Kognitif (Bilişsel) Davranış Terapisi Nedir?
Kognitif (Bilişsel) Davranış Terapisi Nedir?
Genel olarak psikoterapi psikolojik sorun ve rahatsızlıklarda; yaşanan sorunları sözel etkileşim yoluyla çözme işlemidir. Kognitif terapi ciddi bir bilimsel altyapısı olan; etkinliği 400’den fazla araştırmayla kanıtlanmış bir psikoterapi türüdür. Kognitif terapi öncelikle bireyin güncel sorunlarına odaklanan; çözüme yönelik; zaman sınırlı; kanıta dayalı bir psikolojik tedavi yöntemidir. Kognitif terapide birey bir yandan sorunlarını çözerken aynı zamanda yaşamı boyunca kullanabileceği bilgi ve becerileri de öğrenir. Bu becerilerden bazıları ; düşünce çarpıtmalarını değiştirmek; yeni inanç; düşünce sistemleri geliştirmek; işlevsel yeni davranışlar kazanmak; kişiler arası ilişkileri geliştiren yeni becerileri kazanmak olarak sayılabilir. Özetle terapide danışanların düşünce; duygu ve davranış biçimlerinde istedikleri değişimi sağlamalarına yardımcı olur.
Kognitif Davranış Terapisi Ne değildir?
Kognitif Terapi Psikoterapistin danışana uyguladığı; bir şey değildir; danışanla psikoterapistin beraberce işbirliği içinde yürüttüğü bir süreçtir. Terapide hem terapist hem de danışan oldukça aktiftir.
Kognitif terapi pozitif düşünme değildir. Kognitif terapide bireyler daha gerçekçi; işlevsel; bütünsel düşünmeyi öğrenir.
Kognitif terapinin amacı kısa vadeli rahatlama ve ya varolan semptomların azalması değil; kişinin yaşadığı sıkıntıların çözümünün yanında bireyin yaşam boyu kullanacağı bilgi; beceri ve başa çıkma yöntemlerini öğrenmesidir.
Kognitif Davranış Terapisinin Bilimsel Altyapısı
Kognitif Terapinin temelleri kognitif ve davranışçı modellere dayanır. Kognitif modele göre duygularımızı belirleyen şey olaylar; durumlar değil düşünce biçimlerimizdir. Yani olaylara bakış açımız nasıl hissedeceğimizi tayin eder.
Örneğin bir çekilişten tatil kazana biri “harika; bedava bir tatil kazandım; sonunda şehirden uzaklaşabileceğim” diye düşünürse kendini mutlu ve keyifli hissederken; başka bir kişi “ çok uzak; ya yollarda başıma bir şey gelirse” diye düşünürse kendini kaygılı ve mutsuz hissedecektir. Bu örnekten de görüleceği gibi nasıl hissedeceğimizi belirleyen şey o olaylara yüklediğimiz anlamlardır.
Kognitif modele göre bireyin düşünme biçiminin ve inançlarının oluşmasında erken dönem çocukluk yaşantıları önemli bir yere sahiptir. Aile; okul yaşantısı; akran ilişkileri gibi pek çok etmen kişiliğimizin temel parçası olan inanç sistemlerimizin oluşmasına katkıda bulunur. Günlük yaşamda yaşadığımız sıkıntılar; psikolojik sorunlar kişilik yapımızdaki inançlara etki ederek açık ve doğru düşünmemize engel olabilir. Kognitif terapi yapılan yüzlerce bilimsel araştırmanın da ispatladığı gibi kişinin düşünce biçimlerini yeniden yapılandırarak; davranış biçimlerini değiştirerek yaşadığı sorunların; sıkıntıların çözümüne yardımcı olur.
