Sınav Kaygısı Nedir?
Sınav kaygısı; öğrencinin başarısızlık korkusu nedeniyle sınav öncesi; sınav sırası ya da sınav sonrasında yaşadığı kaygıdır. Kaygının çok az olması da; çok fazla olması da performansı olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle kaygının normal düzeye getirilmesi gerekmektedir. Her birey yaşamının belirli dönemlerinde ya da belirli konularda kaygı yaşayabilir. Çocukluk ve ergenlik dönemleri öğrencilerin eğitimleri gereği birçok sınava girdikleri bir dönemdir. Ve bu dönemde sınav kaygısı belirtilerinin ortaya çıkma olasılığı yüksektir. Fakat sınav kaygısının erken teşhis edilmesi önemlidir. Bununla beraber günümüz eğitim sistemi bağlamında sınavlara yüklenen anlam ve ailelerin içinde bulundukları sosyoekonomik koşullar kimi zaman sınav kaygısının tedavisini zorlaştıran bir etken olabilir.
Sınav kaygısının belirtileri nelerdir?
Fizyolojik belirtiler
- Kalp çarpması;
- Baş dönmesi;
- Halsizlik ve yorgunluk;
- Terleme;
- Titreme;
- Sıcak basması;
- Yüzün kızarması;
- Solunumun hızlanması;
- Mide bulantısı;
- Kaslarda gerilme;
- Ağızda kuruma
Duygusal ve Bilişsel belirtiler
- Huzursuzluk;
- Sinirlilik;
- Endişe;
- Korku;
- Unutkanlık;
- Dikkatsizlik;
Eşlik eden diğer durumlar
- Yaygın kaygı bozukluğu;
- Sosyal Fobi
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu
- Depresyon
Bununla birlikte öğrenciler;
- Daha çok çalışmalıydım
- Hiçbir şey hatırlamıyorum
- Sadece 10 Dk kaldı
- Bu sınav hayatım için çok önemli
- Sınavda ellerim titreyecek
- Midem bulanıyor
- Yüzüm kızaracak
- Diğerleri korktuğumu anlarsa rezil olurum
- Ailemin yüzüne nasıl bakarım
- Annem ve babam beni öldürecek
- Herkes benden iyi yapıyor
- Bu sınıfın en kötüsü benim
- Bir tek ben de mi problem var
- Hiçbir şeyin yararı yok. Yapamıyorum.
- Şimdi benimle alay edecekler
- Babamın yüzünü şimdiden görür gibiyim
- Okulu asla bitiremeyeceğim
- Çok terliyorum bu normal olmamalı
- Nefes alamayacak gibi oluyorum
- İşler ters gidecek
- Başarmak zorundayım
- Hiç umut yok
gibi olumsuz düşüncelere sahiptirler.
Sınav kaygısı performansı olumsuz olarak etkiler. Kaygısı yüksek öğrenciler sınav sorularını okumakta ve anlamakta güçlük çekerler. Bu durum genellikle sorunun birkaç defa okunmasıyla kendini gösterir ve birey üzerinde zaman baskısı yaratır. Sınav içinde kaygısı yüksek öğrenciler düşüncelerini organize etmekte güçlük çekerler. Bu durum şunu göstermektedir; öğrenci ne kadar çalışmış olursa olsun sınav sırasında bildiklerini yeterince ortaya koyamaz. Zihinsel ketlenme olarak tanımlanan bu durumda öğrenci sınav sırasında bildiği hiç bir soruyu yanıtlayamaz. Fakat ne acıdır ki sınav sonrası soruların doğru cevaplarını hatırlar. Sınav kaygısı yüksek öğrencinin dikkati sınavın gerektirdikleri ve kendisiyle ilgili olumsuz düşünceleri arasında bölünmek zorunda kalır. Sınav öncesinde öğrenci yeterince hazırlanmış olsa da sınav sırasında öğrendiklerini hatırlamakta ve soruları yanıtlamakta güçlük çeker. Tüm bunların yanında öğrencinin performansındaki düşüş yalnızca sınav kaygısından değil yetersiz ders çalışma “becerileri” nedeniyle konuları iyi öğrenememesinden de kaynaklanır. Bu bağlamda yüksek sınav kaygısına sahip öğrencilerin etkili ders çalışma becerilerinin düşük olduğu; ders çalışmaya daha fazla zaman ayırdıkları da görülmektedir.
