Gençlerde Depresyon
GENÇLERDE DEPRESYON
Ergenler; içinde bulunduğu dönemin özelliği olarak duygu; düşünce ve ilişkilerinde ani iniş çıkışlar yaşarlar. Algılama ve yargılamaları abartılı olabilmektedir. Depresif ergenler; içinde bulundukları bu dönemin özellikleriyle beraber erişkinlerden farklı olarak aşırı bir tedirginlik ve huzursuzluk; öfke patlamaları; çabuk sıkılma ve bıkma; dikkat dağınıklığı ve kurallara karşı çıkma eğilimi ön planda olabilir.
Talat Parman;ergenliğin bir yas süreci olduğunu belirtir.Bu durumda ergen ;bir yandan çocukluğuna ait olan sevgi nesnelerini kaybetmektedir;bir yandan da kendi çocukluğunu kaybetmektedir.Ergenin keybettiği nesnelerin yerine yeni nesneler koyma süreci de çok kolay değildir;çünkü be nesnelerin kaybı da narsisistik yaralanmalara kolayca sebep olur.Dolayısıyla ergen Ben in fakirleşmesini ve kırılganlaşmasını engellemek için kayıplarını reddetmeye ;bu yüzden de depresyona yatkınlaşmaya başlayabilir.Bu durumda ebeveynlerin çocuklarına yardım etme ve sorunları çözme isteği ;onlara kapsayıcı bir alan oluşturacaktır.Diğer yandan ebeveynlerin ;çocuklarıyla aralarındaki sınırları sağlıklı bir şekilde belirleyememesi de ;sorunlar oluşturması mümkün bir alandır.
O güne kadar orta derecede başarılı olan ve sosyal ilişkileri iyi olan Mithat ın hayatı birden bire "tepetaklak" olmuş; her şey ters gitmeye başlamıştı. Mithat . orta son öğrencisiydi. Danışanımın anne babası boşanmak üzereydiler. Mithat ın babası otariter; her şeye kızan bir babaydı. Oğullarının en küçük yanlış davranışlarına ani tepkiler verirdi. Annesi de eşinin ilgisizliğinden; çocuğuna ve kendisine sert davranmasından şikâyetçiydi. Mithat ın babası; eşini ihmal ediyordu çünkü hayatında başka bir hanım vardı. Danışanım tüm bu sorunlar arasında; ders başarısızlığı nedeniyle sınıf tekrar etti; ama bir sonraki yılda durumda bir değişme olmadı. Okulunu seviyordu ancak başarmak için bir çaba göstermiyordu. Mithat . devamlı sıkılıyordu; huzursuzdu; her şeye hemen sinirleniyordu; arkadaşlarıyla da geçinemiyordu. Ders çalışmak istemiyordu.
Mithat a psikiyatrist tarafından "Depresyon" teşhisi kondu; ilaç tedavisine başlandı. Danışanıma psikoterapi uygulandı; aile terapisi yapıldı. Şu an depresyon belirtileri her terapiden sonra azalıyor. Artık Mithat daha mutlu ve derslerine ilgisi daha çok arttı.
. Ergenlerde depresyon belirtilerinden bahsedersek;
- Kalıcı mutsuzluk; olumsuz düşünme ve sinirlilik.
- Düşük benlik algısı; kolayca incinme; ağlama ve değersizlik duyguları.
- Psikolojik kökenli başağrısı; mide ağrısı gibi fiziksel şikâyetler.
- Kontrol edilemeyen öfke patlamaları ve arkadaş ilişkilerinde bozulma.
- Kendini eleştirme; gereksiz suçluluk; yalnızlık duyguları.
- Düşünmeden konuşma ve kurallara karşı gelme. Evden kaçma düşüncesi.
- Yavaşlamış konuşma ve hareket.
- Kronik üzüntü ve korku.
- Yemek ve uyku alışkanlıklarında değişim.
- Dikkat dağınıklığı; okuldan kaçma; okul başarısında düşme.
İlk gençlikte görülen davranış bozukluklarının birçoğunun altta yatan bir değersizlik; benlik saygısında azalma ve yalnızlık duygularına bir tepki olarak geliştikleri belirtilmektedir. Başkaldırma ve asi davranma; içteki bir güçsüzlük duygusunu örtme çabalarıdır. Genç güçsüz olmadığını kanıtlamaya uğraşmakta; depresyonla savaşmaktadır. Yalnızlık duygusundan kurtulmak için; kişisel yakınlığı ev dışında arayabilir. Yanlış arkadaşlıklar edinebilir.
Özellikle kız ergenlerde depresyon ve kaygı bozukluklarına daha çok rastlanır. Kız ergenlerin yaşadıkları gerginlik ve duygusal çökkünlükleri dışa; bayılma ve sinir krizi geçirme şeklinde vurabilirler. Beden imajına önem veren kız ergen; kilo verme amaçlı yemeyi azaltır ve diyet yapar. Sağlıksız yapılan bu diyet aşırı kilo kaybına neden olur.
Ergenler; ders dışında mutlaka bir sosyal faaliyetle özellikle sporla uğraşmalı.
Ergende depresyon tedavisinde ilaç tedavisi ile psikoterapi aynı anda uygulanmalı. İlaç sadece semptomu; kaygıyı hafifletir. Psikoterapi ile ergenin depresyona girmesini kolaylaştıran nedenler bulunur ve çözüm yolları uygulanır.
Ergenlerde ben özellikle "Grup terapisi"ni öneriyorum. Grupta kendisi gibi olan yaşıtlarıyla ergen kendini daha rahat güvende hisseder; sorunlarını paylaşır.
