Larinks (Gırtlak ) Tümörleri
Gırtlak tümörleri selim Tümörler ve habis tümörler olarak ikiye ayrılırlar.
Gırtlağın Selim Tümörleri
Önem sırasıyla:
- Papillom;
- Anjiom;
- Fibrom
- Kondrom;
- Miyom olarak sınıflayabiliriz.
Gırtlağın yukarıda sayılanlara ek olarak; ses bozukluğu yapan ancak gerçek
tümör olmayan;vokal kord nodülleri; Polipleri; iltihabi ve alerjik nodülleri de
vardır.
1)Vokal nodülleri- Ses Teli Nodülleri:
Seslerini kötü kullanan ses sanatkarları; dolmuş kahyaları; öğretmenler vs.
Meslek guruplarında görülür. Epitel hipertrofisinden ibarettir .
2)Polipler:
Miksomatö tabiatta mukoza uzantılarıdır
3)Papillomlar:
1. Juvenil Papillomlar:Larinks içini üzüm salkımı gibi dolduran; temasla
kanamaya; çevre yapılara yayılmaya çok meyilli; selim teşekküllerdir. Virus
etyolojisi burada söz konusudur. Malignleşmez !
2. Erişkin Papillomları: Larinks içini yaygın olarak doldurmaz. Temasla
kanamaya fazla meyli yoktur. İleri yaşlarda malignleşme potensi çok
yüksektir!
Klinik:
-Disfoni ( Ses Kısıklığı )
-Dispne ( Nefes Darlığı )
-Asfiksi ( Boğulma ) yapabilir.
Tedavi:
1. Laringoskopi (çocuklarda direkt; erişkinlerde direkt veya nadiren indirekt)
altında ekstirpasyon.
2. Tirotomi veya laringofissür ile açılan larinksden tümörün çıkarılması
3. Ultrason ile papillom hücrelerinin tahribi
4. Kriyoterapi
5. Lazer cerrahisi
6. Antiviral uygulamaları (Sidofovir)
Tüm bu tedavilere rağmen çocuklarda nükse son derece meyillidir.
4)Anjiom (Hemanjiom; Lenfanjiom):
Kanamaya meyilli; küçük tümörlerdir. Organize hematomlarla karışabilir.
Tedavi:
1. Laringoskopi altında ekstirpasyon (büyük ve kanaması muhtemel
tümörlerde preventif trakeotomi!)
5)Fibrom:
Saf fibromlar çok kere pediküllüdür. Sıklıkla disfoni olup pediküllü şekillerde
bu değişici karakterdedir. Hastalarda dispne gözlenir.
Tedavi:
Ekstirpasyon
6)Diğer benign larenks patolojileri:
B.Gırtlağın Habis Tümörleri
Gırtlağın habis tümörlerinin % 98-99 ‘ u karsinom; % 1-2 Sarkom ‘ dur
Karsinom:
-Büyük çoğunluğu yassı epitel hücreli karsinomdur.
-Çoğu vokal kord kaynaklıdır.
-Ayrıca kronik tahriş ve infeksiyonlar diğer kısımlardaki titrek tüylü silindirik
epitelin yassı epitele metaplazisine yol açar.
-Daha seyrek olarak basal hücreli > adenokarsinom > endoteliomalar gelişir. -
-% 90 erkeklerde; % 10 kadınlarda görülür.
-En sık 40-60 yaşlarda görülürse de; son senelerde çok genç yaşlara kadar
görülmektedir. Ancak gençlerde gene de nadirleşir.
-Larenks bölgeleri içinde en sık glottik bölgede (%70 oranında) görülür.
-Larinks bölgeleri arasında tümörün yayılımını engelleyen çeşitli bariyer
mekanizmaları olması nedeni ile erken teşhisi çok önemlidir.
Etyoloji:
Tütün ve Alkol; baş rolü oynamaktadır
Hastaların büyük çoğunluğu 1-2 paket sigara içmektedir.
Patoloji:
Lokalizasyona göre;
1.İntrinsik: Ses telleri; yalancı ses telleri (band; ventriküller); Morgagni
sinüsleri
2.Ekstrinsik: Epiglot; plica aryepiglottica; arytenoidler üstü ve arası
3.Subglottik: Rima glottis altında kalan; trakea başlangıcına kadar olanlar!
Klinik Bulgular:
İlk belirtiler:
İntriksik olanlarda:Ses kısıklığı
Ekstrinsik olanlarda: Yutkunma sırasında boğazda takılma hissi
Subglottik olanlarda: Nefes darlığı
Gıcık öksürüğü görülür
Daha ileri safhada:
Bu belirtiler birbirleri ile karışır.
