Kedi ve Köpeklerde Zehirlenmeler
Kedi ve köpeklerin zehirlenme olaylarının çoğunun; fare mücadelesinde (rodentisit) ve sinek; bit; pire; kene mücadelesinde (insektisit - askarisit) kullanılan ilaçlardan ileri geldiği unutulmamalıdır. Ayrıca “çok seviyor” diyerek yedirdiğiniz gıdaların; kedi-köpeğinizin hayatını riske atabileceğini unutmayın.
Çikolata; şeker; kahve; kuru üzüm; soğan-sarımsak; fındık-ceviz; taze fasulye; hurma; mayalı hamur; çiğ yiyecekelr (yumurta; balık; et); karaciğer; turunçgiller; alkol; tütün fazla miktarda yedikleri takdirde ölümle sonuçlanan semptomlar doğurabilmektedir.
Endüstriyel alanlar; otomobil tamirhaneleri; çöplükler; zehirli hayvanlar zehirlenme olgusunun diğer etkenleridir.
Etilen Glikol Zehirlenmesi : Etilen glikol veya antifiriz adı verilen bileşik; otomobil motorlarındaki soğutucu su içerisine katılan; donmayı önleyici bir maddedir. Bu bileşik tatlı ve hoş bir lezzette olduğundan yere dökülmesi durumunda kedi ve köpekler tarafından iştahla yalanması sonucu zehirlenme meydana getirir.
Alkilfosfat; Fosforik Asit Esteri Zehirlenmesi : Antiparaziter (Dış parazit) ilaçlarında bulunan etkenin vücuda alınması ile ortaya çıkar. Antiparaziter spreyleri gelişigüzel kullanmayınız; dış parazit uygulaması veteriner hekiminiz tarafından yapılmalıdır.
Antu Zehirlenmesi : Fare mücadelesinde kullanılan ilaçlar (rodentisit) antu zehirlenmesine yol açar. Fare zehirini; evcil hayvan beslenen bölgelerde kullanırken; monitör kullanın.
Arı Sokması : Fazla sayıda yaban arısının veya eşek arısının saldırısına maruz kalan köpek veya kedilerde oluşan zehirlenme şeklidir. Arılar özellikle ağaçlarda veya evlerin çatılarında bulunan yuvalarında barınırlar. Zehirlenmenin haricinde kedi ve köpekler arıları yakalama veya yutma eylemi içine girdiklerinde dil veya boğazlarından sokulmaları sonucu nefes almaları zorlaşıp hatta hiç nefes alamaz hale gelebilmektedir.
Arsenik Zehirlenmesi : Arsenik içeren boyalar; arsenik asit; yabani otlarla mücadelede kullanılan ilaçların (herbisid); fare mücadelesinde kullanılan ilaçların (rodentisit) arsenikli bileşikler oluşturması dolayısıyla deri yoluyla dahi vücuda alınabilmektedir. Roborans olarak kullanılan bileşiklerin aşırı dozda uygulanması sonucu da arsenik zehirlenmesi oluşmaktadır.
Asprin Zehirlenmesi : Analjezik ve antienflamatuar ilaçlardan en yaygın kullanılan ve ucuz olan asprin; bakkallarda dahi bulunabilmektedir. Kedilerde asprinin vücuttan atılma süresi ve kandaki konsantrasyonu; köpeklere göre daha uzun ve yoğun olduğundan asprin zehirlenmesi kedilerde daha sık karşımıza çıkmaktadır. Evcil hayvanların hastalanması veya sakatlanması durumunda sahiplerinin kulaktan dolma bilgiyle suyuna asprin koymaları ve sonrasında zehirlenmenin başlaması kaçınılmaz olmaktadır.
Atropin Zehirlenmesi : Güzel kadın otu (atropa belladona) isimli bitkinin meyve ve yapraklarının hayvanlar tarafından kemirilmesiyle veya aşırı dozda atropin enfeksiyonu sonucu ortaya çıkar.
A Hipervitaminosis : Kedi ve köpeklere fazla miktarda karaciğer yedirilmesi A vitamini zehirlenmesinin başlıca etkenidir. Aşırı dozda sürekli A vitamini takviyesi de (hekim kontrolü dışında vitamin kullanımı da) A vitamini zehirlenmesine yol açmaktadır.