Ergenler; içinde bulunduğu dönemin özelliği olarak duygu; düşünce ve ilişkilerinde ani iniş çıkışlar yaşarlar. Algılama ve yargılamaları abartılı olabilmektedir. Depresif ergenler; içinde bulundukları bu dönemin özellikleriyle beraber erişkinlerden farklı olarak aşırı bir tedirginlik ve huzursuzluk; öfke patlamaları; çabuk sıkılma ve bıkma; dikkat dağınıklığı ve kurallara karşı çıkma eğilimi ön planda olabilir.
Talat Parman;ergenliğin bir yas süreci olduğunu belirtir.Bu durumda ergen ;bir yandan çocukluğuna ait olan sevgi nesnelerini kaybetmektedir;bir yandan da kendi çocukluğunu kaybetmektedir.Ergenin keybettiği nesnelerin yerine yeni nesneler koyma süreci de çok kolay değildir;çünkü be nesnelerin kaybı da narsisistik yaralanmalara kolayca sebep olur.Dolayısıyla ergen Ben in fakirleşmesini ve kırılganlaşmasını engellemek için kayıplarını reddetmeye ;bu yüzden de depresyona yatkınlaşmaya başlayabilir.Bu durumda ebeveynlerin çocuklarına yardım etme ve sorunları çözme isteği ;onlara kapsayıcı bir alan oluşturacaktır.Diğer yandan ebeveynlerin ;çocuklarıyla aralarındaki sınırları sağlıklı bir şekilde belirleyememesi de ;sorunlar oluşturması mümkün bir alandır.
O güne kadar orta derecede başarılı olan ve sosyal ilişkileri iyi olan Mithat ın hayatı birden bire "tepetaklak" olmuş; her şey ters gitmeye başlamıştı. Mithat . orta son öğrencisiydi. Danışanımın anne babası boşanmak üzereydiler. Mithat ın babası otariter; her şeye kızan bir babaydı. Oğullarının en küçük yanlış davranışlarına ani tepkiler verirdi. Annesi de eşinin ilgisizliğinden; çocuğuna ve kendisine sert davranmasından şikâyetçiydi. Mithat ın babası; eşini ihmal ediyordu çünkü hayatında başka bir hanım vardı. Danışanım tüm bu sorunlar arasında; ders başarısızlığı nedeniyle sınıf tekrar etti; ama bir sonraki yılda durumda bir değişme olmadı. Okulunu seviyordu ancak başarmak için bir çaba göstermiyordu. Mithat . devamlı sıkılıyordu; huzursuzdu; her şeye hemen sinirleniyordu; arkadaşlarıyla da geçinemiyordu. Ders çalışmak istemiyordu.
Mithat a psikiyatrist tarafından "Depresyon" teşhisi kondu; ilaç tedavisine başlandı. Danışanıma psikoterapi uygulandı; aile terapisi yapıldı. Şu an depresyon belirtileri her terapiden sonra azalıyor. Artık Mithat daha mutlu ve derslerine ilgisi daha çok arttı.
. Ergenlerde depresyon belirtilerinden bahsedersek;
- Kalıcı mutsuzluk; olumsuz düşünme ve sinirlilik.
- Düşük benlik algısı; kolayca incinme; ağlama ve değersizlik duyguları.
- Psikolojik kökenli başağrısı; mide ağrısı gibi fiziksel şikâyetler.
- Kontrol edilemeyen öfke patlamaları ve arkadaş ilişkilerinde bozulma.
- Kendini eleştirme; gereksiz suçluluk; yalnızlık duyguları.
- Düşünmeden konuşma ve kurallara karşı gelme. Evden kaçma düşüncesi.
- Yavaşlamış konuşma ve hareket.
- Kronik üzüntü ve korku.
- Yemek ve uyku alışkanlıklarında değişim.
- Dikkat dağınıklığı; okuldan kaçma; okul başarısında düşme.
İlk gençlikte görülen davranış bozukluklarının birçoğunun altta yatan bir değersizlik; benlik saygısında azalma ve yalnızlık duygularına bir tepki olarak geliştikleri belirtilmektedir. Başkaldırma ve asi davranma; içteki bir güçsüzlük duygusunu örtme çabalarıdır. Genç güçsüz olmadığını kanıtlamaya uğraşmakta; depresyonla savaşmaktadır. Yalnızlık duygusundan kurtulmak için; kişisel yakınlığı ev dışında arayabilir. Yanlış arkadaşlıklar edinebilir.
Özellikle kız ergenlerde depresyon ve kaygı bozukluklarına daha çok rastlanır. Kız ergenlerin yaşadıkları gerginlik ve duygusal çökkünlükleri dışa; bayılma ve sinir krizi geçirme şeklinde vurabilirler. Beden imajına önem veren kız ergen; kilo verme amaçlı yemeyi azaltır ve diyet yapar. Sağlıksız yapılan bu diyet aşırı kilo kaybına neden olur.
Ergenler; ders dışında mutlaka bir sosyal faaliyetle özellikle sporla uğraşmalı.
Ergende depresyon tedavisinde ilaç tedavisi ile psikoterapi aynı anda uygulanmalı. İlaç sadece semptomu; kaygıyı hafifletir. Psikoterapi ile ergenin depresyona girmesini kolaylaştıran nedenler bulunur ve çözüm yolları uygulanır.
Ergenlerde ben özellikle "Grup terapisi"ni öneriyorum. Grupta kendisi gibi olan yaşıtlarıyla ergen kendini daha rahat güvende hisseder; sorunlarını paylaşır.