Gebelerde Beslenme
Hamilelikte en ilgi çeken ve en çok konuşulan; çevrenin en fazla baskı yaptığı konu “BESLENME”dir. Gebe kaldıktan sonra sorulan ilk sorulardan biri hep ne yemeliyim olmuştur. Fakat önemli olan ilk üç ayda ne yeneceği değil ne yenmeyeceğidir. Bunlar çay; kahve; kolalı içecekler; Sigara; alkollü içecekler; şuruplu tatlılardır. Özellikle SİGARA hamilelikte affedilebilir bir madde değildir. Bir annenin bebeğine bu kadar zararı dokunan bir keyif maddesini kullanmasını hiç tasvib etmiyorum.
Gebeliğin ilk dönemlerinde bulantı ve kusma şikayetlerinin fazla olduğu bir dönemde; anne adayı yemek konusunda strese sokulursa bu durum faydadan ziyade zarar verebilir.
Gebe mutlaka ÜÇ ÖĞÜN yemelidir. Akşam saat 8′den sonra da yememeye özen göstermelidir. Öğün atlamamalıdır. Uzun süren açlık hem kendisi hem de bebeği için sakıncalıdır.
Normal bir gebelik süresince bir anne adayının 10-12 kilo alması idealdir. Fakat yemek yemeyi seven toplumumuzda genel olarak 15 kilograma kadar artışları hoş görmekteyiz.
Gebelikte artan PROTEİN ihtiyacı et; süt; yumurta; ve baklagiller (fasulye; mercimek; börülce)den karşılanır. Haftada bir kez balık yemek; omega 3 ve 6 yağ asidleri alınacağı için bebeğin beyin gelişiminde yararlı olacaktır.Günde bir bardak süt; bir bardak yoğurt yeterli olup; kalan kalsiyum ihtiyacı yenen peynir ve yeşil yapraklı sebzeler ile karşılanabilir.
Gebeliğin 4. ayından itibaren demir ihtiyacı artar. Bunu karşılamak için demir preparatları kullanıldığı gibi gıdalarla da karşılanabilir.Kan yapıcı olarak bilinen pekmez;siyah kara üzüm;kırmızı et;yumurta ve kuru baklagiller (mercimek) diyete bir şekilde girmelidir.Demir ilaçları alırken aç karnına ve portakal suyu gibi asitli içecekle almağa dikkat edilmeliyiz.(demir emilimini artıran nedenler)Bu preparatlar sütle ve çayla alınırsa emilimi bozacağı için yeterli fayda sağlamaz.Bazı gebeler mide rahatsızlığı nedeniyle demir ilacı kullanamıyorsa onikiparmak barsakta emilen prepratlar önerilebilir.
C vitamini taze meyva ve sebzelerde bulunur. Bunlar özellikle portakal; limon; kırmızı ve yeşil biber; lahana ve brüksel lahanasıdır.
Gebeliğin ilk üç ayında önemli olan bir vitamin de folik asittir. Taze yeşil sebzeler; ıspanak; fındık; fıstık; kepekli ekmekte mevcuttur. Folik asit eksikliği bebeklerde nöral tüp defekti dediğimiz omurilikte ve beyinde kalıcı hasar yapan anormalliklerle karşımıza çıkar.
Hamilelikte kabızlık eğilimi fazla olduğu için beyaz ekmekten ziyade kepekli ekmek tercih edilmelidir.Gebelikte bol miktarda sıvı alınması önemlidir. Özellikle idrar yolu enfeksiyonu ve ileri gebelik haftalarında erken doğum yapma riskini azaltır.Çünkü ağrı merkeziyle susuzluk merkezi birbirine çok yakın olduğundan birbirini etkileyebilirler.
Kafeinli içecekler bebeği fazla uyardığı için önerilmemektedir. Tamamen katkısız doğal ıhlamur; limon; adaçayı; kuşburnu; limon gibi bitki çayları tavsiye edilir. Sinameki konusunda endişeler vardır. Alkol tüketimi kesinlikle yasak olup çok nadir özel günlerde bir kadeh kırmızı şarap içilebilir.
Aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalı yemeklere tad verilecek şekilde tuz kullanılmalı fakat asla tuzluk sofrada yer almamalıdır. Hormonlara bağlı olarak su ve tuz tutulumu artacağı için vücutta ödeme yol açabilir. Yatkın bünyelerde tansiyon yükselmesini hızlandırabilir.
Gebelikte asla diyet yapılmaz. Çok kilolu bir bayan gebelik boyunca dikkat ederse hiç kilo almadan sağlıklı bir doğum yapabilir. Çok zayıf gebeler ise yeterli kilo alamazlarsa düşük doğum ağırlıklı ve de erken doğum yapabilirler.
BESLENME İÇİN ÖNEMLİ HUSUSLAR
- Günde üç öğün beslenmeli
- Öğle yemeği ana öğünümüz olmalı
- Çiğ sebze ve meyvalar gün içinde tüketilmeli
- Akşam sekizden sonra yememeğe özen gösterilmeli
- Öğünlerimizde et; süt; yumurta gibi temel gıdalara mutlaka yer vermeli
- Yeterli miktarda sıvı almalı ( yeterli sıvı alınırsa idrarda renk ve koku olmaz)
- Tatlı olarak meyva ve sütlü tatlılar tercih edilmeli; mümkün olduğunca şuruplu ve kremalı tatlılardan uzak durmalı
- Mevsimlik bol ve ucuz sebzeleri tercih etmeli
- Süt tüketimini tercih etmeyenler mutlaka öğünlerde birer bardak yoğurt tüketmeli
- Yumurtayı bir şekilde mönüye sokmalı (örneğin bol yumurtalı kek )
BULANTI-KUSMA
Bu şikayetler özellikle gebeliğin ilk üç ayında görülmektedir.Sabah ları gebeler kendilerini daha kötü hisseder.Fakat bu durum %90 ilk üç ayın sonunda biter;%10 nun da bebek hareketlerinin hissedildiği 20-22 haftalara kadar sürebilir.Aşırı bulantı kusma şikayeti olan gebelerin hipertiroıdızm hastalığı bulunabilir.Bunun araştırılması gerekir.
Bulantı ve kusmayı azaltacak ilaçların yanında bazı nüaslara da dikkat etmeliyiz.Örneğin ; sabahları mutfağa girmiyelim ;kahvaltıda ekmek; kraker ; bisküvi ;peynir gibi kuru gıdalar tüketelim;salçalı ve yağlı yiyeceklerden uzak duralım;gün içinde tüketmek üzere yanımızda leblebi veya kraker bulunduralım.Bu dönemde demir preparatlarını almayalım.Bazen bulantı kusmalar inatçı hal alırsa ;idrarda yapılan tetkiklerde aseton ortaya çıkarsa; hastaneye yatarak tedavi gerekir.
MİDE YANMALARI
Gebelerde sık görülen şikayetlerden biridir.Büyüyen rahmin mideye bası yapması ve mide boşalmasında geçikme sonucu mide içeriğinin yemek borusuna doğru yer değişikliği yapması mide yanmalarına neden olur.
Yemek yedikten sonra hemen yatılmaz ve yüksek yastık kullanılırsa şikayetler hafifleyebilir. Bu önlemlere rağmen yanmalar devam ederse anti asid tabletler veya şuruplar kullanılabilir. Şikayetler devam ediyor ise doktorunuzla konuşmalısınız.
GEBELERDE EGSERSİZLER
Gebelere hareket kısıtlaması getirilir; fakat bu durum genellikle abartılır.Aşırı yorgunluk ve hareket; gebeyede bebeğe de zararı olabilir.
Günümüz koşullarında gebeler için en iyi spor ; yüzme ve yürüyüştür. Günde iki defa 30 dakikalık yürüyüşler gebenin pelvis taban kaslarını güçlendireceği için ;doğum esnasında yararı olduğu gibi ileride mesanenin sarkmasını da engel olur .İş yerinde masa başı çalışan gebeler ; 2 saatte bir 10 dakikalık yürüyüşler yapmalıdır. Uzun süre ayakta durmaktan sakınmalıdır. Çünkü 3 saatten fazla süre ayakta kalan gebelerin erken doğum yapma riskleri vardır.Hem de uzun süreli ayakta durmalar varislerin artmasına neden olur.