Barbitürat Zehirlenmesi : Açıkta bırakılan uyku ilaçlarının hayvanlar tarafından yutulması veya yüksek dozda narkoz verilmesi sonucu barbitürat zehirlenmesi gerçekleşebilmektedir.
Baryum Zehirlenmesi: Baryum klorür; baryum karbonat gibi eriyebilen baryum bileşiklerinin ağız yolu ile alınmasıyla ortaya çıkan zehirlenme türüdür. Röntgen çekiminde kullanılan kontrast maddenin yanlış kullanımı sonucu da zehirlenme oluşmaktadır.
Botulismus : Konserve et; dumanlanmış sosis; jambon; sucuk; bozulmuş meyve; sebzelerin yenilmesi sonucu toksinin vücuda alımıyla oluşan felç tablosuyla ölüme yol açan bir zehirlenme türüdür. Ayrıca botoks yapımında kullanılan bakteri (Cl. Botulinum) sinirleri bloke etme özelliğiyle estetik cerrahide yer bulmaktadır.
Castrix Zehirlenmesi : Zehirlenmenin kaynağını farelerde kullanılan yemler oluşturur. Solunum felci sonrası 30-60 dk içinde ölüm şekillenir.
Cıva Zehirlenmesi : Cıvalı termometrelerin yenmesi; cıvalı pomat içeren dış parazit ilaçların; cıvalı boyalarla boyanmış yüzeylerin yalanması; cıva buharının solunması gibi durumlarda oluşan zehirlenme şeklidir. Zehirin dozuna göre birkaç saat ile birkaç gün arasında ölüm şekillenebilmektedir. Nadiren kronik durumlarda birkaç ay sonra bile ölüm gerçekleşebilmektedir.
Çinko Fosfür Zehirlenmesi : Farelerle mücadelede kullanılan ilaçlı yemlerle zehirlenmiş bir fare; sıçan veya av hayvanının yenilmesi suretiyle oluşan zehirlenme türüdür. Akciğer ödemi; karaciğer ve böbrek fonksiyon bozukluklarına yol açıp hızlı bir ölüm şekillendirir.
DDT Zehirlenmesi : Veteriner hekimlerin kontrolü dışında kedi ve köpeklerin dış parazitlere (ektoparazitlere) karşı DDT (Dikloro Difenil Trikloroethan) ve Benzen içeren türevleri gibi toksik ilaçların kullanılması sonrası tüylere yapışan ilacın hayvan tarafından yalanmasıyla ve ilacı almış olan parazitin (bit; pire; sinek) bulaştığı gıdaların alınması ile zehirlenme meydana gelir. Ayrıca ilacın uygulanmasını takiben; vücuttaki açık yaradan (parazitin açmış olduğu yaralar da dahil) emilmesiyle de zehirlenmeler mümkün olabilmektedir. Sağlam deriden dahi yüksek dozda uygulandığı takdirde emilip zehirlenme oluşturan ve toprakta 60 yıl kadar etkisini kaybetmeyen DDT; 1970’lerde Amerika’da; 1980’lerde Türkiye’de yasaklanmıştır.
Dicumarin (Warfarin) Zehirlenmesi : Fare mücadelesinde kullanılan dicumarol bileşiklerinin daha çok köpeklerin yemesi sonucu zehirlenme şekillenir. Kediler dicumarol bileşiklerine daha dayanıklıdır ve küçük parça (tek doz) halinde yiyeceklerinden; zehirlenmelerine; köpeklere nazaran daha az rastlanır. Ancak warfarin ile zehirlenmiş bir farenin yenilmesi sonucu zehirlenme oluşmaz.
Et Zehirlenmesi : Zehirin kaynağını genellikle kokuşmuş veya bakteri (Salmonelle veya E.Coli) ile kontamine olmuş etler oluşturur. Köpekler genel olarak leş yiyici olmadıklarından et zehirlenmesi çok sık görülmesede; hijyen kurallarına uyulmadan hazırlanan; bakteri ile bulaşık etler zehirlenme yapabilmektedir.
