Ergenlik Dönemi Özellikleri ve Sorunları
Ergenlik Dönemi
Ergenlik; çocukluktan erişkinliğe geçiş sürecidir. Bu süreç iç salgı bezlerinden salgılanan hormonlar tarafından başlatılır ve sürdürülür. Cinsiyet organlarının ve cinse özgü dış görünüm özelliklerinin gelişmesi; büyüme ve kemik olgunlaşmasında belirgin hızlanma; vücut oranlarında ve bedensel yapıda değişiklik; ergenlik sürecinin özelliklerini oluşturur.
Ergenlik dönemi kız çocuklarında 10 (8-13); erkeklerde 12 (9;5-15) yaşında ortaya çıkar. Değişikliklerin tamamlanması genellikle 3-5 yıl sürer. Ergenlik döneminin sonunda -kızlarda otalama 16; erkek çocuklarda 18 yaşında- bireyin büyüme ve gelişmesi büyük ölçüde tamamlanmıştır.
Ergenlik dönemi hem ergen için ve hem de ergenin ailesi için zor dönemdir. Aile ergeni anlamakta güçlük çekerken; ergen anlaşılma duygusunu tam olarak yaşayamadığını düşünür. Ebeveyn bu dönem; çocuğunu ne kadar tanır ve bu dönem özelliklerine vâkıf olabilirse ebeveyn-ergen çatışmaları o denli az olur. Ergen bedensel; cinsel; sosyal ve duygusal anlamda farklı bir döneme girmiştir. Bu gelişim sahalarında yaşadığı süreçler sebebiyle ergen kendisini farklı hisseder ve çoğu zaman kendisini tanımlamakta güçlük çeker.
• Kızlarda yaşanan vücut gelişim ve değişim süreci:
Göğüslerde büyümenin başlaması
Genital bölgede kıllanma
Vücut ölçülerinde hızlı artış
Koltuk altında kıllanma
Reglin başlaması (Adet görme)
Kalçaların genişlemesi (Belin incelmeye başlaması ve leğen kemiklerinin şekillenmesi ve yağ birikimi)
Memelerin büyümesi ergenliğin ilk belirtisidir Genellikle 10 yaşlarında başlar Seyrek olarak başlangıçta büyüme tek taraflı olabilir Bazen memelerde ağrı hissedilebilir
Memelerin büyümeye başladığı sıralarda cinsel bölgede ve bir süre sonra da koltuk altı bölgesinde kıllanma başlar Memelerin büyümeye başlamasıyla boy büyümesi de hızlanır; bu hızlı büyüme bir yıl kadar sürer On üç yaşında bir genç kızın memelerinde gelişme belirtisi görülmüyorsa bir hekime danışılmalıdır
Vajende oluşan beyaz bir akıntı da ilk belirtilerdendir Bu yaşta kız çocuk külotunda beyaz lekeler görebilir
Genç kız; giderek belinin inceldiğini; kalçalarının biraz genişlediğini; saçlarının ve derisinin daha yağlı olduğunu fark edebilir
Sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Cildini korumak için ergenlik yaşlarında cilt temizliği gence öğretilmelidir
Adet Görme (Menstrüasyon; Regl olma)
Adet görme uterustan (rahim) belirli aralıklarla kanama olmasıdır Adet; doğurganlık özelliğinin ilk belirtisi olarak kabul edilir Bazı kız çocuklarında adet günleri yaklaştıkça karın ve sırt ağrıları olabilir
Adet; göğüslerin büyümeye başlamasından 1;5-2 yıl sonra; 12-13 yaşlarda başlar
Ancak 9 yaşında adet görenler olabildiği gibi; 15 yaşında hala adetleri başlamamış kızlar da vardır Bu nedenle ergene arkadaşlarından daha erken yaşta adet görmeye başlamışsa ya da henüz adet görmemişse kaygılanmaması gerektiği söylenmelidir
16 yaşını tamamladığı halde adet görmeyen genç kızlar için hekime danışılmalıdır
