Ergenlik Döneminde İntihar
Ergenlik Döneminde İntihar
Yaşam çocukluk; gençlik ya da ergenlik ve yetişkinlik olarak 3 temel evreye ayrılır. Her bir dönemden başka döneme geçiş sürecinde belirleyici olan biyolojik; psikolojik ve toplumsal etkenler söz konusudur.
Ergenlik fiziksel ve duygusal değişimlerle başlayan; bireyin çocukluk ve yetişkinlik dönemleri arasında yer alan döneme verilen addır. Diğer bir deyişle ergenlik; büyüme ve yetişkin olma ile ilgili bir süreçtir (Noller ve Kallan; 1991). Bu süreçte ergen içinde bulunduğu durumun doğası gereği ruhsal sıkıntılara ve intihara savunmasız bir yapıya sahiptir(Fritz;2001).
Eskin; M. (1995) yaptığı bir araştırmada intihar için en riskli grubu ergenler ve genç yetişkinler olarak bulunmuştur. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kriz Merkezi; 1997 kayıtlarına göre Türkiye’de kadın ve erkeklerde intiharların %45’i 15-24 yaş grubundandır(Sayıl;2000). Yine Türkiye’de nüfusun önemli bir bölümünü genç popülasyon oluşturmaktadır. Bu bağlamda ergenlerde intihar davranışı olgusunun büyük bir önem taşıdığı düşünülmektedir.
Ergenlerin intihar girişiminde bulunma nedenleri arasında aileyle çatışma; sevgili kaybı; okul güçlüğü yada başarısızlığı; sosyal izolasyon gibi nedenler vardır(Pediatrics;2000)(Preffer;2001). Bu durumdaki ergenler zayıf öz-yeterliliğe; yardımsızlık hissine ve düşük öz-saygıya sahiptirler (Preffer;2001)(Barret;Webster&Wallis;1999).Yetişkinlerde olduğu gibi ergen intiharlarının çoğuna depresyon eşlik etmektedir (Pediatrics;2000)(Pawlak;Sanchez;Fischer;Ladame;1999)(Clarke;Hawkay;Mu rphy&Schecter;1993). Depresyon gelecekte olabilecek intihar düşüncesinin ve girişiminin tahmin edilmesini kolaylaştırmaktadır. (Flisher;1999) Depresyona girmiş bir ergenin umutsuzluğu artar; artan umutsuzluk intihar düşüncesini ve davranışının ortaya çıkma olasılığını daha da artırır. (Flisher;1999)(Preffer;2001 A) (Preffer;2001 B)
Çocuklukta nadir görülen intihar davranışının ergenlik döneminin başlamasıyla görülme sıklığında çok büyük artış görülmektedir (Eskin;2003). Ergen intiharı ve intihar girişimleri çeşitli problemlerden kaynaklanmaktadır. Bu problemler üç önemli alandan oluşmaktadır: Kişilik problemleri; aile problemleri ve sosyal problemler (Dacey &Travers; 1996). İntihar ABD’de; lise ve kolej öğrencileri arasındaki ölüm vakalarında kazalardan sonra ikinci sırada yer almaktadır (Rosenhan & Seligman; 1995)(Novick;Cibula;Sutphen;2003).
Amerika’da ergenlerde artan intihar riskini önlemek için çoğu eyalette intihar önleme komisyonları kurulmuştur. Bu komisyonların çoğunluğu devletten destek almaktadır ve bu alanda etkili çalışmalar yapmaktadırlar.(PR Newswire;2000) Ayrıca okullarda ergenlik dönemindeki öğrencilere intiharı önleme programları uygulanmaktadır(King;2000). Bu tür; intiharı önleme komisyonları şu an ülkemizde bulunmamaktadır. Ayrıca bu alanda intiharı önleme çalışması da bulunmamaktadır.
Ergenlik dönemindeki intiharın önlenmesi hem ergenlik dönemi içinde hem de daha sonraki yetişkinlik döneminde etkili olması açısından büyük önem taşımaktadır(Preffer;2001). Ergenlik dönemindeki intiharı önleme ile ilgili yurt dışında yapılmış ve etkili olmuş çalışmalar vardır.
Orbach ve Bar-joseph(1993) lise birinci sınıfta okuyan 215 öğrenciye intihar sorununa yol açabilecek olumsuzluklarla baş etme düzeylerini yükseltmek için 2’şer saatlik 7 oturumdan oluşan atölye çalışması uygulamışlardır. Oturumlarda sırasıyla şu konular işlenmiştir;
l Depresyon ve mutluluk
l Ergen ve ailesi
l Çaresizlik duygusu
l Başarısızlıkla baş etme
l Stresle baş etme ve sorun çözme konusunda kişisel görüşler
l İntiharla baş etme konuları işlenmiştir.
l Özetleme ve Geri Bildirimler
Bu öğrenciler 178 kişilik kontrol grubuyla karşılaştırılmıştır. Eğitim programına katılan grup kontrol grubundan daha düşük intihar eğilimine; daha olumlu kişilik bütünlüğüne sahip olduğunu ve sorunlarla baş etme becerilerinin daha yüksek olduğunu saptanmıştır.( Orbach&Bar-joseph;1993).
