İzmir ve Van da Yaşayan İnsanların Benlik Saygısı Yönünden Karşılaştırılması
Benlik saygısı kişinin kendi değeri hakkındaki yargısıdır.Kişinin çeşitli alanlarda kendisi hakkındaki tutumuna biçtiği değerdir.Bu çalışmada benlik saygısını etkileyen çeşitli faktörler incelenmiştir.Bu faktörler kültürel ve psişik etkenler olarak ele alınmıştır.Bugüne kadar benlik saygısının bir yada iki faktörle etkileşimi araştırılmıştır.Bu çalışmada pek çok faktörle ilişkisi incelenmektedir.Etkileşimleri ortaya çıkarabilmek amacıyla;Türkiye n;in iki ayrı ucunda çalışmanın yürütülmesi düşünülmüştür.Böylece kültürel ve psikolojik faktörlerin benlik saygısı üzerinde etkileri olup olmadığının araştırılması tasarlanmıştır.Benlik saygısı ve ilişkili bazı psikolojik faktörler açısından iki farklı kültürel grubun karşılaştırılması bu çalışmanın amacıdır.Her iki şehirden toplam 860 kişiye ulaşılmış çeşitli ölçekler uygulanmıştır.Özetle bulgular şöyledir:Benlik saygısı yalnızlıkla ilişkili bulunmamış;ancak depresyonla negatif yönde kuvvetli ilişkili bulunmuştur.Sosyal destek ve aile desteği ile benlik saygısı arasında anlamlı ilişki bulunmuş;durumluk anksiyete ile benlik saygısı arasında ilişki bulunurken;sürekli anksiyete ile ilişki bulunmamıştır.Bu çalışmada bireyci ve toplumcu kültür olarak düşünülen iki farklı toplumda benlik saygısı yönünden fark olduğu saptanmış;ayrıca benlik saygısını etkileyen en önemli faktörler;depresyon;anksiyete;sosyal destek ve aile desteği olarak bulunmuştur.Yalnızlık benlik saygısını etkilememiştir.Benlik kavramına kuramsal olarak baktığımızda benlik/self/kendilik terminolojisi çok geniştir.Benlik kavramı(self concept);benlik imajı(self image);benlik saygısı(self esteem);benlik değeri(self worth) bu terminolojiden birkaç isimdir.Benlik birçok anlamı barındıran bir kavram oladuğu içinpek çok araştırmacı ve bilim adamı değişik tanımlamalar yapmıştır.William James benlik konusunu felsefenin bünyesinden alarak psikoloji alanına ilk geçiren psikologtur.James benliğin özne ve nesne yönlerini tanımlamış;özne bölümünü bilen benlik;nesne bölümünü bilinen benlikl olarak tanımlamıştır.Jung un kuramında benlik;kişiliğin merkezi olarak kabul edilen;herşeyin düzenlendiği;herşeyin kaynağı olan ve herşeyle ilişkili olandır.Erikson İnsanın sekiz evresi ni benlik gelişiminin aşamaları oılarak tanımlamıştır.Her evrede benlik;belli bir takım gelişmeleri tamamlamakta;sorunları çözmekte ve evreye özgü bir psiko-sosyal bunalımı atlatmaktadır.Mutlu ve sağlıklı insanın geleceği son nokta benlik bütünlüğüdür.Benlik bütünlüğü;olumlu olumsuz;acı tatlı yönleriylebütün bir yaşamın olduğu gibi kabul edilişidir.Hartman benlik ve benlik tasarımı(self represantation)kavramlarını ilk tanımlayan kişidir.Ego ve benlik kavramları arasındaki farka da değinmiştir.Bireyin kendisi ile çevresini algılayan;değerlendiren;savunma düzeneklerini kullanan;algı ve tepkilerini bütünleyen bölümüne ego ego aracılığıyla bireyin kendisinden fiziksel ve ruhsal olarak algıladıklarını benlik olarak tanımlamıştır.Benlik bireyin kendisini diğer nesnelerden ayrı olarak algılamasını sağlar;bunun algılandığı yer egodur.Benlik gelişimi ile egonun kendini değerlendirme işlevleri arasında yakın bir ilişki vardır.Sağlıklı benlik;sağlam bir gerçeği değerlendirme işlevi aracılığıyla gelişir.Heinz Kohut a göre self psikolojisi modeli;kişinin iyi hissetmesi ve güvenli hissetmesi;bu duyguyu koruma ve geliştirmesi için;çevredeki başkalarının belirli tepkilerine ihtiyaç duyduğunu göz önünde bulundurur.Teknik ve kuram açısından yenilikçi olan Kohut karşısında Freud geleneğini savunan Kernberg Kohut untekniğini ve kuramını özellikle insan saldırganlığına yer vermemesi açısından ciddi şekilde eleştirmiştir.Kohut saldırganlığı ve yıkıcılığı;bütünlüğü tam olarak pekişmemiş bir kendiliğin çözülme ürünü olarak görür;insan tabiatı konusunda iyimserdir;tekniği yumuşak ve eşduyumsaldır. Kernberg in tekniği şiddetli aktarım ve karşı aktarım tepkilerinin gelişmesine imkan tanır.Kuramsal olarak kişiliğin bütünleşememesi ileri düzeyde saldırgan dürtülere ve bunlarla başetmede kullanılan ilkel savunma mekanizmalarına bağlanmaktadır.