Ulusal yasalarca daha genç bir yaşta reşit sayılma hariç; 18 yaşın altındaki her insan çocuk sayılır.
İhmal Nedir?
Çocuğun; başta anne babaları olmak üzere; kendilerine bakmakla yükümlü kimseler ve diğer yetişkinlerin beslenme; giyinme; barınma; eğitim; sağlık ve sevgi gibi temel gereksinimlerini ihmal etmeleri sonucu bedensel; duygusal; zihinsel ve toplumsal gelişimlerinin engellenmesidir.
İstismar Nedir?
Çocuğun; beden ve ruh sağlığına zarar veren; fiziksel; duygusal; zihinsel ya da sosyal gelişimlerini olumsuz etkileyen tutum ve davranışlara maruz kalmasıdır.
İstismar Türleri Nelerdir?
• Fiziksel İstismar
• Cinsel İstismar
• Duygusal İstismar
İstismara uğramış vakalar ile yürütülen çalışmalarda istismar türlerinin birbirlerine eşlik ettiği gözlenmiş olup; fiziksel istismara uğrayan bir çocuğun duygusal örselenmeye de maruz kaldığı; cinsel istismara uğrayan bir çocuğun yanı sıra hem fiziksel hem de duygusal istismara da maruz kalmış olduğu görülmüştür.
Fiziksel İstismar:
Çocuğun dayak atma; yakma; ısırma; sarsma; gibi olaylar sonucunda kaza dışı her türlü yaralanmasıdır. Toplumumuzda pek çok ebeveyn “dayak atma”yı bir disiplin ve ceza yöntemi olarak görmekte olup; çocuklarına fiziksel istismarda bulunduklarını farkına bile varmamaktadırlar. Adli mercilere ulaşan pek çok fiziksel istismar vakaları; aileleri tarafından uzun süre fiziksel istismara maruz kalmasına rağmen çocukların tıbbı yardıma ihtiyaç duymaları sonucu kolluk kuvvetlerine intikal etmiş vakalardır.
Duygusal İstismar:
Çocuğun ruh sağlığını etkileyen; reddetme; aşağılama; tehdit etme; suçlama; gibi davranışlara maruz kalması ve yaşına; özelliklerine uygun olmayan beklentiler taşınmasıdır.
Duygusal istismar; istismar türlerinin arasında en zor saptanan istismar türü olmakla birlikte; pek çok aile ve yetişkinler çocuklara karşı duygusal istismarda bulunduklarını fark etmeyebilirler.
Cinsel İstismar:
Çocuğun bir erişkinin cinsel gereksinim ya da isteklerinin doyumu için cinsel nesne olarak kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulması şeklinde tanımlanmaktadır. Toplumumuzda cinsel istismara sadece kız çocuklarının maruz kaldığı ve istismarcının aile dışından olduğuna dair yanlış bir inanç olmasına rağmen araştırmalar; cinsel istismar olgusuna erkek çocukların da maruz kaldığını ve istismarcının çoğu zaman önceden tanınan kişiler olduğunu göz önüne sermektedir.
Çocuklar Cinsel İstismarı Neden Gizler?
• Ona kimsenin inanmayacağından korkarlar.
• Cinsel istismarın kendi hataları olduğundan ve bu yüzden başlarının belaya girmesinden korkarlar.
• Çocuk; böyle bir şeyi nasıl anlatacağını bilmeyebilir.
• Bu davranışlardan hoşlanmadığı halde; istismar eden kişiyi sevebilir ve onun başının belaya girmesinden korkabilir.
• İstismar eden kişi tarafından tehdit edilmiş; korkutulmuş olabilir.
• Bazı çocuklar bunun yanlış olduğunu bilmeyebilir.
• Bu konuda konuşmaktan utanç duyabilir.
• Çocuk konuşmak için uygun zaman; zemin ve kişi olmadığını düşünebilir.
Anne Babaların Cinsel İstismara Uğramış Çocuklarına Verebilecekleri Bazı Tepki Önerileri:
• Soğukkanlı olun.
• Çocuğunuza inanın.
• Çocuğunuzu suçlamayın.
• Doğru yardım alın.
• Çocuğunuza güven verin.
• Her şeyi unutmaya çalışmayın
• Merakla gözlemeyin.
• Çocuğun olayın iyi yönü hakkında da konuşmasına izin verin.
• Fazla koruyucu olmamaya çalışın.
• Çocuğunuzu eskisi gibi sevin.
• Cinsel istismar hakkında çocuğunuzu eğitin.
• Diğer çocuklarınızı unutmayın
Cinsel istismara maruz kalan çocuklar istismarın boyutu ne şekilde olursa olsun; yetişkinlerin desteğine ve güvenine ihtiyaç duyarlar ve mutlaka ruh sağlığı alanında bir profesyonelin rehberliği ile içinde bulundukları travmayı atlatmaya gereksinim duymaktadırlar.
Vesile DÖNMEZ Sosyal Hizmet Uzmanı & Aile Danışmanı