Okul Çağı (6-14 Yaş) Çocuklarda Beslenme
Okul çağı 6-14 yaş arası çocukları kapsamaktadır. Büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu; besin öğesi gereksiniminin fazla olduğu; duygusal gelişim hızının arttığı;yaşam boyu sürecek davranışların kazanılmaya başlandığı ve çocuğun toplum yaşamına ilk kez bilinçli olarak girdiği bir dönemdir. Bu dönemde en hızlı büyüme; erkeklerde11-14 yaş; kızlarda; 10-12 yaş arasında olmaktadır. Bu dönemin bu kadar önemli olması beslenme konusunda da özenli davranmayı gerektirmektedir. Okul çağındaki çocuklarımızda beslenme konusunda bazı dikkat etmemiz gereken noktalar vardır.Bunlar;
Çocuğun;
· Normal büyüme ve gelişimini sağlamak;
· Çeşitli besinlerden tüketmesini sağlamak;
· Aileye bağımlı beslenmeden; çocuğun bağımsız beslenme davranışına geçişini sağlamak;
· Ve okul başarısını arttırmaktır.
Unutulmamalıdır ki yeterli ve dengeli beslenme sağlığın temelidir. Sağlıklı beslenmek için günde en az 4 öğün yenilmelidir.
· Süt grubundan 3-4porsiyon;
· Et grubundan 2-3porsiyon;
· Taze sebze ve meyvelerden en az 5 porsiyon;
· Ekmek ve tahıllardan 3-6porsiyon tüketmek gerekmektedir.
KAHVALTI EN ÖNEMLİ ÖĞÜNDÜR ve kesinlikle atlanmamalıdır. Çocuğunuz kahvaltı yapmazsa; kendini güçsüz; yorgun ve halsiz hisseder; başı döner; dikkat; çalışma; anımsama ve öğrenme yeteneği azalır ve okul başarısı düşer.
Okul çağı döneminde çocuklarda beslenmeye bağlı olarak sık görülen sağlık sorunları; demir yetersizliği; iyot yetersizliği; ŞİŞMANLIK; diş çürükleri;vitamin ve mineral eksiklikleridir. Bu gibi sağlık problemleri ile karşılaşmamak için çocuklarınızın okul dönemindeki beslenmelerine çok özen göstermek gerekmektedir.
Çocuklarda demir eksikliği sonucunda;
· Büyümede gerilik;
· Enfeksiyonlara yakalanma riskinde artış;
· Zihinsel gelişim ve öğrenme yeteneğinde azalma;
· Dil gelişimi; algılama ve okul başarısında azalma;
· Fiziksel aktivitelerde azalma görülür.
Demir yetersizliği okul çağı çocuklarda zeka puanında 7-9 puanlık bir düşüşe sebep olabilmektedir.
Vücutta demirin kullanımını arttırmak için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır;
· Kurubaklagiller;et grubu ve yumurta mutlaka taze sebze ve meyve gibi C vitamini kaynakları ile birlikte tüketilmelidir;
· Ekmek;börek;poğaça gibi yiyecekler mayalandırılmalıdır;
· Çay ve kahve tüketilmemelidir; tüketilecekse yemeklerden 45-60 dakika sonra içilmelidir.
· Ve mutlaka kişisel temizlik kurallarına dikkat edilmelidir.
Bir diğer önemli sorun sa iyot yetersizliğidir; bu sebeple zihinsel ve fiziksel gelişim geriliği ve okul başarısında azalma görülmektedir. Çocukların zeka puanında yaklaşık 13puanlık bir düşüşe sebep olmaktadır. Bu durumdan korunmak içinse mutlaka iyotlutuz kullanılmalıdır.
Okul çağında gözlenen en büyük problem se ŞİŞMANLIK tır. Sağlıksız yeme alışkanlıkları; öğün atlamalar; çok yüksek enerjili yiyecekler; yetersiz fiziksel aktivite nedeni ile şişmanlık her geçen gün artan bir sağlık sorunudur. Bu problemin önüne geçebilmek se siz ailelerin elindedir.
Şişmanlığın önlenmesi için;
· Çocuklarınızın güne kahvaltı ile başlamasını sağlayın;
· Farklı çeşitte besinleri tüketmesini sağlayın;
· Okul kantinlerindeki kızartma ve nişastalı besinlerden uzak tutun;
· Okul yemekhanelerinden yemelerini sağlayın; bu sayede çeşitli yemekler ve özellikle sulu yemekler tüketmiş olacaklardır;
· Asitli ve şekerli hazır meşrubatları tüketmelerine engel olun;
· Çocuklarınız için uygun ara öğünler oluşturun; örneğin;1 adet muz yada elma; veya 20-25 adet badem yada fındık veya 1 küçük kutu süt ya da ayran gibi sağlıklı besinlerden.
· Çocuklarınızın beslenme çantalarına çok yağlı ve un içeren hamur işleri yerine ; tam tahıllı ekmekler ile hazırlanmış sandwichler koyun ve hazır meyve suları yerine;evinizde hazırladığınız komposto yada taze sıkılmış meyve sularından tükettirin;
· Çocuklarınızın okul çıkışlarında hazır gıdalar tüketmesine engel olmaya çalışın ; özellikle evlerinde akşam öğünleri yemelerini sağlayın;
· Ve önemli bir unsur çocuklarınızı fiziksel aktivitelere yönlendirin. Örneğin bir spor okuluna kayıt yaptırılabilir; fakat bu keyif alacakları bir aktivite olmalıdır ki hem sağlıklarını korusunlar hem de keyifli bir sosyal aktivitede bulunarak okul başarılarını da arttırsınlar.
