Stres ve Stresle Başa Çıkma
Stres Nedir?
Stres en geniş anlamıyla; zorlama ve kısıtlama uyaranlarına maruz kalan kişinin verdiği tepkilerdir. Stres; birey-çevre etkileşiminde kişinin uyumunu bozar. Pek çok insan stresin; kişinin dışında gelişen çevresel nedenlerle oluştuğunu düşünür. Aslında stresi oluşturan; bu çevresel etkileri; bireyin nasıl algıladığıdır. Kişi karşılaştığı olayları pek çok faktör ışığında değerlendirir ve yaşadığı olaylara bir anlam yükler. Kişi yaptığı bu değerlendirmeler sonucunda çevresindekiler sebebiyle stres yaşar ya da yaşamaz. İş hayatı; ev; çocuklar; ödenecek faturalar; kredi kartı borçları; okul taksitleri; kalabalık; trafik; gürültü derken; bu kadar koşuşturmaca arasında kendimize; hobilerimize ve en önemlisi sevdiklerimize yeteri kadar zaman ayıramamak; yaşantımızda gün geçtikçe artan bir stres faktörünün oluşmasına zemin hazırlıyor.
Stres Kaynakları
*Sevilen birinin kaybı
*Evlenme
*Boşanma
*Düşük notlar
*İşini kaybetme
*Yeni işe başlama
*Cinsel konular
*Alkol ya da madde kullanımı
*Sosyal hayatta değişiklik
Stres Zararlı mıdır?
Stresin zihinsel ve fiziksel kaynaklarımızı tüketen negatif bir yanı olduğu gibi; potansiyelimizi kullanmamızı ve kendimizi keşfetmemizi sağlayan bir uyarılmışlık düzeyine sahip olmamızı sağladığı da bir gerçektir. Yani bir miktar stres bizler için faydalıdır. Fakat aşırı stres söz konusu olduğu zaman mutlaka stresle başa çıkma yollarını denemeliyiz.
Stresle Başa Çıkma Yolları
*Stresle başa çıkmak için öncelikle düşünce tarzımızı değiştirmeliyiz. Yani hayata bakış açımızı değiştirmeliyiz. Olaylar karşısında daha pozitif bir bakış açısına sahip olmalıyız.
*Stresin en önemli kaynaklarından biri; pek çok şeyi aynı anda yapmaya çalışmak ve zamanı etkin planlayamamaktır. Dağınıklık ve plansızlık; stresi besler. Yapmak istediğiniz pek çok şey aynı anda; bir arada olursa; karışıklığa; unutkanlığa ve bitirilmemiş pek çok işiniz kaldığı duygusuna kapılmanıza neden olur. Bunun için yapacaklarınızı mutlaka planlayın. Rahat takip edebileceğiniz gerçekçi bir plan yapın ve bu planda stresle başa çıkmak için harcadığınız zamanı da kaydedin.
*Stresle başa çıkabilmek için aşırı genellemelerden kaçınmalıyız. Tek bir olaydan hareketle bütüne yönelik olumsuz değerlendirmeler geliştirmemeliyiz. Sınavım kötü geçti; bu sene sınıfta kalacağım gibi olumsuz düşünceler yerine; sınavım kötü geçti fakat diğer sınavlarıma daha iyi hazırlanabilirim ve diğer sınavlarım iyi geçebilir şeklinde düşünmemiz daha yapıcı olur.
*Rutinlerden kurtulmalıyız. Eski bir arkadaşı aramak; konsere; tiyatroya; sinemaya gitmek; dergi veya kitap okumak rutinlerin oluşturduğu stresten kurtulmak için yararlı olabilir.
*Kişiler arası ilişkilerimizi geliştirmeliyiz. Stresli anlarda tartışmak riskli olabilir fakat tartışma sırasında "sen" dilini kullanmadan "ben"li cümlelerle sorumluluğu üzerine almak ilişkiyi ve iletişimi güçlendirebilir. "Sen beni anlamak istemiyorsun" yerine "Kendimi yeterince anlatamadığımı düşünüyorum" daha yapıcı ve pozitif olacaktır.
*Dengeli beslenmeliyiz. Çay; kahve gibi içecekler strese yol açan içeceklerdir. Bu içecekleri mümkün olduğunca az tüketmeliyiz.
*Stresli olduğumuz anlarda bizi rahatlatan durumları veya ortamları zihnimizde canlandırmalıyız. Böylece stresin sebep olduğu olumsuz düşüncelerden uzaklaşmış oluruz.
*İşler bizim istediğimiz gibi gitmeyebilir. Yardımlaşmayı ve yan yana olmayı; karşı karşıya olmaya tercih etmeliyiz. Karşılıklı özveri ve alttan almalar daha sorunsuz ilişkiler geliştirmenizi sağlar. Başkalarına karşı anlayışlı olmazsak; bu bizde hayal kırıklığı ve öfkeye sebep olur. Başkalarını eleştirmekten kaçmalıyız. Diğer insanların; hoşumuza giden taraflarını övmeyi öğrenmeliyiz.