Fenol ve Odun Katranı ile Zehirlenmeler : Kedi ve özellikle yavru köpekler için kuvvetli toksik özelliğe sahip olan fenol ve katran türevlerine naftalin (güve mücadelesinde kullanılır); toluen (kauçuk yapımında ve yapıştırıcı; dezenfektan olarak kullanılır); xylen; karbolineum; sasol; lisol; kreosol; kreolin; resorkinol gibi kimyasalları örnek verebiliriz. Bu maddeler eskiden kuvvetli uyuz ilacı olarak kullanılırdı.
Flor Zehirlenmesi (Flourosis) : Fare ve sinek; kene; bit; pirelerle mücadelelerde kullanılan flor içeren ilaçlar; kedi ve köpeklerin zehirlemesine yol açabilmektedir. Kronik zehirlenmeler daha çok endüstri alanları ve alüminyum fabrikaları çevresindeki kirlenmiş içme suları ve gıdaların alımı ile meydana gelmektedir.
Fosfor Zehirlenmesi: Farelerle mücadelede kullanılan fosfor içeren yemlerin alınması ile ortaya çıkan zehirlenmedir.
İvermectin Zehirlenmesi: İç ve dış parazitlerle mücadelede kullanılan ivermectinin aşırı dozda alınması ile oluşan zehirlenmedir. Coli ırkı köpekler ivermectine karşı aşırı hassastır.
İyot Zehirlenmesi : İyot içeren ilaçların fazla miktarda yalanması sonucu oluşan zehirlenmedir.
Karbondioksit Zehirlenmesi : Zehirlenme kaynaklarını kiremithaneler; kireç ocakları; maya; şeker ve mineral suyu üreten fabrikalar; hububat ve yeşil ot siloları oluşturmaktadır.
Karbonmonoksit Zehirlenmesi : Garajlarda otomobillerden çıkan egzoz gazları; havagazı; ve evlerdeki bozuk gaz sobalarından sızan gazların solunması ile oluşan zehirlenmedir.
Kene Paralizi : Ixodes türü keneler tarafından kedi ve köpeklerde oluşturulan felç durumudur. Solunumun felç olması sonucu ölüm şekillenir.
Kolekalsiferol (D3 Vitamini) Zehirlenmesi : Hekim kontrolü dışında uzun süre D3 vitamininin verilmesi sonucu ortaya çıkan zehirlenme türüdür.
Kurşun Zehirlenmesi : Kurşun üreten; işleyen endüstri alanları; antika eşya üreten veya satılan yerlerde bulunan kurşun tozlarının solunum yolu ile alınması; tüylere bulaşan kırmızı kurşun tozlarının yalanması; kurşun atıkları; kurşunlu borular; akü çöplükleri kurşun zehirlenmesinin başlıca sebepleridir.
Methaldehit Zehirlenmesi : Tarımda sümüklüböcek ve salyangozlarla mücadelede kullanılan methaldehitin öldürdüğü sümüklüböceği; kedi ve köpeklerin yemesi veya genellikle küp şekerle karıştırılarak kullanılan methaldehitin direk yutulması sonucu oluşan zehirlenmedir.
Nikotin Zehirlenmesi : Sigara izmaritleri veya parçalarının; tütün yapraklarının çiğnenmesi veya bu maddelerle bulaşmış gıdaların hayvanlar tarafından yenilmesi ile oluşan zehirlenmedir. Daha çok kedilerde rastlanır. Solunum felci sonrası ölüm görülür.
Striknin Zehirlenmesi : Farelerle mücadelede kullanılan strikninin kedi ve köpekler tarafından yenmesi sonucu oluşan zehirlenme türüdür.
Talyum Zehirlenmesi : Farelerle mücadelede kullanılan ağır metal olan talyum elementinin kedi ve köpeklerce yutulması sonucu zehirlenme şekillenir.
Yılan Isırması İle Oluşan Zehirlenmeler : Hayvanların; zehirli yılanlar tarafından ısırılması ile oluşan zehirlenme şeklidir. Eğer yılan zehirli ise; ısırılan hayvanda akciğer ödemi; dokularda nekroz ve felç tablosu ile birlikte ani ölüm oluşabilmektedir.
