Okul Fobisi; somatik yakınmaların eşlik ettiği; çocukların yoğun korku nedeni ile okula gitmek istememe durumu olarak tanımlarnır. Okul fobisi bir çok faktörlü olup temelde anneden ayrılma kaygısıdır. Ayrlma kaygısı olarak ifade edilen bu durum çocuğun anneden ya da bağlandığı kişilerden ayrılırken aşırı kaygı duyma durumudur.
Okul fobisinde çeşitli belirtiler görülür; en sık görülen belirti karın ağrısıdır onun dışında mide bulantısı; baş ağrısı; kusma ve uyku bozuklukları gibi belirtilerdir. Bu bedensel yakınmalar karakteristik olarak sabah okula gitmeden başlar ya da pazar akşamları görülür. Çocuğun evde kalmasına izin verilirse bedensel yakınmalar hemen geçer. Çocuk tatil günlerinde gayet sağlıklı olur hiçbir bedensel yakınma göstermez.
Okul Fobisini tetikleyen bir çok risk faktörü vardır:
1-Ailedeki ayrılıklar
2-Anne-babanın yineleyici hastane yatışları
3-Çocuğun bakılma nedeni ile evden uzaklaştırılması
4-Boşanma
5-Evlilik çatışmaları. Okul fobisi olan çocukların ailelerine bakıldığında genelde aile işlevlerinin yetersiz olduğu; ailede iletişim bozukuluğu olduğu; ve disiplin sorunları olduğu; ailede rollerin net olmadığı görülmektedir.
6-Ölüm
7-Aile de bir kişinin sahip olduğu psikopatoloji. Yapılan bazı araştırmalar anne-babadaki psikopatolojinin evlilik çatışmalarını artırdığını; bunun da okul fobisini tetiklediği ifade edilmektdir.
8-Yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi
9-Okulda arkadaş ilişkilerinin bozulması
10-Okul-öğretmen değişikliği;okul ortamı ve öğretmenin örseleyici tutumu
11-Çocuğun performans kaygısı; genel de bu çocuklar mükemmelliyetçi bir yapıya sahip olup başarıya töleransları oldukça azdır.
12-Cinsel veya fiziksel taciz.
13- Annenin aşırı koruyucu; çocuğun özerleşmesine izin vermeyen yaklaşımı.
14- Çocuğun doğuştan getirdiği kaygı zemini nin olması.
Kısacası okul fobisini bir çok faktör tetikleyebilir. Bu nedenle ; çocuğun ve ailenin birçok faktör açısıdan detaylı olarak incelenmesi gerekir.
Genel olarak okul fobisi yaşayan çocukların kişilik özellikleri nelerdir?
Genellikle bu çocuklar ;endişeli; hassas; duygusal; çabuk etkilelen; karşı tarafın duygularını fazla önemseyen çocuklardır.
Okul Fobisi tedavisinde aileye düşen görevler:
1- Çocuk mutlaka bir saatliğine de olsa okula götürülmeli; bu konuda taviz verilmemelidir. Çocuğunun kafasına okula gitme zorunluluğu olduğu yerleşmelidir. Bununla birlikte aile çocuğa yanında olduğunu; huzursuzluğunun nedenini anladığını hissettirmelidir.
Çocuk okula dereceli bir şekilde alıştırılmalıdır. Çocuğun güvenini kazanarak çocuk okul ortamına yalnız bırakılmalıdır. Örneğin; anne ilk gün sınıfta beklediyse ikinci gün kapının önünde bekler ve çocuk onu istediği zaman orada bulur. Sonraki günler okul kapısında bekler gibi dereceli bir şekilde uzaklaşma sağlanır.
2- Aile olayı gündem maddesi haline getirmemelidir. Çocuğa yarın okula gidecek misin ? gibi sorular sorulmamaldır. Aileler kaygılarını çocuğa yansıtmamalıdır.
3- Çocuğun okula gitmesi durumunda pozitif pekiçtireçler verilebilir ancak bu abartılmamalıdır.
4- Anne- babanın çocukla sağlıklı iletişim kurması çok önemlidir. Sağlıklı iletişim kurmadan çocuğun duygularını; istek ve hitiyaçlarını anlamak mümkün değildir.
5- Okula gitmek istemediğinden dolayı çocuk suçlanmamalıdır.
Okul Fobisinintedavisinde öğretmene düşen görevler:
Öğretmenin yakın ilgisi çok önemlidir. Mesela öğretmenin tenefüslerde çocuğun yanına gidip konuşması;onunla oturması; çocuğu rahatlatır. Öğretmenin arkadaşınız sınıfta bugün yanlız kalmayı başardı; tebrik ediyorum gibi sözler söylemesi çocuğu cesaretlendirir.