Yaşam çocukluk; gençlik ya da ergenlik ve yetişkinlik olarak 3 temel evreye ayrılır. Her bir dönemden başka döneme geçiş sürecinde belirleyici olan biyolojik; psikolojik ve toplumsal etkenler söz konusudur.
Ergenlik fiziksel ve duygusal değişimlerle başlayan; bireyin çocukluk ve yetişkinlik dönemleri arasında yer alan döneme verilen addır. Diğer bir deyişle ergenlik; büyüme ve yetişkin olma ile ilgili bir süreçtir (Noller ve Kallan; 1991). Bu süreçte ergen içinde bulunduğu durumun doğası gereği ruhsal sıkıntılara ve intihara savunmasız bir yapıya sahiptir(Fritz;2001).
Eskin; M. (1995) yaptığı bir araştırmada intihar için en riskli grubu ergenler ve genç yetişkinler olarak bulunmuştur. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kriz Merkezi; 1997 kayıtlarına göre Türkiye’de kadın ve erkeklerde intiharların %45’i 15-24 yaş grubundandır(Sayıl;2000). Yine Türkiye’de nüfusun önemli bir bölümünü genç popülasyon oluşturmaktadır. Bu bağlamda ergenlerde intihar davranışı olgusunun büyük bir önem taşıdığı düşünülmektedir.
Ergenlerin intihar girişiminde bulunma nedenleri arasında aileyle çatışma; sevgili kaybı; okul güçlüğü yada başarısızlığı; sosyal izolasyon gibi nedenler vardır(Pediatrics;2000)(Preffer;2001). Bu durumdaki ergenler zayıf öz-yeterliliğe; yardımsızlık hissine ve düşük öz-saygıya sahiptirler (Preffer;2001)(Barret;Webster&Wallis;1999).Yetişkinlerde olduğu gibi ergen intiharlarının çoğuna depresyon eşlik etmektedir (Pediatrics;2000)(Pawlak;Sanchez;Fischer;Ladame;1999)(Clarke;Hawkay;Mu rphy&Schecter;1993). Depresyon gelecekte olabilecek intihar düşüncesinin ve girişiminin tahmin edilmesini kolaylaştırmaktadır. (Flisher;1999) Depresyona girmiş bir ergenin umutsuzluğu artar; artan umutsuzluk intihar düşüncesini ve davranışının ortaya çıkma olasılığını daha da artırır. (Flisher;1999)(Preffer;2001 A) (Preffer;2001 B)
Çocuklukta nadir görülen intihar davranışının ergenlik döneminin başlamasıyla görülme sıklığında çok büyük artış görülmektedir (Eskin;2003). Ergen intiharı ve intihar girişimleri çeşitli problemlerden kaynaklanmaktadır. Bu problemler üç önemli alandan oluşmaktadır: Kişilik problemleri; aile problemleri ve sosyal problemler (Dacey &Travers; 1996). İntihar ABD’de; lise ve kolej öğrencileri arasındaki ölüm vakalarında kazalardan sonra ikinci sırada yer almaktadır (Rosenhan & Seligman; 1995)(Novick;Cibula;Sutphen;2003).
Amerika’da ergenlerde artan intihar riskini önlemek için çoğu eyalette intihar önleme komisyonları kurulmuştur. Bu komisyonların çoğunluğu devletten destek almaktadır ve bu alanda etkili çalışmalar yapmaktadırlar.(PR Newswire;2000) Ayrıca okullarda ergenlik dönemindeki öğrencilere intiharı önleme programları uygulanmaktadır(King;2000). Bu tür; intiharı önleme komisyonları şu an ülkemizde bulunmamaktadır. Ayrıca bu alanda intiharı önleme çalışması da bulunmamaktadır.
Ergenlik dönemindeki intiharın önlenmesi hem ergenlik dönemi içinde hem de daha sonraki yetişkinlik döneminde etkili olması açısından büyük önem taşımaktadır(Preffer;2001). Ergenlik dönemindeki intiharı önleme ile ilgili yurt dışında yapılmış ve etkili olmuş çalışmalar vardır.
Orbach ve Bar-joseph(1993) lise birinci sınıfta okuyan 215 öğrenciye intihar sorununa yol açabilecek olumsuzluklarla baş etme düzeylerini yükseltmek için 2’şer saatlik 7 oturumdan oluşan atölye çalışması uygulamışlardır. Oturumlarda sırasıyla şu konular işlenmiştir;
l Depresyon ve mutluluk
l Ergen ve ailesi
l Çaresizlik duygusu
l Başarısızlıkla baş etme
l Stresle baş etme ve sorun çözme konusunda kişisel görüşler
l İntiharla baş etme konuları işlenmiştir.
l Özetleme ve Geri Bildirimler
Bu öğrenciler 178 kişilik kontrol grubuyla karşılaştırılmıştır. Eğitim programına katılan grup kontrol grubundan daha düşük intihar eğilimine; daha olumlu kişilik bütünlüğüne sahip olduğunu ve sorunlarla baş etme becerilerinin daha yüksek olduğunu saptanmıştır.( Orbach&Bar-joseph;1993).