Eklem bacaklıların Isırma ve Sokması : Kara dul örümceği (30 dk içinde öldürür); zehirli karıncalar (bakteriyel enfeksiyona yol açar); akrep (solunum güçlüğü; kas titremeleri; akciğer ödemi) sokması veya ısırması sonucu oluşan zehirlenmelerdir.
Mikotoksin Zehirlenmesi : Küflenen tahıl ürünlerinde üreyen mantarlar (Aspergilus flavus ve A. Parasitikus) tarafından sentezlenen toksinin alınması ile oluşan zehirlenmedir.
Ceviz Mantarı Zehirlenmesi : Cevizin yetiştirildiği ılıman iklimli bölgelerde sıkça rastlanır. Ceviz yere düştüğünde bir penisilin mantarı (Penisillium crustesum) gelişir ve bir çeşit toksin (Penetrium A) oluşturur. Köpekler tarafından bu cevizlerin veya uzun süre buz dolabında kalıp küflenen krem peynirin yenmesi sonucu oluşan zehirlenmedir.
Çöp Zehirlenmeleri : Çöpler ve çürümüş besinlerin veya kirli sularla bulaşık gıdaların yenmesi sonucu daha çok köpeklerde görülen zehirlenmedir.
Yosun Zehirlenmesi : Durgun sularda yetişen mavi-yeşil renkli bazı yosunlar toksik madde içerdiklerinden; bu maddelerle kontamine olmuş suların içilmesi sonucu kedi ve köpeklerde kuvvetli zehirlenmeler oluşur. Bu yosunlar çoğunlukla sıcak iklimli bölgelerde ve yaz aylarında oluşmaktadır.
Çikolata Zehirlenmesi : Çikolatada bulunan kakaonun santral sinir sistemini aktive eden theobromine ve kafein içermesi dolayısıyla çikolata tüketimini takiben kasların gevşemesi; idrar kaçırma; kalp ritminin hızlanması; sindirim sisteminde yangı; felç; bilinç kaybı; koma ve ölüm şekillenebilmektedir.
Etil Alkol Zehirlenmesi : Alkollü içki veya maya içeren yiyeceklerin alınmasını takiben kusma; solunum güçlüğü; amaçsız gezinme; ileri depresyon durumunun 1-2 gün sürerek sonunda ölümle sonuçlanabileceği unutulmamalıdır.
Bora BİLGİN
Veteriner Hekim
Çikolata; şeker; kahve; kuru üzüm; soğan-sarımsak; fındık-ceviz; taze fasulye; hurma; mayalı hamur; çiğ yiyecekelr (yumurta; balık; et); karaciğer; turunçgiller; alkol; tütün fazla miktarda yedikleri takdirde ölümle sonuçlanan semptomlar doğurabilmektedir.
Endüstriyel alanlar; otomobil tamirhaneleri; çöplükler; zehirli hayvanlar zehirlenme olgusunun diğer etkenleridir.
Etilen Glikol Zehirlenmesi : Etilen glikol veya antifiriz adı verilen bileşik; otomobil motorlarındaki soğutucu su içerisine katılan; donmayı önleyici bir maddedir. Bu bileşik tatlı ve hoş bir lezzette olduğundan yere dökülmesi durumunda kedi ve köpekler tarafından iştahla yalanması sonucu zehirlenme meydana getirir.
Alkilfosfat; Fosforik Asit Esteri Zehirlenmesi : Antiparaziter (Dış parazit) ilaçlarında bulunan etkenin vücuda alınması ile ortaya çıkar. Antiparaziter spreyleri gelişigüzel kullanmayınız; dış parazit uygulaması veteriner hekiminiz tarafından yapılmalıdır.
Antu Zehirlenmesi : Fare mücadelesinde kullanılan ilaçlar (rodentisit) antu zehirlenmesine yol açar. Fare zehirini; evcil hayvan beslenen bölgelerde kullanırken; monitör kullanın.
Arı Sokması : Fazla sayıda yaban arısının veya eşek arısının saldırısına maruz kalan köpek veya kedilerde oluşan zehirlenme şeklidir. Arılar özellikle ağaçlarda veya evlerin çatılarında bulunan yuvalarında barınırlar. Zehirlenmenin haricinde kedi ve köpekler arıları yakalama veya yutma eylemi içine girdiklerinde dil veya boğazlarından sokulmaları sonucu nefes almaları zorlaşıp hatta hiç nefes alamaz hale gelebilmektedir.
