Çocuk Yetiştirmede Babanın Önemi
“Çocuklukta; babanın korumasından daha çok ihtiyaç duyulabilecek başka bir şey olabileceğini zannetmiyorum.” S. Freud (1930)
Hiç dikkat ettiniz mi kitapçılardaki çoğu çocuk eğitim kitapları hep anneleri hedef alıyor. Baba ise çocuk yetiştirmede ikinci planda kalıyor. Kültürümüzde özelliklede doğu kesimlerde baba sadece maddi ihtiyaçları karışlayan; anne ise manevi ihtiyaçlarla ilgilenen taraf oluyor. Sanki bir çocuğun yetişirken babasından gelecek olan paradan başka bir şeye gereksinimi yokmuş gibi.
Hâlbuki bir çocuğun yetişirken hem annesine hem babasına hem de kimden gelirse gelsin sevgiye ihtiyacı vardır. Ama öyle uzaktan sevmek değil; ya da alınan çikolata ve oyuncakla sunulan maddi sevgiler de değil; sarılarak; sohbet ederek oyun oynayarak gösterilen sevgiler hem çocuk hem de baba için daha doyurucu olacaktır.
İlgi ve sevgi vermek ise sadece kadınlara; annelere lütfedilmiş özel bir yetenekmiş gibi algılansa da durum tabi ki böyle değildir. Babalarda anneler gibi çocukların bu ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Babasından ilgi ve sevgi gören çocukların arkadaşları ile ilişkilerinde daha uyumlu; liderlik özellikleri gelişmiş; yetenekleri artmış çocuklar olduğu gözlenmiştir. Babanın en önemli rollerinden biri de çocuğun cinsel gelişimi üzerindeki etkisidir. Çünkü kimlik gelişimden olan çocuk yetişkin modelleri örnek alır ve model olacak olan kişilerde çocuğun ilk sosyal ilişkilerini kurduğu anne ve babalarıdır. 3-4 yaşlarından itibaren kız çocuklar babayı; erkek çocuklarda annelerini model alma eğilimdedirler. Ergenlik döneminde ise bu durum yer değiştirir ve bu seferde kız çocukları annelerini erkek çocuklar da babalarını taklit ederler.
Babanın çocuk yetiştirme de anne ile işbirliği içinde olması; sorumlulukları paylaşması sadece çocuk için yararlı olmayacak anneyi de oldukça rahatlatacaktır. Dengeli bir ailede eşler arasındaki işbirliği gebelik öncesinde başlar; gebelikte; doğumda ve doğum sonrasında sürer. Özellikle çalışan bir kadını düşündüğümüzde; çocuk yetiştirmenin sadece kadına bırakılması kadının biriken sorumlulukları altında bunalmasına neden oluyor. Bir babanın gerçekleştiremeyeceği tek şey emzirmek olduğuna göre geri kalan tüm sorumlulukları paylaşabilecektir. Çocuk eğitimden aktif rol alan baba hem annenin rahatlamasını sağlayacak hem de çocuğun kişilik gelişimine olumlu katkı sağlayacaktır.
Çocukları ile daha fazla iletişim kurmak isteyen babalar için birkaç önemli ipucu;
• İlk aylarda baba tarafından yoğun ilgi ve bakım gören bebeklerin çevreleriyle iletişim kurmada daha istekli ve iletişim kurmada daha becerikli olduğu biliniyor.
• Çocuğa sevgisinin içten; sıcak; yalın ve koşulsuz olduğunu göstermelidir onu olduğu gibi kabul etmeli; başkalarıyla kıyaslamamalıdır.
• Bebeklik döneminde; bebeğin bakımına katılmalıdır. Bebeğin sağlığı; beslenmesi; temizliği; ağladığında sakinleştirilmesi ve tüm ihtiyaçlarını karşılaması önemlidir. Bu ilişki daha sonraki sürecek olan sağlıklı ilişkinin önemli bir parçasıdır.
• Babanın; çocuğun bireyselleşmeyi öğrenmesi üzerindeki rolü büyüktür. Çünkü anneler çocuk bakımında çok daha korumacı; denetleyici bir yaklaşım sergilerken babalar çocuğun çevreyi ve hayatı keşfetme aşamasında ona daha fazla özgür alan bırakmayı tercih eder.
• Çocuğun çabalarını; olumlu davranışlarını desteklemeli; başarısızlıkları karşısında sabırlı; sakin; yapıcı olmalıdır.