Genelliklede dinlenmeler oturarak değil; uzanarak olmalıdır.
Gebeliğin ilk dönemlerinde bulantı ve kusma şikayetlerinin fazla olduğu bir dönemde; anne adayı yemek konusunda strese sokulursa bu durum faydadan ziyade zarar verebilir.
Gebe mutlaka ÜÇ ÖĞÜN yemelidir. Akşam saat 8′den sonra da yememeye özen göstermelidir. Öğün atlamamalıdır. Uzun süren açlık hem kendisi hem de bebeği için sakıncalıdır.
Normal bir gebelik süresince bir anne adayının 10-12 kilo alması idealdir. Fakat yemek yemeyi seven toplumumuzda genel olarak 15 kilograma kadar artışları hoş görmekteyiz.
Gebelikte artan PROTEİN ihtiyacı et; süt; yumurta; ve baklagiller (fasulye; mercimek; börülce)den karşılanır. Haftada bir kez balık yemek; omega 3 ve 6 yağ asidleri alınacağı için bebeğin beyin gelişiminde yararlı olacaktır.Günde bir bardak süt; bir bardak yoğurt yeterli olup; kalan kalsiyum ihtiyacı yenen peynir ve yeşil yapraklı sebzeler ile karşılanabilir.
Gebeliğin 4. ayından itibaren demir ihtiyacı artar. Bunu karşılamak için demir preparatları kullanıldığı gibi gıdalarla da karşılanabilir.Kan yapıcı olarak bilinen pekmez;siyah kara üzüm;kırmızı et;yumurta ve kuru baklagiller (mercimek) diyete bir şekilde girmelidir.Demir ilaçları alırken aç karnına ve portakal suyu gibi asitli içecekle almağa dikkat edilmeliyiz.(demir emilimini artıran nedenler)Bu preparatlar sütle ve çayla alınırsa emilimi bozacağı için yeterli fayda sağlamaz.Bazı gebeler mide rahatsızlığı nedeniyle demir ilacı kullanamıyorsa onikiparmak barsakta emilen prepratlar önerilebilir.
C vitamini taze meyva ve sebzelerde bulunur. Bunlar özellikle portakal; limon; kırmızı ve yeşil biber; lahana ve brüksel lahanasıdır.
Gebeliğin ilk üç ayında önemli olan bir vitamin de folik asittir. Taze yeşil sebzeler; ıspanak; fındık; fıstık; kepekli ekmekte mevcuttur. Folik asit eksikliği bebeklerde nöral tüp defekti dediğimiz omurilikte ve beyinde kalıcı hasar yapan anormalliklerle karşımıza çıkar.
Hamilelikte kabızlık eğilimi fazla olduğu için beyaz ekmekten ziyade kepekli ekmek tercih edilmelidir.Gebelikte bol miktarda sıvı alınması önemlidir. Özellikle idrar yolu enfeksiyonu ve ileri gebelik haftalarında erken doğum yapma riskini azaltır.Çünkü ağrı merkeziyle susuzluk merkezi birbirine çok yakın olduğundan birbirini etkileyebilirler.
Kafeinli içecekler bebeği fazla uyardığı için önerilmemektedir. Tamamen katkısız doğal ıhlamur; limon; adaçayı; kuşburnu; limon gibi bitki çayları tavsiye edilir. Sinameki konusunda endişeler vardır. Alkol tüketimi kesinlikle yasak olup çok nadir özel günlerde bir kadeh kırmızı şarap içilebilir.
Aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalı yemeklere tad verilecek şekilde tuz kullanılmalı fakat asla tuzluk sofrada yer almamalıdır. Hormonlara bağlı olarak su ve tuz tutulumu artacağı için vücutta ödeme yol açabilir. Yatkın bünyelerde tansiyon yükselmesini hızlandırabilir.