Hazırlayan:
Psk. Aykut ÖZTÜRK
Stres en geniş anlamıyla; zorlama ve kısıtlama uyaranlarına maruz kalan kişinin verdiği tepkilerdir. Stres; birey-çevre etkileşiminde kişinin uyumunu bozar. Pek çok insan stresin; kişinin dışında gelişen çevresel nedenlerle oluştuğunu düşünür. Aslında stresi oluşturan; bu çevresel etkileri; bireyin nasıl algıladığıdır. Kişi karşılaştığı olayları pek çok faktör ışığında değerlendirir ve yaşadığı olaylara bir anlam yükler. Kişi yaptığı bu değerlendirmeler sonucunda çevresindekiler sebebiyle stres yaşar ya da yaşamaz. İş hayatı; ev; çocuklar; ödenecek faturalar; kredi kartı borçları; okul taksitleri; kalabalık; trafik; gürültü derken; bu kadar koşuşturmaca arasında kendimize; hobilerimize ve en önemlisi sevdiklerimize yeteri kadar zaman ayıramamak; yaşantımızda gün geçtikçe artan bir stres faktörünün oluşmasına zemin hazırlıyor.
Stres Kaynakları
*Sevilen birinin kaybı
*Evlenme
*Boşanma
*Düşük notlar
*İşini kaybetme
*Yeni işe başlama
*Cinsel konular
*Alkol ya da madde kullanımı
*Sosyal hayatta değişiklik
Stres Zararlı mıdır?
Stresin zihinsel ve fiziksel kaynaklarımızı tüketen negatif bir yanı olduğu gibi; potansiyelimizi kullanmamızı ve kendimizi keşfetmemizi sağlayan bir uyarılmışlık düzeyine sahip olmamızı sağladığı da bir gerçektir. Yani bir miktar stres bizler için faydalıdır. Fakat aşırı stres söz konusu olduğu zaman mutlaka stresle başa çıkma yollarını denemeliyiz.
Stresle Başa Çıkma Yolları
*Stresle başa çıkmak için öncelikle düşünce tarzımızı değiştirmeliyiz. Yani hayata bakış açımızı değiştirmeliyiz. Olaylar karşısında daha pozitif bir bakış açısına sahip olmalıyız.
*Stresin en önemli kaynaklarından biri; pek çok şeyi aynı anda yapmaya çalışmak ve zamanı etkin planlayamamaktır. Dağınıklık ve plansızlık; stresi besler. Yapmak istediğiniz pek çok şey aynı anda; bir arada olursa; karışıklığa; unutkanlığa ve bitirilmemiş pek çok işiniz kaldığı duygusuna kapılmanıza neden olur. Bunun için yapacaklarınızı mutlaka planlayın. Rahat takip edebileceğiniz gerçekçi bir plan yapın ve bu planda stresle başa çıkmak için harcadığınız zamanı da kaydedin.
*Stresle başa çıkabilmek için aşırı genellemelerden kaçınmalıyız. Tek bir olaydan hareketle bütüne yönelik olumsuz değerlendirmeler geliştirmemeliyiz. Sınavım kötü geçti; bu sene sınıfta kalacağım gibi olumsuz düşünceler yerine; sınavım kötü geçti fakat diğer sınavlarıma daha iyi hazırlanabilirim ve diğer sınavlarım iyi geçebilir şeklinde düşünmemiz daha yapıcı olur.
*Rutinlerden kurtulmalıyız. Eski bir arkadaşı aramak; konsere; tiyatroya; sinemaya gitmek; dergi veya kitap okumak rutinlerin oluşturduğu stresten kurtulmak için yararlı olabilir.
*Kişiler arası ilişkilerimizi geliştirmeliyiz. Stresli anlarda tartışmak riskli olabilir fakat tartışma sırasında "sen" dilini kullanmadan "ben"li cümlelerle sorumluluğu üzerine almak ilişkiyi ve iletişimi güçlendirebilir. "Sen beni anlamak istemiyorsun" yerine "Kendimi yeterince anlatamadığımı düşünüyorum" daha yapıcı ve pozitif olacaktır.
*Dengeli beslenmeliyiz. Çay; kahve gibi içecekler strese yol açan içeceklerdir. Bu içecekleri mümkün olduğunca az tüketmeliyiz.
*Stresli olduğumuz anlarda bizi rahatlatan durumları veya ortamları zihnimizde canlandırmalıyız. Böylece stresin sebep olduğu olumsuz düşüncelerden uzaklaşmış oluruz.
*İşler bizim istediğimiz gibi gitmeyebilir. Yardımlaşmayı ve yan yana olmayı; karşı karşıya olmaya tercih etmeliyiz. Karşılıklı özveri ve alttan almalar daha sorunsuz ilişkiler geliştirmenizi sağlar. Başkalarına karşı anlayışlı olmazsak; bu bizde hayal kırıklığı ve öfkeye sebep olur. Başkalarını eleştirmekten kaçmalıyız. Diğer insanların; hoşumuza giden taraflarını övmeyi öğrenmeliyiz.
Hazırlayan:
Psk. Aykut ÖZTÜRK