• Baba davranışlarıyla çocuğa iyi bir model olmalıdır.
Hiç dikkat ettiniz mi kitapçılardaki çoğu çocuk eğitim kitapları hep anneleri hedef alıyor. Baba ise çocuk yetiştirmede ikinci planda kalıyor. Kültürümüzde özelliklede doğu kesimlerde baba sadece maddi ihtiyaçları karışlayan; anne ise manevi ihtiyaçlarla ilgilenen taraf oluyor. Sanki bir çocuğun yetişirken babasından gelecek olan paradan başka bir şeye gereksinimi yokmuş gibi.
Hâlbuki bir çocuğun yetişirken hem annesine hem babasına hem de kimden gelirse gelsin sevgiye ihtiyacı vardır. Ama öyle uzaktan sevmek değil; ya da alınan çikolata ve oyuncakla sunulan maddi sevgiler de değil; sarılarak; sohbet ederek oyun oynayarak gösterilen sevgiler hem çocuk hem de baba için daha doyurucu olacaktır.
İlgi ve sevgi vermek ise sadece kadınlara; annelere lütfedilmiş özel bir yetenekmiş gibi algılansa da durum tabi ki böyle değildir. Babalarda anneler gibi çocukların bu ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Babasından ilgi ve sevgi gören çocukların arkadaşları ile ilişkilerinde daha uyumlu; liderlik özellikleri gelişmiş; yetenekleri artmış çocuklar olduğu gözlenmiştir. Babanın en önemli rollerinden biri de çocuğun cinsel gelişimi üzerindeki etkisidir. Çünkü kimlik gelişimden olan çocuk yetişkin modelleri örnek alır ve model olacak olan kişilerde çocuğun ilk sosyal ilişkilerini kurduğu anne ve babalarıdır. 3-4 yaşlarından itibaren kız çocuklar babayı; erkek çocuklarda annelerini model alma eğilimdedirler. Ergenlik döneminde ise bu durum yer değiştirir ve bu seferde kız çocukları annelerini erkek çocuklar da babalarını taklit ederler.
Babanın çocuk yetiştirme de anne ile işbirliği içinde olması; sorumlulukları paylaşması sadece çocuk için yararlı olmayacak anneyi de oldukça rahatlatacaktır. Dengeli bir ailede eşler arasındaki işbirliği gebelik öncesinde başlar; gebelikte; doğumda ve doğum sonrasında sürer. Özellikle çalışan bir kadını düşündüğümüzde; çocuk yetiştirmenin sadece kadına bırakılması kadının biriken sorumlulukları altında bunalmasına neden oluyor. Bir babanın gerçekleştiremeyeceği tek şey emzirmek olduğuna göre geri kalan tüm sorumlulukları paylaşabilecektir. Çocuk eğitimden aktif rol alan baba hem annenin rahatlamasını sağlayacak hem de çocuğun kişilik gelişimine olumlu katkı sağlayacaktır.
Çocukları ile daha fazla iletişim kurmak isteyen babalar için birkaç önemli ipucu;
• İlk aylarda baba tarafından yoğun ilgi ve bakım gören bebeklerin çevreleriyle iletişim kurmada daha istekli ve iletişim kurmada daha becerikli olduğu biliniyor.
• Çocuğa sevgisinin içten; sıcak; yalın ve koşulsuz olduğunu göstermelidir onu olduğu gibi kabul etmeli; başkalarıyla kıyaslamamalıdır.
• Bebeklik döneminde; bebeğin bakımına katılmalıdır. Bebeğin sağlığı; beslenmesi; temizliği; ağladığında sakinleştirilmesi ve tüm ihtiyaçlarını karşılaması önemlidir. Bu ilişki daha sonraki sürecek olan sağlıklı ilişkinin önemli bir parçasıdır.
• Babanın; çocuğun bireyselleşmeyi öğrenmesi üzerindeki rolü büyüktür. Çünkü anneler çocuk bakımında çok daha korumacı; denetleyici bir yaklaşım sergilerken babalar çocuğun çevreyi ve hayatı keşfetme aşamasında ona daha fazla özgür alan bırakmayı tercih eder.
• Çocuğun çabalarını; olumlu davranışlarını desteklemeli; başarısızlıkları karşısında sabırlı; sakin; yapıcı olmalıdır.
• Baba davranışlarıyla çocuğa iyi bir model olmalıdır.