Tüberküloz (Verem) Hastalığında Sıkça Sorulan Sorular
Sıkça sorulan sorular :
Soru 1: Tüberküloz hastası hastanede yatarak mı tedavi edilmelidir?
Yanıt: Her hastanın mutlaka yatırılması gerekmez. Bilimsel olarak; hastanede veya ayaktan tedavi edilen hastalar arasında; hastalık iyileşmesi ve bulaştırıcılık açısından fark olmadığı görülmüştür. Ancak genel durumu bozuk; yaygın hastalığı olan; aşırı kan tükürmesi olan; ek medikal problemi olan; ilaç yan etkisi çıkan ve tedaviye uyumsuz olan hastaların hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
Soru 2: Bulaştırıcılık ne kadar sürer?
Yanıt: İlaç tedavisine başlandıktan sonra bulaştırıcılık hızla kaybolur. Eğer kullanılan ilaçlar etkili ise tedaviden 2-3 hafta sonra bulaştırıcılık büyük oranda yok olur.
Soru 3: Tüberküloz hastasının yakın çevresindekiler ne yapmalıdır?
Yanıt: Verem Savaş Dispanserine kontrole gitmelidir. Dispanserde yapılan kontrol sonrasında gerek görülen kişiler koruyucu tedavi almalıdır. Koruyucu tedavi de Verem Savaş Dispanserleri tarafından ücretsiz olarak verilmektedir.
Soru 4: Tüberküloz tedavisinin yan etkileri var mıdır? Yan etki çıkması halinde ne yapılmalıdır?
Yanıt: Tedavi sırasında yan etkiler ortaya çıkabilir. En sık görülen yan etkiler; cilt döküntüsü; kaşıntı; iştahsızlık; bulantı; kusma; karın ağrısı ve görme bozukluğudur. Bu durumların ortaya çıkması halinde ilaçları derhal kesmeli ve doktorunuza başvurmalısınız. Tedavinin temel ilaçlarından biri olan rifampisin; idrar; göz yaşı ve büyük abdesti turuncuya boyayabilir. Endişelenecek bir durum değildir.
Soru 5 : Doğum kontrol haplarının tüberküloz ilaçları ile etkileşimi var mıdır?
Yanıt: Evet. Rifampisin adlı ilaç doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltır. Bu nedenle ya farklı bir yöntemle korunmalı ya da doktorunuza danışarak östrojen içeriği yüksek olan doğum kontrol haplarından kullanmalısınız.
Soru 6 : Tüberküloz tedavisi ile birlikte vitamin kullanmak gerekir mi?
Yanıt: Elli yaş üstü kişilerde; şeker hastalığı olanlarda; alkolizm öyküsü olanlarda; hamilelerde tüberküloz ilaçları ile birlikte B6 vitamini alınması gerekir.
Soru 7: Tüberküloz tedavisi başarısında beslenmenin önemi nedir?
Yanıt: Sağlıklı kişiler için gereken düzenli ve yeterli beslenme tüberküloz hastaları için de geçerlidir. Tedavi başarısında temel olan ilaç tedavisidir.
Soru 8: Verem aşısı (BCG) tüberküloz hastalığından korur mu?
Yanıt: Verem aşısı çocuk yaş grubuna uygulanan bir aşıdır. Çocuklarda akciğer tüberkülozundan değil; tüberkülozun ciddi formları olan kanla yayılan (milier) ve beyin zarını tutan (menenjit) tüberkülozu önler. Erişkinlerde hastalık için koruyucu değildir.
Soru 9: Tüberküloz hastası evde nasıl ve nerede yaşamalıdır?
Yanıt: Tüberküloz hastası güneş gören ve sık havalandırılabilen bir odada kalmalıdır. Öksürürken; hapşırırken; konuşurken ağız ve burnunu kapatmalıdır.
Soru 10: Tüberküloz tedavisi sürerken çalışılabilir mi?
Yanıt: Fiziksel durumu uygun olan hastalar; balgamlarında tüberküloz basili olmadığı gösterildiğinde; ilaçları düzenli kullanmak koşuluyla çalışabilirler.
Soru 11: Tüberküloz cilt testi (PPD) nedir ? Kimlere yapılır ? Nasıl yorumlanır?
Yanıt: Tüberküloz cilt testi; tüberküloz basilinin hücre duvarından elde edilen ve antijenik özelliği olan bir proteinin; küçük bir iğne ile kol derisi içine uygulanması ve 2-3 gün sonra oluşan kabarıklığın değerlendirilmesi şeklinde yapılan bir testtir. Kabarıklığın oluşması tüberküloz basili ile karşılaşıldığını ve infeksiyon varlığını gösterir. Kabarıklık oluşmaması ise tüberküloz basili ile karşılaşılmadığı anlamına gelir.
Soru 12: Tüberküloz hastasının yapması gerekenler nelerdir?
Yanıt:
•Tüberküloz ilaçları her gün düzenli olarak alınmalıdır.
•Tüberküloz ilaçları alırken; doktora danışmadan başka ilaçlar kullanılmamalıdır.
•İlaçlara bağlı yan etki oluşması durumunda en kısa sürede doktora gidilmelidir.
•Tedavi süresince düzenli kontrollere gidilmelidir.
•Kadın hastalar; gebelik; emzirme; doğum kontrol yöntemleri ile ilgili durumlarını doktorlarına bildirmelidir.
Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
Uzm. Dr. Sevin Karalar
Soru 1: Tüberküloz hastası hastanede yatarak mı tedavi edilmelidir?
Yanıt: Her hastanın mutlaka yatırılması gerekmez. Bilimsel olarak; hastanede veya ayaktan tedavi edilen hastalar arasında; hastalık iyileşmesi ve bulaştırıcılık açısından fark olmadığı görülmüştür. Ancak genel durumu bozuk; yaygın hastalığı olan; aşırı kan tükürmesi olan; ek medikal problemi olan; ilaç yan etkisi çıkan ve tedaviye uyumsuz olan hastaların hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
Soru 2: Bulaştırıcılık ne kadar sürer?
Yanıt: İlaç tedavisine başlandıktan sonra bulaştırıcılık hızla kaybolur. Eğer kullanılan ilaçlar etkili ise tedaviden 2-3 hafta sonra bulaştırıcılık büyük oranda yok olur.
Soru 3: Tüberküloz hastasının yakın çevresindekiler ne yapmalıdır?
Yanıt: Verem Savaş Dispanserine kontrole gitmelidir. Dispanserde yapılan kontrol sonrasında gerek görülen kişiler koruyucu tedavi almalıdır. Koruyucu tedavi de Verem Savaş Dispanserleri tarafından ücretsiz olarak verilmektedir.
Soru 4: Tüberküloz tedavisinin yan etkileri var mıdır? Yan etki çıkması halinde ne yapılmalıdır?
Yanıt: Tedavi sırasında yan etkiler ortaya çıkabilir. En sık görülen yan etkiler; cilt döküntüsü; kaşıntı; iştahsızlık; bulantı; kusma; karın ağrısı ve görme bozukluğudur. Bu durumların ortaya çıkması halinde ilaçları derhal kesmeli ve doktorunuza başvurmalısınız. Tedavinin temel ilaçlarından biri olan rifampisin; idrar; göz yaşı ve büyük abdesti turuncuya boyayabilir. Endişelenecek bir durum değildir.
Soru 5 : Doğum kontrol haplarının tüberküloz ilaçları ile etkileşimi var mıdır?
Yanıt: Evet. Rifampisin adlı ilaç doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltır. Bu nedenle ya farklı bir yöntemle korunmalı ya da doktorunuza danışarak östrojen içeriği yüksek olan doğum kontrol haplarından kullanmalısınız.
Soru 6 : Tüberküloz tedavisi ile birlikte vitamin kullanmak gerekir mi?
Yanıt: Elli yaş üstü kişilerde; şeker hastalığı olanlarda; alkolizm öyküsü olanlarda; hamilelerde tüberküloz ilaçları ile birlikte B6 vitamini alınması gerekir.
Soru 7: Tüberküloz tedavisi başarısında beslenmenin önemi nedir?
Yanıt: Sağlıklı kişiler için gereken düzenli ve yeterli beslenme tüberküloz hastaları için de geçerlidir. Tedavi başarısında temel olan ilaç tedavisidir.
Soru 8: Verem aşısı (BCG) tüberküloz hastalığından korur mu?
Yanıt: Verem aşısı çocuk yaş grubuna uygulanan bir aşıdır. Çocuklarda akciğer tüberkülozundan değil; tüberkülozun ciddi formları olan kanla yayılan (milier) ve beyin zarını tutan (menenjit) tüberkülozu önler. Erişkinlerde hastalık için koruyucu değildir.
Soru 9: Tüberküloz hastası evde nasıl ve nerede yaşamalıdır?
Yanıt: Tüberküloz hastası güneş gören ve sık havalandırılabilen bir odada kalmalıdır. Öksürürken; hapşırırken; konuşurken ağız ve burnunu kapatmalıdır.
Soru 10: Tüberküloz tedavisi sürerken çalışılabilir mi?
Yanıt: Fiziksel durumu uygun olan hastalar; balgamlarında tüberküloz basili olmadığı gösterildiğinde; ilaçları düzenli kullanmak koşuluyla çalışabilirler.
Soru 11: Tüberküloz cilt testi (PPD) nedir ? Kimlere yapılır ? Nasıl yorumlanır?
Yanıt: Tüberküloz cilt testi; tüberküloz basilinin hücre duvarından elde edilen ve antijenik özelliği olan bir proteinin; küçük bir iğne ile kol derisi içine uygulanması ve 2-3 gün sonra oluşan kabarıklığın değerlendirilmesi şeklinde yapılan bir testtir. Kabarıklığın oluşması tüberküloz basili ile karşılaşıldığını ve infeksiyon varlığını gösterir. Kabarıklık oluşmaması ise tüberküloz basili ile karşılaşılmadığı anlamına gelir.
Soru 12: Tüberküloz hastasının yapması gerekenler nelerdir?
Yanıt:
•Tüberküloz ilaçları her gün düzenli olarak alınmalıdır.
•Tüberküloz ilaçları alırken; doktora danışmadan başka ilaçlar kullanılmamalıdır.
•İlaçlara bağlı yan etki oluşması durumunda en kısa sürede doktora gidilmelidir.
•Tedavi süresince düzenli kontrollere gidilmelidir.
•Kadın hastalar; gebelik; emzirme; doğum kontrol yöntemleri ile ilgili durumlarını doktorlarına bildirmelidir.
Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
Uzm. Dr. Sevin Karalar