KOGNİTİF DAVRANIŞ TERAPİSİNİN YAPILAN ARAŞTIRMALARLA ETKİNLİĞİNİN İSPATLANDIĞI SORUN ALANLARI
• Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları(Obsesif-Kompulsif Bozukluk; Yaygın Anksiyete Bozukluğu; Panik Bozukluk )
• Aliskanlik seklinde devam eden davranis sorunlari (ör:Tikler)
• Bipolar bozukluk (Iki Uçlu Duygu Durum Bozukluklari)
• Cinsel sorunlar
• Çocukluk ve Ergenlik dönemi sorunlari
• Depresyon
• Esler arasi iliskiler
• Fobiler (örn. sosyal fobi; hayvan fobileri)
• Genel Saglik sorunlari
• Ilaç ve alkol kullanimina bagli sorunlar
• Iliski sorunlari
• Kronik Agri
• Kronik Yorgunluk Sendromu
• Öfke
• Ögrenme güçlügüne bagli sorunlar
• Sizofreni ve diger psikozlar
• Travma sonrasi stres bozuklugu
• Uyku bozukluklari
• Yeme bozukluklari
Uzman Klinik Psikolog
Aygün Tuçe Ataş
Genel olarak psikoterapi psikolojik sorun ve rahatsızlıklarda; yaşanan sorunları sözel etkileşim yoluyla çözme işlemidir. Kognitif terapi ciddi bir bilimsel altyapısı olan; etkinliği 400’den fazla araştırmayla kanıtlanmış bir psikoterapi türüdür. Kognitif terapi öncelikle bireyin güncel sorunlarına odaklanan; çözüme yönelik; zaman sınırlı; kanıta dayalı bir psikolojik tedavi yöntemidir. Kognitif terapide birey bir yandan sorunlarını çözerken aynı zamanda yaşamı boyunca kullanabileceği bilgi ve becerileri de öğrenir. Bu becerilerden bazıları ; düşünce çarpıtmalarını değiştirmek; yeni inanç; düşünce sistemleri geliştirmek; işlevsel yeni davranışlar kazanmak; kişiler arası ilişkileri geliştiren yeni becerileri kazanmak olarak sayılabilir. Özetle terapide danışanların düşünce; duygu ve davranış biçimlerinde istedikleri değişimi sağlamalarına yardımcı olur.
Kognitif Davranış Terapisi Ne değildir?
Kognitif Terapi Psikoterapistin danışana uyguladığı; bir şey değildir; danışanla psikoterapistin beraberce işbirliği içinde yürüttüğü bir süreçtir. Terapide hem terapist hem de danışan oldukça aktiftir.
Kognitif terapi pozitif düşünme değildir. Kognitif terapide bireyler daha gerçekçi; işlevsel; bütünsel düşünmeyi öğrenir.
Kognitif terapinin amacı kısa vadeli rahatlama ve ya varolan semptomların azalması değil; kişinin yaşadığı sıkıntıların çözümünün yanında bireyin yaşam boyu kullanacağı bilgi; beceri ve başa çıkma yöntemlerini öğrenmesidir.
Kognitif Davranış Terapisinin Bilimsel Altyapısı
Kognitif Terapinin temelleri kognitif ve davranışçı modellere dayanır. Kognitif modele göre duygularımızı belirleyen şey olaylar; durumlar değil düşünce biçimlerimizdir. Yani olaylara bakış açımız nasıl hissedeceğimizi tayin eder.
Örneğin bir çekilişten tatil kazana biri “harika; bedava bir tatil kazandım; sonunda şehirden uzaklaşabileceğim” diye düşünürse kendini mutlu ve keyifli hissederken; başka bir kişi “ çok uzak; ya yollarda başıma bir şey gelirse” diye düşünürse kendini kaygılı ve mutsuz hissedecektir. Bu örnekten de görüleceği gibi nasıl hissedeceğimizi belirleyen şey o olaylara yüklediğimiz anlamlardır.
Kognitif modele göre bireyin düşünme biçiminin ve inançlarının oluşmasında erken dönem çocukluk yaşantıları önemli bir yere sahiptir. Aile; okul yaşantısı; akran ilişkileri gibi pek çok etmen kişiliğimizin temel parçası olan inanç sistemlerimizin oluşmasına katkıda bulunur. Günlük yaşamda yaşadığımız sıkıntılar; psikolojik sorunlar kişilik yapımızdaki inançlara etki ederek açık ve doğru düşünmemize engel olabilir. Kognitif terapi yapılan yüzlerce bilimsel araştırmanın da ispatladığı gibi kişinin düşünce biçimlerini yeniden yapılandırarak; davranış biçimlerini değiştirerek yaşadığı sorunların; sıkıntıların çözümüne yardımcı olur.
KOGNİTİF DAVRANIŞ TERAPİSİNİN YAPILAN ARAŞTIRMALARLA ETKİNLİĞİNİN İSPATLANDIĞI SORUN ALANLARI
• Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları(Obsesif-Kompulsif Bozukluk; Yaygın Anksiyete Bozukluğu; Panik Bozukluk )
• Aliskanlik seklinde devam eden davranis sorunlari (ör:Tikler)
• Bipolar bozukluk (Iki Uçlu Duygu Durum Bozukluklari)
• Cinsel sorunlar
• Çocukluk ve Ergenlik dönemi sorunlari
• Depresyon
• Esler arasi iliskiler
• Fobiler (örn. sosyal fobi; hayvan fobileri)
• Genel Saglik sorunlari
• Ilaç ve alkol kullanimina bagli sorunlar
• Iliski sorunlari
• Kronik Agri
• Kronik Yorgunluk Sendromu
• Öfke
• Ögrenme güçlügüne bagli sorunlar
• Sizofreni ve diger psikozlar
• Travma sonrasi stres bozuklugu
• Uyku bozukluklari
• Yeme bozukluklari
Uzman Klinik Psikolog
Aygün Tuçe Ataş