Arsenik Zehirlenmesi : Arsenik içeren boyalar; arsenik asit; yabani otlarla mücadelede kullanılan ilaçların (herbisid); fare mücadelesinde kullanılan ilaçların (rodentisit) arsenikli bileşikler oluşturması dolayısıyla deri yoluyla dahi vücuda alınabilmektedir. Roborans olarak kullanılan bileşiklerin aşırı dozda uygulanması sonucu da arsenik zehirlenmesi oluşmaktadır.
Asprin Zehirlenmesi : Analjezik ve antienflamatuar ilaçlardan en yaygın kullanılan ve ucuz olan asprin; bakkallarda dahi bulunabilmektedir. Kedilerde asprinin vücuttan atılma süresi ve kandaki konsantrasyonu; köpeklere göre daha uzun ve yoğun olduğundan asprin zehirlenmesi kedilerde daha sık karşımıza çıkmaktadır. Evcil hayvanların hastalanması veya sakatlanması durumunda sahiplerinin kulaktan dolma bilgiyle suyuna asprin koymaları ve sonrasında zehirlenmenin başlaması kaçınılmaz olmaktadır.
Atropin Zehirlenmesi : Güzel kadın otu (atropa belladona) isimli bitkinin meyve ve yapraklarının hayvanlar tarafından kemirilmesiyle veya aşırı dozda atropin enfeksiyonu sonucu ortaya çıkar.
A Hipervitaminosis : Kedi ve köpeklere fazla miktarda karaciğer yedirilmesi A vitamini zehirlenmesinin başlıca etkenidir. Aşırı dozda sürekli A vitamini takviyesi de (hekim kontrolü dışında vitamin kullanımı da) A vitamini zehirlenmesine yol açmaktadır.
Barbitürat Zehirlenmesi : Açıkta bırakılan uyku ilaçlarının hayvanlar tarafından yutulması veya yüksek dozda narkoz verilmesi sonucu barbitürat zehirlenmesi gerçekleşebilmektedir.
Baryum Zehirlenmesi: Baryum klorür; baryum karbonat gibi eriyebilen baryum bileşiklerinin ağız yolu ile alınmasıyla ortaya çıkan zehirlenme türüdür. Röntgen çekiminde kullanılan kontrast maddenin yanlış kullanımı sonucu da zehirlenme oluşmaktadır.
Botulismus : Konserve et; dumanlanmış sosis; jambon; sucuk; bozulmuş meyve; sebzelerin yenilmesi sonucu toksinin vücuda alımıyla oluşan felç tablosuyla ölüme yol açan bir zehirlenme türüdür. Ayrıca botoks yapımında kullanılan bakteri (Cl. Botulinum) sinirleri bloke etme özelliğiyle estetik cerrahide yer bulmaktadır.
Castrix Zehirlenmesi : Zehirlenmenin kaynağını farelerde kullanılan yemler oluşturur. Solunum felci sonrası 30-60 dk içinde ölüm şekillenir.
Cıva Zehirlenmesi : Cıvalı termometrelerin yenmesi; cıvalı pomat içeren dış parazit ilaçların; cıvalı boyalarla boyanmış yüzeylerin yalanması; cıva buharının solunması gibi durumlarda oluşan zehirlenme şeklidir. Zehirin dozuna göre birkaç saat ile birkaç gün arasında ölüm şekillenebilmektedir. Nadiren kronik durumlarda birkaç ay sonra bile ölüm gerçekleşebilmektedir.
Çinko Fosfür Zehirlenmesi : Farelerle mücadelede kullanılan ilaçlı yemlerle zehirlenmiş bir fare; sıçan veya av hayvanının yenilmesi suretiyle oluşan zehirlenme türüdür. Akciğer ödemi; karaciğer ve böbrek fonksiyon bozukluklarına yol açıp hızlı bir ölüm şekillendirir.
