Aile Danışmanlığı Uygulamalarının Gelişimi
Aile danışmanlığı 2. Dünya savaşından sonra hızlı bir gelişme göstererek psikoloji bilimi içerisinde varlığını etkin bir biçimde hissettirmeye başlamıştır. Ailelerle ve çocuklarla etkili çalışmalar yapan ilk bilim insanları Freud ve Adler önemli araştırmalara imza atmıştır. 1950-1959 yılları arasında aile danışmanlığı alanında etkili olan lider bilim insanlarından bazıları; Nathan Ackerman; Gregory Bateson; MurrayBowen ve Cari Whitaker dir.
1960-1969 yılları arasında aile danışmanlığında çok hızlı bir gelişme görülürken birçok teori ve kavram ortaya çıkmıştır. Bu on yılda özellikle Jay Haley; Salvador Mimıchin; Virginia Satir; Cari Whitaker; Murray Bowen ve Nathan Ackerman etkili olmuştur.
1970-1979 yılları arasında iki büyük dernek (The American Association For Marriage And Family Therapy ve American Family Therapy Association) kurulmuştur. 1974 de ilk dergi çıkarılmaya başlamıştır. 1970’ lerin başında Avrupa da da özellikle İngiltere ve İtalya da aile danışmanlığı ile ilgili çalışmalar hız kazanmaya başlamıştı. 1980 li yıllarda özellikle bayan araştırmacılar çalışmalarını yoğunlaştırırken; 1990 larda birçok yeni teori ortaya çıkmıştır. (1)
Aile Danışmanlığı alanındaki hızlı gelişim 2000’li yıllarda da devam etmiş. Aile bazında sorun yaşayan bireylerin destek aldığı dev kurumsal bir yapı haline gelmiştir. Aile Danışmanlığı daha çok aile yapısındaki bozulmalar; aile içi sorunlara bağlı problemler; boşanma süreci sorunları; ailenin parçalanma sürecinde travmatik durumların önlenmesi; boşanmış ailelerin çocuklarına psikososyal yardım; aile sorunlarında hukuksal yönlendirme gibi spresifik konularda destek sağlamaktadır.
Türkiye’de ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının üzerinde hassasiyetle durduğu ve yaygınlaştırma çalışmaları yaptığı Aile Danışma Merkezlerinde çalışacak Aile Danışmanlarının niteliği; son yıllarda oluşturulan “Aile Danışma Merkezleri Yönetmeliği”nin ilgili maddesiyle:
“Sosyal hizmet; psikoloji; sosyoloji; psikolojik danışmanlık ve rehberlik; tıp; hemşirelik ve çocuk gelişimi alanlarından birinde en az dört yıllık lisans programlarından mezun olanlar; Milli Eğitim Bakanlığı; Yükseköğretim Kurulu veya üniversitelerden; biri tarafından uygun görülen en az üç yüz saati teorik ve en az otuz saati süpervizyon eşliğinde olmak üzere yüz elli saati uygulamalı toplam dört yüz elli saatlik aile danışmanlığı alanında bir eğitim programını başarıyla tamamladıktan sonra sertifika alanlar; aile danışmanı unvanı alabilir.”(2) net bir biçimde açıklanmıştır.
Ülkemizde son yıllarda devlet bünyesinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı (Belediyeler; Valilikler) aile danışma merkezleri kurulmuştur. Özel Aile Danışma Merkezleri de her geçen gün daha da yaygınlaşmaktadır. Üniversiteler ve dernekler bünyesinde verilen Aile Danışmanlığı Sertifika programları temel becerileri kazanmış Aile Danışmanlarının yetişmesinde etkili olmuştur.
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı bünyesinde uzmanlık alanı olarak belirlenmiş olan aile danışmanlığı yüksek lisans programları ile de nitelikli Aile Danışmanlarının yetişmesi sağlanmıştır. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Derneğinin Aile Danışmanlığı alanında etkili programlar geliştirdiği; bu alana ilgi duyanlarla Uluslararası Evlilik ve Aile Psikolojik Danışmanları Derneği; Uluslararası Eğitim ve Gelişim Direktörü Prof. Dr. Brian Canfield gibi yetkin isimleri sertifika programlarında buluşturduğu bilinmektedir.
Toplumsal değerler ve aile yapısında yaşanan hızlı değişim ve farklılaşma; sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlarla karşılaşan bireyler; gerek psikolojik destek gerekse aile danışmanlığı uygulamaları sayesinde; sorunlarla baş etme becerileri konusunda farkındalık kazanmaktadır. Kişiler yaşanabilecek aile bazındaki sorunların önüne uzmanlardan aldıkları profesyonel yardım sayesinde geçebilmektedir; Bu noktada sorun yaşayan bireylerin dikkat edeceği en önemli husus; Aile Danışmanlığı hizmeti sunan uzmanın bu alanda danışma becerilerini ne kadar etkin kullanabildiğinin araştırmasıdır. Yaygınlaşan Aile Danışmanlığı sertifika programları içeriğin niteliksel olarak yetersizliği handikabını da beraberinde getirmiştir. Aile Danışmanlığı eğitimi alacak kişilerin de; eğitim programını düzenleyen kuruluştan eğitim programının içeriğine; eğitmen uzmanların bu alandaki yetişmişlik düzeyine; programdaki vaka çalışmalarına ve uygulama imkânlarına kadar bir çok konuya dikkat etmesi “Aile Danışma Becerilerini” kazanmış uzmanların yetişmesinde önemli rol oynayacaktır. Aile Danışmanlığı alanında etkili çalışmaların; geleceğin vizyon sahibi kendini geliştirmeye odaklanmış uzmanları sayesinde gerçekleşmesi temennisinde bulunarak; bu alandaki gelişmelere katkıda bulunan herkese teşekkürler.