-Tahriş öksürüğü (bilhassa subglottik) ve ufak kanamalar; bazen nekroze
tümör parçaları
-Nefeste kötü nekrotik koku
-Zayıflama
-Ağrı: Ekstriksik tümörlerde nispeten erken; genellikle geç ve kulağa vuran
tarzda!
-Boyunda lenfadenopati: Boyun derin lenf ganglionlarına (ekstrinsik tümörlerde
daha erken!) oluşur.
TNM Sınıflandırılması (Tümör; Nodül; Metastaz)
T1: Bir anatomik alt birimde tümör
T2: İki anatomik alt birimde tümör
T3: Bir alt birimin sınırlarını aşmış; larinks içinde; kord fiksasyonu var
T4: Larinks sınırlarını aşmış; ekstralarengeal veya kartilaj tutulumu ( sinus
priformis; dilkökü; cilt; ciltaltı; trakea)
N0: Boyun derin zincirinde palpabl nodül yok
N1: 3 cm den küçük tek ipsilateral nod
N2a: 3-6 cm lik ipsilateral tek nod
N2b: 3-6 cm lik ipsilateral multipl nod
N2c: Bilateral veya kontralateral nod
N3: 6 cm den büyük servikal kitle
M0: Uzak metastaz yok
M1: Uzak metastaz var
Tedavi:
A.Kemoterapi: Yetersiz! Lenfomalarda!
B.Radyoterapi: 1. İyi seçilen vakalarda küratif olabilir!
2. Cerrahi ile kombine (pre-; postoperatif)
3. Palyatif
-Radyoaktif: İğne implantasyonu (-)
-Röntgen:
-Co 60 : 5-8 haftada; haftada 5-6 gün 300 Rad
-Betatron: 5000 – 8000 Rad
C.Cerrahi:
-Parsiyel larenjektomi : Geri kalan kısım fizyolojik görevlerini yapabilirse!
-Kordektomi
-Epiglottektomi
-Hemilarenjektomi
-Frontal-lateralarenjektomi v.s
-Total larenjektomi ve trakeostomi uygulaması
-Tümörün yayılımı ve boyundaki lenf nodları tutulumuna göre boyun
diseksiyonu çeşitleri eklenir.
-Cerrahi tedavilere radyoterapi ve/veya kemoterapi eklenebilir.
Gırtlağın Selim Tümörleri
Önem sırasıyla:
- Papillom;
- Anjiom;
- Fibrom
- Kondrom;
- Miyom olarak sınıflayabiliriz.
Gırtlağın yukarıda sayılanlara ek olarak; ses bozukluğu yapan ancak gerçek
tümör olmayan;vokal kord nodülleri; Polipleri; iltihabi ve alerjik nodülleri de
vardır.
1)Vokal nodülleri- Ses Teli Nodülleri:
Seslerini kötü kullanan ses sanatkarları; dolmuş kahyaları; öğretmenler vs.
Meslek guruplarında görülür. Epitel hipertrofisinden ibarettir .
2)Polipler:
Miksomatö tabiatta mukoza uzantılarıdır
3)Papillomlar:
1. Juvenil Papillomlar:Larinks içini üzüm salkımı gibi dolduran; temasla
kanamaya; çevre yapılara yayılmaya çok meyilli; selim teşekküllerdir. Virus
etyolojisi burada söz konusudur. Malignleşmez !
2. Erişkin Papillomları: Larinks içini yaygın olarak doldurmaz. Temasla
kanamaya fazla meyli yoktur. İleri yaşlarda malignleşme potensi çok
yüksektir!
Klinik:
-Disfoni ( Ses Kısıklığı )
-Dispne ( Nefes Darlığı )
-Asfiksi ( Boğulma ) yapabilir.
Tedavi:
1. Laringoskopi (çocuklarda direkt; erişkinlerde direkt veya nadiren indirekt)
altında ekstirpasyon.
2. Tirotomi veya laringofissür ile açılan larinksden tümörün çıkarılması
3. Ultrason ile papillom hücrelerinin tahribi
4. Kriyoterapi
5. Lazer cerrahisi
6. Antiviral uygulamaları (Sidofovir)
Tüm bu tedavilere rağmen çocuklarda nükse son derece meyillidir.
4)Anjiom (Hemanjiom; Lenfanjiom):
Kanamaya meyilli; küçük tümörlerdir. Organize hematomlarla karışabilir.
Tedavi:
1. Laringoskopi altında ekstirpasyon (büyük ve kanaması muhtemel
tümörlerde preventif trakeotomi!)