Gebelikte asla diyet yapılmaz. Çok kilolu bir bayan gebelik boyunca dikkat ederse hiç kilo almadan sağlıklı bir doğum yapabilir. Çok zayıf gebeler ise yeterli kilo alamazlarsa düşük doğum ağırlıklı ve de erken doğum yapabilirler.
BESLENME İÇİN ÖNEMLİ HUSUSLAR
- Günde üç öğün beslenmeli
- Öğle yemeği ana öğünümüz olmalı
- Çiğ sebze ve meyvalar gün içinde tüketilmeli
- Akşam sekizden sonra yememeğe özen gösterilmeli
- Öğünlerimizde et; süt; yumurta gibi temel gıdalara mutlaka yer vermeli
- Yeterli miktarda sıvı almalı ( yeterli sıvı alınırsa idrarda renk ve koku olmaz)
- Tatlı olarak meyva ve sütlü tatlılar tercih edilmeli; mümkün olduğunca şuruplu ve kremalı tatlılardan uzak durmalı
- Mevsimlik bol ve ucuz sebzeleri tercih etmeli
- Süt tüketimini tercih etmeyenler mutlaka öğünlerde birer bardak yoğurt tüketmeli
- Yumurtayı bir şekilde mönüye sokmalı (örneğin bol yumurtalı kek )
BULANTI-KUSMA
Bu şikayetler özellikle gebeliğin ilk üç ayında görülmektedir.Sabah ları gebeler kendilerini daha kötü hisseder.Fakat bu durum %90 ilk üç ayın sonunda biter;%10 nun da bebek hareketlerinin hissedildiği 20-22 haftalara kadar sürebilir.Aşırı bulantı kusma şikayeti olan gebelerin hipertiroıdızm hastalığı bulunabilir.Bunun araştırılması gerekir.
Bulantı ve kusmayı azaltacak ilaçların yanında bazı nüaslara da dikkat etmeliyiz.Örneğin ; sabahları mutfağa girmiyelim ;kahvaltıda ekmek; kraker ; bisküvi ;peynir gibi kuru gıdalar tüketelim;salçalı ve yağlı yiyeceklerden uzak duralım;gün içinde tüketmek üzere yanımızda leblebi veya kraker bulunduralım.Bu dönemde demir preparatlarını almayalım.Bazen bulantı kusmalar inatçı hal alırsa ;idrarda yapılan tetkiklerde aseton ortaya çıkarsa; hastaneye yatarak tedavi gerekir.
MİDE YANMALARI
Gebelerde sık görülen şikayetlerden biridir.Büyüyen rahmin mideye bası yapması ve mide boşalmasında geçikme sonucu mide içeriğinin yemek borusuna doğru yer değişikliği yapması mide yanmalarına neden olur.
Yemek yedikten sonra hemen yatılmaz ve yüksek yastık kullanılırsa şikayetler hafifleyebilir. Bu önlemlere rağmen yanmalar devam ederse anti asid tabletler veya şuruplar kullanılabilir. Şikayetler devam ediyor ise doktorunuzla konuşmalısınız.
GEBELERDE EGSERSİZLER
Gebelere hareket kısıtlaması getirilir; fakat bu durum genellikle abartılır.Aşırı yorgunluk ve hareket; gebeyede bebeğe de zararı olabilir.
Günümüz koşullarında gebeler için en iyi spor ; yüzme ve yürüyüştür. Günde iki defa 30 dakikalık yürüyüşler gebenin pelvis taban kaslarını güçlendireceği için ;doğum esnasında yararı olduğu gibi ileride mesanenin sarkmasını da engel olur .İş yerinde masa başı çalışan gebeler ; 2 saatte bir 10 dakikalık yürüyüşler yapmalıdır. Uzun süre ayakta durmaktan sakınmalıdır. Çünkü 3 saatten fazla süre ayakta kalan gebelerin erken doğum yapma riskleri vardır.Hem de uzun süreli ayakta durmalar varislerin artmasına neden olur.
Genelliklede dinlenmeler oturarak değil; uzanarak olmalıdır.