DDT Zehirlenmesi : Veteriner hekimlerin kontrolü dışında kedi ve köpeklerin dış parazitlere (ektoparazitlere) karşı DDT (Dikloro Difenil Trikloroethan) ve Benzen içeren türevleri gibi toksik ilaçların kullanılması sonrası tüylere yapışan ilacın hayvan tarafından yalanmasıyla ve ilacı almış olan parazitin (bit; pire; sinek) bulaştığı gıdaların alınması ile zehirlenme meydana gelir. Ayrıca ilacın uygulanmasını takiben; vücuttaki açık yaradan (parazitin açmış olduğu yaralar da dahil) emilmesiyle de zehirlenmeler mümkün olabilmektedir. Sağlam deriden dahi yüksek dozda uygulandığı takdirde emilip zehirlenme oluşturan ve toprakta 60 yıl kadar etkisini kaybetmeyen DDT; 1970’lerde Amerika’da; 1980’lerde Türkiye’de yasaklanmıştır.
Dicumarin (Warfarin) Zehirlenmesi : Fare mücadelesinde kullanılan dicumarol bileşiklerinin daha çok köpeklerin yemesi sonucu zehirlenme şekillenir. Kediler dicumarol bileşiklerine daha dayanıklıdır ve küçük parça (tek doz) halinde yiyeceklerinden; zehirlenmelerine; köpeklere nazaran daha az rastlanır. Ancak warfarin ile zehirlenmiş bir farenin yenilmesi sonucu zehirlenme oluşmaz.
Et Zehirlenmesi : Zehirin kaynağını genellikle kokuşmuş veya bakteri (Salmonelle veya E.Coli) ile kontamine olmuş etler oluşturur. Köpekler genel olarak leş yiyici olmadıklarından et zehirlenmesi çok sık görülmesede; hijyen kurallarına uyulmadan hazırlanan; bakteri ile bulaşık etler zehirlenme yapabilmektedir.
Fenol ve Odun Katranı ile Zehirlenmeler : Kedi ve özellikle yavru köpekler için kuvvetli toksik özelliğe sahip olan fenol ve katran türevlerine naftalin (güve mücadelesinde kullanılır); toluen (kauçuk yapımında ve yapıştırıcı; dezenfektan olarak kullanılır); xylen; karbolineum; sasol; lisol; kreosol; kreolin; resorkinol gibi kimyasalları örnek verebiliriz. Bu maddeler eskiden kuvvetli uyuz ilacı olarak kullanılırdı.
Flor Zehirlenmesi (Flourosis) : Fare ve sinek; kene; bit; pirelerle mücadelelerde kullanılan flor içeren ilaçlar; kedi ve köpeklerin zehirlemesine yol açabilmektedir. Kronik zehirlenmeler daha çok endüstri alanları ve alüminyum fabrikaları çevresindeki kirlenmiş içme suları ve gıdaların alımı ile meydana gelmektedir.
Fosfor Zehirlenmesi: Farelerle mücadelede kullanılan fosfor içeren yemlerin alınması ile ortaya çıkan zehirlenmedir.
İvermectin Zehirlenmesi: İç ve dış parazitlerle mücadelede kullanılan ivermectinin aşırı dozda alınması ile oluşan zehirlenmedir. Coli ırkı köpekler ivermectine karşı aşırı hassastır.
İyot Zehirlenmesi : İyot içeren ilaçların fazla miktarda yalanması sonucu oluşan zehirlenmedir.
Karbondioksit Zehirlenmesi : Zehirlenme kaynaklarını kiremithaneler; kireç ocakları; maya; şeker ve mineral suyu üreten fabrikalar; hububat ve yeşil ot siloları oluşturmaktadır.
Karbonmonoksit Zehirlenmesi : Garajlarda otomobillerden çıkan egzoz gazları; havagazı; ve evlerdeki bozuk gaz sobalarından sızan gazların solunması ile oluşan zehirlenmedir.
Kene Paralizi : Ixodes türü keneler tarafından kedi ve köpeklerde oluşturulan felç durumudur. Solunumun felç olması sonucu ölüm şekillenir.
Kolekalsiferol (D3 Vitamini) Zehirlenmesi : Hekim kontrolü dışında uzun süre D3 vitamininin verilmesi sonucu ortaya çıkan zehirlenme türüdür.