Unutulmamalıdır ki beslenme sorumluluğu aileler ve öğretmenler yardımı ile çocuklara erken yaşta beslenme eğitimi verilerek kazandırılmalıdır.
SEDA KAYA
Beslenme ve Diyet Uzmanı
Çocuğun;
· Normal büyüme ve gelişimini sağlamak;
· Çeşitli besinlerden tüketmesini sağlamak;
· Aileye bağımlı beslenmeden; çocuğun bağımsız beslenme davranışına geçişini sağlamak;
· Ve okul başarısını arttırmaktır.
Unutulmamalıdır ki yeterli ve dengeli beslenme sağlığın temelidir. Sağlıklı beslenmek için günde en az 4 öğün yenilmelidir.
· Süt grubundan 3-4porsiyon;
· Et grubundan 2-3porsiyon;
· Taze sebze ve meyvelerden en az 5 porsiyon;
· Ekmek ve tahıllardan 3-6porsiyon tüketmek gerekmektedir.
KAHVALTI EN ÖNEMLİ ÖĞÜNDÜR ve kesinlikle atlanmamalıdır. Çocuğunuz kahvaltı yapmazsa; kendini güçsüz; yorgun ve halsiz hisseder; başı döner; dikkat; çalışma; anımsama ve öğrenme yeteneği azalır ve okul başarısı düşer.
Okul çağı döneminde çocuklarda beslenmeye bağlı olarak sık görülen sağlık sorunları; demir yetersizliği; iyot yetersizliği; ŞİŞMANLIK; diş çürükleri;vitamin ve mineral eksiklikleridir. Bu gibi sağlık problemleri ile karşılaşmamak için çocuklarınızın okul dönemindeki beslenmelerine çok özen göstermek gerekmektedir.
Çocuklarda demir eksikliği sonucunda;
· Büyümede gerilik;
· Enfeksiyonlara yakalanma riskinde artış;
· Zihinsel gelişim ve öğrenme yeteneğinde azalma;
· Dil gelişimi; algılama ve okul başarısında azalma;
· Fiziksel aktivitelerde azalma görülür.
Demir yetersizliği okul çağı çocuklarda zeka puanında 7-9 puanlık bir düşüşe sebep olabilmektedir.
Vücutta demirin kullanımını arttırmak için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır;
· Kurubaklagiller;et grubu ve yumurta mutlaka taze sebze ve meyve gibi C vitamini kaynakları ile birlikte tüketilmelidir;
· Ekmek;börek;poğaça gibi yiyecekler mayalandırılmalıdır;
· Çay ve kahve tüketilmemelidir; tüketilecekse yemeklerden 45-60 dakika sonra içilmelidir.
· Ve mutlaka kişisel temizlik kurallarına dikkat edilmelidir.
Bir diğer önemli sorun sa iyot yetersizliğidir; bu sebeple zihinsel ve fiziksel gelişim geriliği ve okul başarısında azalma görülmektedir. Çocukların zeka puanında yaklaşık 13puanlık bir düşüşe sebep olmaktadır. Bu durumdan korunmak içinse mutlaka iyotlutuz kullanılmalıdır.
Okul çağında gözlenen en büyük problem se ŞİŞMANLIK tır. Sağlıksız yeme alışkanlıkları; öğün atlamalar; çok yüksek enerjili yiyecekler; yetersiz fiziksel aktivite nedeni ile şişmanlık her geçen gün artan bir sağlık sorunudur. Bu problemin önüne geçebilmek se siz ailelerin elindedir.
Şişmanlığın önlenmesi için;
· Çocuklarınızın güne kahvaltı ile başlamasını sağlayın;
· Farklı çeşitte besinleri tüketmesini sağlayın;
· Okul kantinlerindeki kızartma ve nişastalı besinlerden uzak tutun;
· Okul yemekhanelerinden yemelerini sağlayın; bu sayede çeşitli yemekler ve özellikle sulu yemekler tüketmiş olacaklardır;
· Asitli ve şekerli hazır meşrubatları tüketmelerine engel olun;
· Çocuklarınız için uygun ara öğünler oluşturun; örneğin;1 adet muz yada elma; veya 20-25 adet badem yada fındık veya 1 küçük kutu süt ya da ayran gibi sağlıklı besinlerden.
· Çocuklarınızın beslenme çantalarına çok yağlı ve un içeren hamur işleri yerine ; tam tahıllı ekmekler ile hazırlanmış sandwichler koyun ve hazır meyve suları yerine;evinizde hazırladığınız komposto yada taze sıkılmış meyve sularından tükettirin;
· Çocuklarınızın okul çıkışlarında hazır gıdalar tüketmesine engel olmaya çalışın ; özellikle evlerinde akşam öğünleri yemelerini sağlayın;
· Ve önemli bir unsur çocuklarınızı fiziksel aktivitelere yönlendirin. Örneğin bir spor okuluna kayıt yaptırılabilir; fakat bu keyif alacakları bir aktivite olmalıdır ki hem sağlıklarını korusunlar hem de keyifli bir sosyal aktivitede bulunarak okul başarılarını da arttırsınlar.
Unutulmamalıdır ki beslenme sorumluluğu aileler ve öğretmenler yardımı ile çocuklara erken yaşta beslenme eğitimi verilerek kazandırılmalıdır.
SEDA KAYA
Beslenme ve Diyet Uzmanı