Erkeklerde yaşanan vücut gelişim ve değişim süreci:
Erkeklerde ergenliğin ilk belirtisi testislerin büyümesidir Bu değişiklik genellikle 11;5-12 yaşlarında başlar Bundan yaklaşık 1 yıl sonra cinsel bölgede kıllanma; peniste büyüme farkedilir
Yine 13-13;5 yaşlarında sesi kalınlaşır; gırtlağındaki kıkırdak dokuda bir çıkıntı oluşur
Yine aynı yaşlarda dudakların üzerinde; daha sonra yüzde; vücutta kıllanma başlar
Ayaklar büyür; bacaklar ve kollar uzar; 13-15 yaş arasında boy hızla uzar Deri ve saçlar yağlanır; yüzünde sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Kasları geliştiği için daha güçlü olduğunu hisseder
Ergenliğin başlama yaşı; kızlarda olduğu gibi; erkeklerde de çok değişkendir Ergenliğin gecikmesine erkeklerde oldukça sık rastlanır
13-14 yaşlarına kadar hiçbir ergenlik belirtisi ortaya çıkmayan; bu nedenle boyu yaşdaşlarına göre küçük ve görünüşü de çocuksu ofan birçok sağlıklı erkek çocuk vardır
Arkadaşlarında ergenlik belirtileri başlamış; kendi vücudunda henüz bir değişiklik olmayan erkek çocuğun kaygılanmaması için gecikmenin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır O na; her bireyin farklı olduğu; vücudunun kendine en uygun bir zamanda olgunlaşacağı söylenmelidir
Peniste Sertleşme ve Boşalma
Penis içerisinde süngere benzeyen bir yapı vardır Sünger nasıl suyu içine çekerek emerse; penisteki süngere benzer yapı da içinde bulunan damarlardan kan çekerek şişer; sertleşir Ergenlik dönemine giren erkeklerde olmadık yerde ve beklenmedik durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir
Islak rüyalar
Bu yaştaki ergene; bazı sabahlar yatağını meni ile ıslanmış bulacağını anlatma zamanı gelmiştir Bu ıslaklığın; cinsel ilişkide olduğu gibi herhangi bir uyarı ile oluşabilen ereksiyon sonucu görülen meni salgısı olduğu kendisine anlatılmalıdır
Bu salgı canlı spermler içerir ve cinsel üretkenliğin başladığının göstergesidir Bütün bunlar; üreme organlarının geliştiğini ve ergenin erişkin bir erkek olmaya başladığını gösteren belirtilerdir Bu gelişme; genellikle 18-20 yaşlarına kadar belirginleşerek devam eder
Ses Değişimi
Erkek çocuklarda ergenlikle birlikte seste de değişimler görülür Gırtlak kıkırdağı öne doğru çıkar; ses kalınlaşır Önce ses çatallanır ve çatlar Ses telleri de bedenin diğer bölümleri gibi gelişmektedir Sesin tonu ses tellerinin uzunluğuna ve gırtlak yapısına bağlıdır Bu nedenle büyüme süresince seste çatallanma görülebilmektedir
KıllanmaKoltuk altı; genital bölge; yüz; kol ve bacaklarda kıllanma başlar Genellikle sakallar ergenliğin sonuna kadar belirmez Başlangıçta tüy şeklinde olan sakallar zmanla ve traş edilmeyle sertleşir
Ergenlik Dönemiyle İlgili Sorunlar :
Vücuttaki yapısal değişikliklere ve çevreye uyum gerektiren bu dönem son derece duyarlı olunması gereken bir devredir. Çocukluktan çıkıp erişkinliğe ilk adımını atan insanın bedeninde ve biyolojik işlevlerinde meydana gelen değişikliklere alışması ve kabullenmesi; ayrıca fiziksel değişiklikleri nedeniyle çevresindekilerin kendisine karşı davranışlarına alışması gerekmektedir.