5)Fibrom:
Saf fibromlar çok kere pediküllüdür. Sıklıkla disfoni olup pediküllü şekillerde
bu değişici karakterdedir. Hastalarda dispne gözlenir.
Tedavi:
Ekstirpasyon
6)Diğer benign larenks patolojileri:
B.Gırtlağın Habis Tümörleri
Gırtlağın habis tümörlerinin % 98-99 ‘ u karsinom; % 1-2 Sarkom ‘ dur
Karsinom:
-Büyük çoğunluğu yassı epitel hücreli karsinomdur.
-Çoğu vokal kord kaynaklıdır.
-Ayrıca kronik tahriş ve infeksiyonlar diğer kısımlardaki titrek tüylü silindirik
epitelin yassı epitele metaplazisine yol açar.
-Daha seyrek olarak basal hücreli > adenokarsinom > endoteliomalar gelişir. -
-% 90 erkeklerde; % 10 kadınlarda görülür.
-En sık 40-60 yaşlarda görülürse de; son senelerde çok genç yaşlara kadar
görülmektedir. Ancak gençlerde gene de nadirleşir.
-Larenks bölgeleri içinde en sık glottik bölgede (%70 oranında) görülür.
-Larinks bölgeleri arasında tümörün yayılımını engelleyen çeşitli bariyer
mekanizmaları olması nedeni ile erken teşhisi çok önemlidir.
Etyoloji:
Tütün ve Alkol; baş rolü oynamaktadır
Hastaların büyük çoğunluğu 1-2 paket sigara içmektedir.
Patoloji:
Lokalizasyona göre;
1.İntrinsik: Ses telleri; yalancı ses telleri (band; ventriküller); Morgagni
sinüsleri
2.Ekstrinsik: Epiglot; plica aryepiglottica; arytenoidler üstü ve arası
3.Subglottik: Rima glottis altında kalan; trakea başlangıcına kadar olanlar!
Klinik Bulgular:
İlk belirtiler:
İntriksik olanlarda:Ses kısıklığı
Ekstrinsik olanlarda: Yutkunma sırasında boğazda takılma hissi
Subglottik olanlarda: Nefes darlığı
Gıcık öksürüğü görülür
Daha ileri safhada:
Bu belirtiler birbirleri ile karışır.
-Tahriş öksürüğü (bilhassa subglottik) ve ufak kanamalar; bazen nekroze
tümör parçaları
-Nefeste kötü nekrotik koku
-Zayıflama
-Ağrı: Ekstriksik tümörlerde nispeten erken; genellikle geç ve kulağa vuran
tarzda!
-Boyunda lenfadenopati: Boyun derin lenf ganglionlarına (ekstrinsik tümörlerde
daha erken!) oluşur.
TNM Sınıflandırılması (Tümör; Nodül; Metastaz)
T1: Bir anatomik alt birimde tümör
T2: İki anatomik alt birimde tümör
T3: Bir alt birimin sınırlarını aşmış; larinks içinde; kord fiksasyonu var
T4: Larinks sınırlarını aşmış; ekstralarengeal veya kartilaj tutulumu ( sinus
priformis; dilkökü; cilt; ciltaltı; trakea)
N0: Boyun derin zincirinde palpabl nodül yok
N1: 3 cm den küçük tek ipsilateral nod
N2a: 3-6 cm lik ipsilateral tek nod
N2b: 3-6 cm lik ipsilateral multipl nod
N2c: Bilateral veya kontralateral nod
N3: 6 cm den büyük servikal kitle
M0: Uzak metastaz yok
M1: Uzak metastaz var
Tedavi:
A.Kemoterapi: Yetersiz! Lenfomalarda!
B.Radyoterapi: 1. İyi seçilen vakalarda küratif olabilir!
2. Cerrahi ile kombine (pre-; postoperatif)
3. Palyatif
-Radyoaktif: İğne implantasyonu (-)
-Röntgen:
-Co 60 : 5-8 haftada; haftada 5-6 gün 300 Rad
-Betatron: 5000 – 8000 Rad
C.Cerrahi:
-Parsiyel larenjektomi : Geri kalan kısım fizyolojik görevlerini yapabilirse!
-Kordektomi
-Epiglottektomi
-Hemilarenjektomi
-Frontal-lateralarenjektomi v.s
-Total larenjektomi ve trakeostomi uygulaması
-Tümörün yayılımı ve boyundaki lenf nodları tutulumuna göre boyun
diseksiyonu çeşitleri eklenir.
-Cerrahi tedavilere radyoterapi ve/veya kemoterapi eklenebilir.