Larenjitler
Larenjitler; Akut ve Kronik olarak iki şekilde karşımıza çıkmaktadır.
a- Akut Larenjitleri; Erişkin ve çocuklarda olmak üzere gözden geçireceğiz.
Erişkinlerde:
1.Akut kataral larenjit (larenjitis simplex):
Ses kısıklığı ile bulgu veren; basit; selim bir hastalıktır.
Hemofilus İnfluenza > pnömokok > streptokok > stafikokok ve diğer ajan patojenle etkendir. Viruslar daha sık olarak etken olabilir.
-Larinksde bir gıcık hissiyle beraber ses kısıklığı;
-38-38;5°C ateş; üst
-solunum yollarında da bir infeksiyon mevcuttur.
-Bunların dışında çalışılan ve oturulan ortamın hijyenik şartlarda olmaması;
-sesin kötü kullanılması;
-avitaminozlar ve
-bazı metabolik hastalıklar kolaylaştırıcı etkenler arasındadır.
Muayenede
-larinkste kord vokaller nisbeten daha açık pembe renkde görülür.
Sekresyon çok artmıştır.
-Kendi halinde 7-10 günde spontan iyileşir.
-Ses istirahati (mutlak konuşmamak!) tavsiye edilir.
-Yatak istirahati; nemli ve optimal ısıda (22°C ve % 50 higroskopik nem) bir
oda iyidir.
-Antibiotikler;
-efedrinli burun damlaları;
-mentollü inhalasyonlar tavsiye edilir.
-Sigara yasaklanır.
2.Gribal infeksiyon sonucu görülen larenjit:
-Salgın halindeki gripler sırasında hadisenin larinksde yerleşmesi daha sıktır.
-Klinik tablo biraz daha ağırdır.
-Larinkste hemorajik; ülseratif; flegmonöz hatta nekrotizan karakterde lezyonlarda görülebilir.
-Ödematö reaksiyonlara da çok sıklıkla rastlanır.
-Ses kısıklığı yanında dispne mevcuttur.
-Asfiksiye kadar varabilir.
Tedavi semptomatikdir. Asfiksi için yakin takip; gerekirse kortikosteroidler hatta trakeotomiye başvurulur.
Çocukluklarda ortaya çıkan larenjitler:
1.Peudokrup:
Difteriye çok benzeyen bir tablo vardır. Adenoid vejetasyonla burnu tıkalı bir çocukta; gece ani dispne asfiksi meydana gelebilir. Birkaç (15-20) dakika içinde tamamen geçer. Ertesi akşamlar daha hafif olarak tekrarlayabilir. Sedasyon (fenobarbital);
efedrinli damlalar; boynun etrafına ıslak kompresler tavsiye edilir.
2.Akut larengotrakeobronşit (Krup):
Larenks ile trakeobronşiyal ağacı ilgilendiren akut enfeksiyöz bir patolojidir. Solunum sıkıntısına neden olan hastalıkların % 90’ından sorumludur. Tüm çocukların % 3-5’i en az bir kez krup atağı geçirir. Krup özellikle sonbahar ve kış aylarında ve 18-24 aylık bebeklerde görülür. Krup öncelikle viral bir enfeksiyondur.
Tedavi:
-Krupta destekleyici tedavi esastır.
-Nemlendirme;
-epinefrin;
-kortikosteroid ve
-entübasyon sırayla uygulanır .
3.Akut supraglottit:
- Supraglottit sıklığı başvuru yaşı yükseldikçe azalır.
-Başvuruda ortalama yaş 3 ila 8’dir.
-Çocuklardaki sıklığı erişkinlere göre 3 kat fazladır.
-Semptomların nedeni bakteriyel enfeksiyona bağlı supraglottik bölgedeki
-ödemdir.
-Supraglottitte ilk etken Haemophilus influenza tip b’dir.
-Odinofaji;
-dispne ve
-ağızda sıcak patates varmış gibi konuşma görülür.
Tedavi:
-Antibiyoterapidir; bazı durumlarda
-entübasyon gerekebilir.
4.Gribal larenjit:
-Büyüklerdekinden farkı; asfiksinin sık olarak ortaya
çıkabilmesidir.
-Uzun sürelidir.
-Çocukların larinksinin çapı erişkinlerden çok daha dar olması olayın şidetini
arttır.
Tedavi:
-Semptomatik tedavi yanında;
-hafif ve başlangıç vakalarında odanın hafif nemlendirilmesi;
-efedrinli burun damlaları;
-sekresyonun kurutulması için adrenalin;
-antihistaminikler;
-ödem daha ağırsa kortikosteroidler;
-asfiksi oluşursa trakeotomi gerekir.
