gerektirebilecek Semptomlar
Eğer çocuğunuzun;
Çocuk gelişimi sadece içsel sebeplerden (genetik; kişisel özellikler vb.) değil birçok dışsal etkenlerden de (kültür; çevre; sosyal ilişkiler vb.) etkilenmektedir. Çevresel etkenlerde çocuğun gelişiminde büyük bir role sahiptir.
Çocuk psikolojisi bu sebeple çocuğun gelişimini birçok farklı açıdan ele alır. Bu alanlara örnek olarak;
Sosyal Bağlam: Öncelikle aile ile kurulan bağlar; daha sonra akranları ve diğer yetişkinler ile kurduğu ilişki çocuğun gelişimini; öğrenimi ve düşünce yapısını uzun dönemde etkilemektedir.
Kültürel Bağlam: Çocuğun içinde yetiştiği kültür; çocuğa birçok değer; gelenekler; görenekler ve yaşam yapısı aşılamaktadır. Kültür; çocuğun ebeveynleri ile nasıl bir ilişki içerisinde olduğunun; nasıl bir bakımı olacağından; nasıl bir eğitim alacağına kadar birçok alanı etkilemektedir.
Yukarıdaki gibi farklı alanlar; birbirleri ile etkileşim içerisindedir. Bu bağlamlar çocuğun gelişimini ve psikolojisini farklı yönlerde etkileyebilmektedir.
Çocuk psikolojisi; genetik; çevresel etkenler; doğum öncesi gelişim; sosyal gelişim; kişilik gelişimi; dil gelişimi; bilişsel gelişimi; fiziksel gelişimi; bağlanma; duygusal gelişim ve cinsel gelişim gibi birçok alana odaklanmaktadır.
Psikolojinin çocuk psikolojisi dalındaki uzmanlar; çocuğun içerisinde olduğu bağlamları ve etkileşimlerini göz önünde bulundurarak; çocuğun yarar sağlayabileceği şekilde aile içi ilişkilerin düzenlenmesi; bakımının sağlanması; eğitimsel desteğinin sağlanması gibi çocuğun gelişiminin daha sağlıklı hale getirilmesini ve gerektiği durumlarda (sosyal-duygusal ve davranışsal problemler) terapinin verilmesini hedefler.
Her ailenin zaman zaman ailesi veya çocuğu için psikolojik danışmanlığa ihtiyacı olabilir. Sorunları yok saymak yerine kısa sürede destek almak; psikolojik danışmanlık sürecinin daha etkili olmasına yardımcı olur. Psikolojik ve gelişimsel değerlendirmeler sonrası görüşmeler ailenin ve çocuğun ihtiyacına yönelik şekillendirilir.
Çocuk Psikoloğuna Baş Vurmanızı Gerektirebilecek Semptomlar
Eğer çocuğunuzun;
- Uyku problemi var ise
- Geceleri sık sık kabus görüyor ise
- Gece terörü yaşıyor ise
- Uyku; yeme düzeninde ve ruhsal durumda değişim gözlemliyor iseniz
- Normal dışı davranışlarını gözlemliyor iseniz
- Aşırı korku; kaygı; endişe içinde olduğunu gözlemliyorsanız
- Ayrılma kaygısı yüksek ise
- Yaşından küçük davranışlar sergiliyor ise
- Öğrenmede güçlük yaşıyor ise
- Dikkatini vermede güçlük yaşıyor ise
- Ailede büyük bir değişim oldu veya olacak ise ( taşınma; boşanma; kardeş; ikinci evlilik; evlat edinme; kayıp vb.)
- Gelişiminde(dil gelişimi; yürüme; tuvalet eğitimi vb.) gerilik gözlemliyorsanız
- Agresif davranışlarında artış gözlemliyor iseniz
- Ağlama nöbetleri ve öfke nöbetleri kontrol edilmez ise
- Yaşına uygun olmayan cinsel bilgileri olduğunu fark ettiyseniz
- Uygun tepkileri vermede güçlük yaşıyor ise
- Alt ıslatma; dışkı kaçırma var ise
- Sosyal olarak geri çekilmiş ise
- Aşırı hareketlilik gözlemliyor iseniz
- Olmayan ses veya görüntülerden bahsediyor ise
- Fiziksel temeli olmayan ağrıları var ise(mide bulantısı; baş ağrısı vb.)
- Huzursuzluk hissi arttı ise
- Tekrarlı; takıntılı davranışlar gözlemliyor iseniz