Sonuç olarak sınav kaygısı performansı olumsuz olarak etkilemesinin yanında kişinin yaşam kalitesini de olumsuz etkiler ve kaçınma davranışları yaratması nedeniyle ele alınması gereken ciddi bir problemdir.
Sınav kaygısının belirtileri nelerdir?
Fizyolojik belirtiler
- Kalp çarpması;
- Baş dönmesi;
- Halsizlik ve yorgunluk;
- Terleme;
- Titreme;
- Sıcak basması;
- Yüzün kızarması;
- Solunumun hızlanması;
- Mide bulantısı;
- Kaslarda gerilme;
- Ağızda kuruma
Duygusal ve Bilişsel belirtiler
- Huzursuzluk;
- Sinirlilik;
- Endişe;
- Korku;
- Unutkanlık;
- Dikkatsizlik;
Eşlik eden diğer durumlar
- Yaygın kaygı bozukluğu;
- Sosyal Fobi
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu
- Depresyon
Bununla birlikte öğrenciler;
- Daha çok çalışmalıydım
- Hiçbir şey hatırlamıyorum
- Sadece 10 Dk kaldı
- Bu sınav hayatım için çok önemli
- Sınavda ellerim titreyecek
- Midem bulanıyor
- Yüzüm kızaracak
- Diğerleri korktuğumu anlarsa rezil olurum
- Ailemin yüzüne nasıl bakarım
- Annem ve babam beni öldürecek
- Herkes benden iyi yapıyor
- Bu sınıfın en kötüsü benim
- Bir tek ben de mi problem var
- Hiçbir şeyin yararı yok. Yapamıyorum.
- Şimdi benimle alay edecekler
- Babamın yüzünü şimdiden görür gibiyim
- Okulu asla bitiremeyeceğim
- Çok terliyorum bu normal olmamalı
- Nefes alamayacak gibi oluyorum
- İşler ters gidecek
- Başarmak zorundayım
- Hiç umut yok
gibi olumsuz düşüncelere sahiptirler.
Sınav kaygısı performansı olumsuz olarak etkiler. Kaygısı yüksek öğrenciler sınav sorularını okumakta ve anlamakta güçlük çekerler. Bu durum genellikle sorunun birkaç defa okunmasıyla kendini gösterir ve birey üzerinde zaman baskısı yaratır. Sınav içinde kaygısı yüksek öğrenciler düşüncelerini organize etmekte güçlük çekerler. Bu durum şunu göstermektedir; öğrenci ne kadar çalışmış olursa olsun sınav sırasında bildiklerini yeterince ortaya koyamaz. Zihinsel ketlenme olarak tanımlanan bu durumda öğrenci sınav sırasında bildiği hiç bir soruyu yanıtlayamaz. Fakat ne acıdır ki sınav sonrası soruların doğru cevaplarını hatırlar. Sınav kaygısı yüksek öğrencinin dikkati sınavın gerektirdikleri ve kendisiyle ilgili olumsuz düşünceleri arasında bölünmek zorunda kalır. Sınav öncesinde öğrenci yeterince hazırlanmış olsa da sınav sırasında öğrendiklerini hatırlamakta ve soruları yanıtlamakta güçlük çeker. Tüm bunların yanında öğrencinin performansındaki düşüş yalnızca sınav kaygısından değil yetersiz ders çalışma “becerileri” nedeniyle konuları iyi öğrenememesinden de kaynaklanır. Bu bağlamda yüksek sınav kaygısına sahip öğrencilerin etkili ders çalışma becerilerinin düşük olduğu; ders çalışmaya daha fazla zaman ayırdıkları da görülmektedir.
Sonuç olarak sınav kaygısı performansı olumsuz olarak etkilemesinin yanında kişinin yaşam kalitesini de olumsuz etkiler ve kaçınma davranışları yaratması nedeniyle ele alınması gereken ciddi bir problemdir.