5.Difteri:
-Çoğunlukla burun; farinks difterisine sekonderdir.
-1/5 vakada primer olarak larinksde başlar.
-Farinkste ve larinks içerisinde de kirli sarı membranlar bulunur.
- Başlangıçta bir disfoni mevcuttur.
-Bazen daha sonra dispne ortaya çıkabilir. Bir dil basacağı ile dile basılınca
epiglot çocuklarda bir çıkıntı halinde olup; bunun üzerinde membranlar
mevcutdur (Variot’un “karlı dağ” belirtisi).
-Hastalarda son aşamada asfiksi ortaya çıkar. Stridor; tiraj görülür.
Tedavi:
-Antidifterik serum;verilmelidir.
-Penisilin (veya yerine eritromisin ve tetrasiklin) verilir.
-Kalp analeptikleri ve kardiyotonikleride eklenir.
-VAC ve sürrenal hormonları da gerekebilir.
İlerlemiş vakalarda ise
- entübasyon veya
- trakeotomi yapılmalıdır.
Kronik larenjitler:
a- Basit (kataral) kronik larenjit:
Kolaşlaştırıcı etyolojik faktörler:
- Hijyenik olmayan çevre şartları;
- sesin kötü kullanılması;
- üst solunum yollarında infeksiyon;
- metabolizma hastalıkları;
- avitaminozlardır. Ses kısıklığı en belirgin semptomudur.
b- Pakidermi:
Kırmızı ve beyaz (lökoplazi) cinsleri vardır.
Hipertrofi ve mukoza proliferasyonunun ileri derece artmasına bağlıdır.
Daha ileri derecede üst tabakaların kornifikasyonu ile beyaz pakidermi= lökoplazi teşekkül eder.
Bu hiperkeratoz; hücre anarşisi ile diskeratoza dönerse
prekanseröz olabilir.
Tedavi:
Kronik larenjit tedavisi çok güçtür.
-Kolaylaştırıcı faktörlerin ortadan kaldırılması;
-sesin uygun şartlarda kullanılması;
-tütünün yasaklanması;
-varsa büyük pakidermik plakların çıkarılması;
-beyaz lökoplazik plakların tüm olarak çıkarılması veya hiç dokunulmayıp müşadahe altında tutulması.
Prof.Dr.Selçuk ONART
a- Akut Larenjitleri; Erişkin ve çocuklarda olmak üzere gözden geçireceğiz.
Erişkinlerde:
1.Akut kataral larenjit (larenjitis simplex):
Ses kısıklığı ile bulgu veren; basit; selim bir hastalıktır.
Hemofilus İnfluenza > pnömokok > streptokok > stafikokok ve diğer ajan patojenle etkendir. Viruslar daha sık olarak etken olabilir.
-Larinksde bir gıcık hissiyle beraber ses kısıklığı;
-38-38;5°C ateş; üst
-solunum yollarında da bir infeksiyon mevcuttur.
-Bunların dışında çalışılan ve oturulan ortamın hijyenik şartlarda olmaması;
-sesin kötü kullanılması;
-avitaminozlar ve
-bazı metabolik hastalıklar kolaylaştırıcı etkenler arasındadır.
Muayenede
-larinkste kord vokaller nisbeten daha açık pembe renkde görülür.
Sekresyon çok artmıştır.
-Kendi halinde 7-10 günde spontan iyileşir.
-Ses istirahati (mutlak konuşmamak!) tavsiye edilir.
-Yatak istirahati; nemli ve optimal ısıda (22°C ve % 50 higroskopik nem) bir
oda iyidir.
-Antibiotikler;
-efedrinli burun damlaları;
-mentollü inhalasyonlar tavsiye edilir.
-Sigara yasaklanır.
2.Gribal infeksiyon sonucu görülen larenjit:
-Salgın halindeki gripler sırasında hadisenin larinksde yerleşmesi daha sıktır.
-Klinik tablo biraz daha ağırdır.
-Larinkste hemorajik; ülseratif; flegmonöz hatta nekrotizan karakterde lezyonlarda görülebilir.
-Ödematö reaksiyonlara da çok sıklıkla rastlanır.
-Ses kısıklığı yanında dispne mevcuttur.
-Asfiksiye kadar varabilir.
Tedavi semptomatikdir. Asfiksi için yakin takip; gerekirse kortikosteroidler hatta trakeotomiye başvurulur.