Kaynakça:
(1)Nur Meriç Amerikan Uluslararası Newport Üniversitesi; Davranış Bilimleri Bölümü Aile Terapisi Dönem Ödevi
(2) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile Danışma Merkezleri Yönetmeliği
1960-1969 yılları arasında aile danışmanlığında çok hızlı bir gelişme görülürken birçok teori ve kavram ortaya çıkmıştır. Bu on yılda özellikle Jay Haley; Salvador Mimıchin; Virginia Satir; Cari Whitaker; Murray Bowen ve Nathan Ackerman etkili olmuştur.
1970-1979 yılları arasında iki büyük dernek (The American Association For Marriage And Family Therapy ve American Family Therapy Association) kurulmuştur. 1974 de ilk dergi çıkarılmaya başlamıştır. 1970’ lerin başında Avrupa da da özellikle İngiltere ve İtalya da aile danışmanlığı ile ilgili çalışmalar hız kazanmaya başlamıştı. 1980 li yıllarda özellikle bayan araştırmacılar çalışmalarını yoğunlaştırırken; 1990 larda birçok yeni teori ortaya çıkmıştır. (1)
Aile Danışmanlığı alanındaki hızlı gelişim 2000’li yıllarda da devam etmiş. Aile bazında sorun yaşayan bireylerin destek aldığı dev kurumsal bir yapı haline gelmiştir. Aile Danışmanlığı daha çok aile yapısındaki bozulmalar; aile içi sorunlara bağlı problemler; boşanma süreci sorunları; ailenin parçalanma sürecinde travmatik durumların önlenmesi; boşanmış ailelerin çocuklarına psikososyal yardım; aile sorunlarında hukuksal yönlendirme gibi spresifik konularda destek sağlamaktadır.
Türkiye’de ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının üzerinde hassasiyetle durduğu ve yaygınlaştırma çalışmaları yaptığı Aile Danışma Merkezlerinde çalışacak Aile Danışmanlarının niteliği; son yıllarda oluşturulan “Aile Danışma Merkezleri Yönetmeliği”nin ilgili maddesiyle:
“Sosyal hizmet; psikoloji; sosyoloji; psikolojik danışmanlık ve rehberlik; tıp; hemşirelik ve çocuk gelişimi alanlarından birinde en az dört yıllık lisans programlarından mezun olanlar; Milli Eğitim Bakanlığı; Yükseköğretim Kurulu veya üniversitelerden; biri tarafından uygun görülen en az üç yüz saati teorik ve en az otuz saati süpervizyon eşliğinde olmak üzere yüz elli saati uygulamalı toplam dört yüz elli saatlik aile danışmanlığı alanında bir eğitim programını başarıyla tamamladıktan sonra sertifika alanlar; aile danışmanı unvanı alabilir.”(2) net bir biçimde açıklanmıştır.
Ülkemizde son yıllarda devlet bünyesinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı (Belediyeler; Valilikler) aile danışma merkezleri kurulmuştur. Özel Aile Danışma Merkezleri de her geçen gün daha da yaygınlaşmaktadır. Üniversiteler ve dernekler bünyesinde verilen Aile Danışmanlığı Sertifika programları temel becerileri kazanmış Aile Danışmanlarının yetişmesinde etkili olmuştur.
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı bünyesinde uzmanlık alanı olarak belirlenmiş olan aile danışmanlığı yüksek lisans programları ile de nitelikli Aile Danışmanlarının yetişmesi sağlanmıştır. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Derneğinin Aile Danışmanlığı alanında etkili programlar geliştirdiği; bu alana ilgi duyanlarla Uluslararası Evlilik ve Aile Psikolojik Danışmanları Derneği; Uluslararası Eğitim ve Gelişim Direktörü Prof. Dr. Brian Canfield gibi yetkin isimleri sertifika programlarında buluşturduğu bilinmektedir.
Toplumsal değerler ve aile yapısında yaşanan hızlı değişim ve farklılaşma; sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlarla karşılaşan bireyler; gerek psikolojik destek gerekse aile danışmanlığı uygulamaları sayesinde; sorunlarla baş etme becerileri konusunda farkındalık kazanmaktadır. Kişiler yaşanabilecek aile bazındaki sorunların önüne uzmanlardan aldıkları profesyonel yardım sayesinde geçebilmektedir; Bu noktada sorun yaşayan bireylerin dikkat edeceği en önemli husus; Aile Danışmanlığı hizmeti sunan uzmanın bu alanda danışma becerilerini ne kadar etkin kullanabildiğinin araştırmasıdır. Yaygınlaşan Aile Danışmanlığı sertifika programları içeriğin niteliksel olarak yetersizliği handikabını da beraberinde getirmiştir. Aile Danışmanlığı eğitimi alacak kişilerin de; eğitim programını düzenleyen kuruluştan eğitim programının içeriğine; eğitmen uzmanların bu alandaki yetişmişlik düzeyine; programdaki vaka çalışmalarına ve uygulama imkânlarına kadar bir çok konuya dikkat etmesi “Aile Danışma Becerilerini” kazanmış uzmanların yetişmesinde önemli rol oynayacaktır. Aile Danışmanlığı alanında etkili çalışmaların; geleceğin vizyon sahibi kendini geliştirmeye odaklanmış uzmanları sayesinde gerçekleşmesi temennisinde bulunarak; bu alandaki gelişmelere katkıda bulunan herkese teşekkürler.
Kaynakça:
(1)Nur Meriç Amerikan Uluslararası Newport Üniversitesi; Davranış Bilimleri Bölümü Aile Terapisi Dönem Ödevi
(2) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile Danışma Merkezleri Yönetmeliği