Üstün Zekalı Çocuklar
ÇOCUĞUM ÜSTÜN YETENEKLİ; NE YAPMALIYIM?
Bu sene ilköğretim birinci sınıfa başlayacak bir kızım var. Kızım 2 sene anaokuluna gitti. Yaşıtlarına göre kavrayışı çok yüksek. Okuma yazmayı zaten 5 yaşında iken öğrenmişti. Bazı olaylara karşı yaptığı yorumlar bizleri hayrette bırakıyor. Okulundaki öğretmenlerle görüştük; üstün zekâlı olabileceğini söylediler. Bununla ilgili bazı özel okulların özel sınıf açtığını söylediler. Oraya yazdırmaya karar verme aşamasındayız ama bazı kararsızlıklarımız var. Acaba normal öğrencilerin arasında okusa bir problem teşkil eder mi diye? Bir de çocuğumun gerçekten yüksek zekâya sahip olduğunu anlayabileceğimiz bir test var mı? Neye göre anlaşılıyor bu durum?
Evet; her insan ruhen; cismen; fıtraten (karakter) farklı olduğu gibi; zekâ ve kavrayış yönüyle de farklılıklar arz etmektedir. Bunu bir yüzde ile kabaca ifade edecek olursak bir topluluğu oluşturan insanların %10 u üstün zekâya sahipken; %10 u da düşük zekâya sahip olabilir. Arada olan %80 de muhtelif derecelerde olan ancak normal olarak kabul edilen zekâya sahip bireylerdir. Şimdi normalden farklı olan düşük ve yüksek zekâ seviyesindeki çocuklara özel eğitim gerekmektedir. Çünkü bu çocuklar normal çocukların arasında gerçek performanslarını gösteremezler.
Yüksek zekâya sahip çocukların soruyu ve sorunları anlama kapasitesi diğerlerine nazaran daha hızlı ve daha yüksektir. Zeki çocuklar leb demeden leblebiyi; yüksek zekâlı çocuklarsa leb demeden Çorum’u anlarlar.Bu çocuklar; erkenden okuma yazmayı sökerler; erkenden sanatla; siyasetle ilgilenirler. Üstün zekâya sahip 7 yaşındaki çocuk neden-sonuç ilişkisini gösteren olayları daha iyi kavrar. Siz mesela vapurda seyahat ediyorsanız ailecek ve çevreyi izliyorsanız; o vapurun nasıl çalıştığını; kaptan köşkünü; makine dairesini merak eder. Öğretmen bir problemi tahtaya yazar yazmaz birkaç saniye içinde kafasından çözebilir. Bu çocuk eğer normal öğrencilerle bir arada okursa ne olur? O zaman soruları erkenden çözerek oturacak ve diğer öğrencileri cevabı kavrayana kadar bekleyecektir. Çünkü öğretmen sınıfın mevcuduna göre 30-40 kişiye bunu öğretmek durumundadır. Sürekli sıkılan ve keşfedilememiş bu gibi öğrenciler maalesef ilim irfan hayatımızın bir kaybıdır. Çünkü bu öğrenciler zamanla dersleri sevmemekte ve kendilerini boşa salmaktadır.
Şu an ise bu öğrencilerin önemi biraz kavranmış durumda ancak bununla ilgili eğitim veren kurum sayısı hala yeterli değil. Şu an Bilim ve Sanat merkezleri var; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak çalışıyorlar. Bu tarz öğrenciler tespit edilip haftanın belirli günlerinde özel etütlere alınmaktadır. Bununla birlikte birkaç resmi okul da mevcuttur. Özel okullarda ise yeni yeni yaygınlaşmaya başladı. Benim uzmanlık alanlarımdan biri de bu öğrencileri tespit etmek ve gerekli eğitim öğretim kurumlarına yönlendirmektir.
Peki; zekâ puanını nasıl tespit ediyoruz? Bununla ilgili geliştirilmiş ve bilimsel açıdan geçerliği güvenirliği yüksek testler var. Temel Kabiliyetler Testi; Stanford Binet; WISC-r testi bunlardan en yetkin olan ve bilimsel geçerliği yüksek olan testlerdir. Genelde bir çocuğun zekâ skorunu çok yakın verebiliyor. Zaten WISC-r testi ortalama 1;5 saat sürüyor ve 10 tane alt testten oluşuyor. Bugüne kadar bu testi çok sayıda çocuğa uyguladım ve gerekli raporu hazırlayarak yönlendirmeyi yaptım. Hali hazırda hala bu test kullanılmaktadır. Siz de bu şekilde geçerlik güvenirliği yüksek olan bir test yaptırabilir ve sonuca göre karara varabilirsiniz. Bazen çocuklar normalin biraz üstünde puan alıyorlar. Anne babalar da buna dayanarak üstün zekâlı öğrencilerin eğitildiği yerlere onları kaydetmek istiyorlar. Böyle olan bir çocuğun üstün yetenekli öğrencilerin yanında okuyarak onlarla başarı sıralamasında son sıralarda olacağına normal zekâya sahip öğrencilerin yanında iyi bir yerde olması daha iyidir. Ancak normallerin çok üstünde bir başarı sergilerse o zaman bu tarz eğitim kurumlarında eğitimini almasında fayda var.
Mehmet Akif Aydın
Uzman Psikolojik Danışman&Hipnoterapist