Çocukluklarda ortaya çıkan larenjitler:
1.Peudokrup:
Difteriye çok benzeyen bir tablo vardır. Adenoid vejetasyonla burnu tıkalı bir çocukta; gece ani dispne asfiksi meydana gelebilir. Birkaç (15-20) dakika içinde tamamen geçer. Ertesi akşamlar daha hafif olarak tekrarlayabilir. Sedasyon (fenobarbital);
efedrinli damlalar; boynun etrafına ıslak kompresler tavsiye edilir.
2.Akut larengotrakeobronşit (Krup):
Larenks ile trakeobronşiyal ağacı ilgilendiren akut enfeksiyöz bir patolojidir. Solunum sıkıntısına neden olan hastalıkların % 90’ından sorumludur. Tüm çocukların % 3-5’i en az bir kez krup atağı geçirir. Krup özellikle sonbahar ve kış aylarında ve 18-24 aylık bebeklerde görülür. Krup öncelikle viral bir enfeksiyondur.
Tedavi:
-Krupta destekleyici tedavi esastır.
-Nemlendirme;
-epinefrin;
-kortikosteroid ve
-entübasyon sırayla uygulanır .
3.Akut supraglottit:
- Supraglottit sıklığı başvuru yaşı yükseldikçe azalır.
-Başvuruda ortalama yaş 3 ila 8’dir.
-Çocuklardaki sıklığı erişkinlere göre 3 kat fazladır.
-Semptomların nedeni bakteriyel enfeksiyona bağlı supraglottik bölgedeki
-ödemdir.
-Supraglottitte ilk etken Haemophilus influenza tip b’dir.
-Odinofaji;
-dispne ve
-ağızda sıcak patates varmış gibi konuşma görülür.
Tedavi:
-Antibiyoterapidir; bazı durumlarda
-entübasyon gerekebilir.
4.Gribal larenjit:
-Büyüklerdekinden farkı; asfiksinin sık olarak ortaya
çıkabilmesidir.
-Uzun sürelidir.
-Çocukların larinksinin çapı erişkinlerden çok daha dar olması olayın şidetini
arttır.
Tedavi:
-Semptomatik tedavi yanında;
-hafif ve başlangıç vakalarında odanın hafif nemlendirilmesi;
-efedrinli burun damlaları;
-sekresyonun kurutulması için adrenalin;
-antihistaminikler;
-ödem daha ağırsa kortikosteroidler;
-asfiksi oluşursa trakeotomi gerekir.
5.Difteri:
-Çoğunlukla burun; farinks difterisine sekonderdir.
-1/5 vakada primer olarak larinksde başlar.
-Farinkste ve larinks içerisinde de kirli sarı membranlar bulunur.
- Başlangıçta bir disfoni mevcuttur.
-Bazen daha sonra dispne ortaya çıkabilir. Bir dil basacağı ile dile basılınca
epiglot çocuklarda bir çıkıntı halinde olup; bunun üzerinde membranlar
mevcutdur (Variot’un “karlı dağ” belirtisi).
-Hastalarda son aşamada asfiksi ortaya çıkar. Stridor; tiraj görülür.
Tedavi:
-Antidifterik serum;verilmelidir.
-Penisilin (veya yerine eritromisin ve tetrasiklin) verilir.
-Kalp analeptikleri ve kardiyotonikleride eklenir.
-VAC ve sürrenal hormonları da gerekebilir.
İlerlemiş vakalarda ise
- entübasyon veya
- trakeotomi yapılmalıdır.
Kronik larenjitler:
a- Basit (kataral) kronik larenjit:
Kolaşlaştırıcı etyolojik faktörler:
- Hijyenik olmayan çevre şartları;
- sesin kötü kullanılması;
- üst solunum yollarında infeksiyon;
- metabolizma hastalıkları;
- avitaminozlardır. Ses kısıklığı en belirgin semptomudur.
b- Pakidermi:
Kırmızı ve beyaz (lökoplazi) cinsleri vardır.
Hipertrofi ve mukoza proliferasyonunun ileri derece artmasına bağlıdır.
Daha ileri derecede üst tabakaların kornifikasyonu ile beyaz pakidermi= lökoplazi teşekkül eder.
Bu hiperkeratoz; hücre anarşisi ile diskeratoza dönerse
prekanseröz olabilir.
Tedavi:
Kronik larenjit tedavisi çok güçtür.
-Kolaylaştırıcı faktörlerin ortadan kaldırılması;
-sesin uygun şartlarda kullanılması;
-tütünün yasaklanması;
-varsa büyük pakidermik plakların çıkarılması;
-beyaz lökoplazik plakların tüm olarak çıkarılması veya hiç dokunulmayıp müşadahe altında tutulması.
Prof.Dr.Selçuk ONART