Kurşun Zehirlenmesi : Kurşun üreten; işleyen endüstri alanları; antika eşya üreten veya satılan yerlerde bulunan kurşun tozlarının solunum yolu ile alınması; tüylere bulaşan kırmızı kurşun tozlarının yalanması; kurşun atıkları; kurşunlu borular; akü çöplükleri kurşun zehirlenmesinin başlıca sebepleridir.
Methaldehit Zehirlenmesi : Tarımda sümüklüböcek ve salyangozlarla mücadelede kullanılan methaldehitin öldürdüğü sümüklüböceği; kedi ve köpeklerin yemesi veya genellikle küp şekerle karıştırılarak kullanılan methaldehitin direk yutulması sonucu oluşan zehirlenmedir.
Nikotin Zehirlenmesi : Sigara izmaritleri veya parçalarının; tütün yapraklarının çiğnenmesi veya bu maddelerle bulaşmış gıdaların hayvanlar tarafından yenilmesi ile oluşan zehirlenmedir. Daha çok kedilerde rastlanır. Solunum felci sonrası ölüm görülür.
Striknin Zehirlenmesi : Farelerle mücadelede kullanılan strikninin kedi ve köpekler tarafından yenmesi sonucu oluşan zehirlenme türüdür.
Talyum Zehirlenmesi : Farelerle mücadelede kullanılan ağır metal olan talyum elementinin kedi ve köpeklerce yutulması sonucu zehirlenme şekillenir.
Yılan Isırması İle Oluşan Zehirlenmeler : Hayvanların; zehirli yılanlar tarafından ısırılması ile oluşan zehirlenme şeklidir. Eğer yılan zehirli ise; ısırılan hayvanda akciğer ödemi; dokularda nekroz ve felç tablosu ile birlikte ani ölüm oluşabilmektedir.
Eklem bacaklıların Isırma ve Sokması : Kara dul örümceği (30 dk içinde öldürür); zehirli karıncalar (bakteriyel enfeksiyona yol açar); akrep (solunum güçlüğü; kas titremeleri; akciğer ödemi) sokması veya ısırması sonucu oluşan zehirlenmelerdir.
Mikotoksin Zehirlenmesi : Küflenen tahıl ürünlerinde üreyen mantarlar (Aspergilus flavus ve A. Parasitikus) tarafından sentezlenen toksinin alınması ile oluşan zehirlenmedir.
Ceviz Mantarı Zehirlenmesi : Cevizin yetiştirildiği ılıman iklimli bölgelerde sıkça rastlanır. Ceviz yere düştüğünde bir penisilin mantarı (Penisillium crustesum) gelişir ve bir çeşit toksin (Penetrium A) oluşturur. Köpekler tarafından bu cevizlerin veya uzun süre buz dolabında kalıp küflenen krem peynirin yenmesi sonucu oluşan zehirlenmedir.
Çöp Zehirlenmeleri : Çöpler ve çürümüş besinlerin veya kirli sularla bulaşık gıdaların yenmesi sonucu daha çok köpeklerde görülen zehirlenmedir.
Yosun Zehirlenmesi : Durgun sularda yetişen mavi-yeşil renkli bazı yosunlar toksik madde içerdiklerinden; bu maddelerle kontamine olmuş suların içilmesi sonucu kedi ve köpeklerde kuvvetli zehirlenmeler oluşur. Bu yosunlar çoğunlukla sıcak iklimli bölgelerde ve yaz aylarında oluşmaktadır.
Çikolata Zehirlenmesi : Çikolatada bulunan kakaonun santral sinir sistemini aktive eden theobromine ve kafein içermesi dolayısıyla çikolata tüketimini takiben kasların gevşemesi; idrar kaçırma; kalp ritminin hızlanması; sindirim sisteminde yangı; felç; bilinç kaybı; koma ve ölüm şekillenebilmektedir.
Etil Alkol Zehirlenmesi : Alkollü içki veya maya içeren yiyeceklerin alınmasını takiben kusma; solunum güçlüğü; amaçsız gezinme; ileri depresyon durumunun 1-2 gün sürerek sonunda ölümle sonuçlanabileceği unutulmamalıdır.
Bora BİLGİN
Veteriner Hekim