Ergenlik dönemi ruhsal sıkıntıları :
Ergenlik döneminde en çok rastlanan sorunlardan biri; ergenin yaşadığı duygusal ve fiziksel değişimlere alışamaması ve bundan dolayı ailesi ve çevresi ile çatışmalar yaşamasıdır.
Aile ilişkileri çok bozuk olan; evde istenmediğini; sevilmediğini duyumsayan bir genç; kişisel yakınlığı ev dışında arayabilir. Bu durumda eğer genç; bir kızsa beğenildiğini; aranıldığını görerek; ilişkilerini çok ileri götürebilir; sevgi açlığını birine sığınarak gidermeye çalışır.
Ailede boşanma; ayrılık; ölüm gibi durumlarda pek çok gencin ilk tepkisi davranış bozukluğu biçiminde olmaktadır. Gencin; birden umursamaz bir tutum takındığı; derslerine boş verdiği; okuldan kaçmaya; öğretmenlere karşı gelmeye başladığı; yanlış arkadaşlıklar kurduğu gözlenir
Ailesi ve çevresi tarafından yeteri kadar anlaşılmadığını düşünene ergen; ruhsal sıkıntılar da yaşayabilir. Ergenlik dönemi depresyonuna kadar gidebilen bu ruhsal sıkıntılar fark edilmezse; daha ciddi sorunlara yol açabilir.
Yaşadıkları sorunlar nedeniyle sigara; alkol ve hatta uyuşturucu kullanmaya başlayan ergenlerin sayısı gün geçtikçe atmaktadır.
Genellikle;
Anne ya da baba sigara veya alkol kullanıyorsa;
Arkadaş grubunda sigara ve alkol kullanan varsa;
Öğretmenlerinin sigara veya alkol kullandığını okulda veya dışarıda görüyorsa;
gencin kullanmaya başlama riski de artmaktadır. Bu konuda öncelikle yetişkinlerin olumlu model olması gerekir.
Ergenlikte Uyuşturucu Kullanımı
Uyuşturucu kullanımı; ergenlik döneminde aileleri korkutan bir durumdur. Birçok aile çocuklarının uyuşturucu kullandığını çok geç fark eder. Bu nedenle de tedavi süreci daha zor olabilir.
Aileler çocuklarında;
Birden ortaya çıkan davranış değişikliği;
Zaman zaman aşırı sinirlilik; gereksiz tepki; anlamsız kaygı; sıkıntı;
Ağızda kuruluk; salyada azalma;
Konuşmada güçlük; peltek konuşma;
Yürümede dengesizlik; ellerde titreme;
Terleme;
Uyuklama; dalgınlık;
Halsizlik; yorgunluk;
Alışılmış arkadaş çevresi dışında yeni arkadaşlar edinme;
Çevre değiştirme;
Sorumluluklardan kaçma;
Aşırı para harcama belirtilerinden birkaçını gözlerse; uyuşturucu kullanıyor olmalarından şüphe edebilirler.
Çocuğunun uyuşturucu kullandığından şüphelenen aile; çocuğun üzerine gitmemeli; onu suçlayıcı ve aşağılayıcı konuşmamalı. Aksine çocuğu ile yakın ilişkiler kurmaya; ona daha fazla zaman ayırmaya çalışmalı. Uygun bir dille konuşarak; profesyonel yardım alarak; tedaviye ikna etmeli. Bu dönemde yapılacak zorlmalar çözüm değil; çözümsüzlük getirecektir.
ERGENLİK DÖNEMİNDE ÇOCUĞU OLAN AİLELERE ÖNERİLER
Sonradan kabul edebileceğiniz şeylere baştan hayır demeyin;
Soğukkanlı ve sakin olun; fevri davranışlardan kaçınmaya çalışın;
Sıkıcı; öğüt veren konuşmalardan kaçının; çocuklarınızın söylediklerini anlamaya çalışın;
İyi bir dinleyici olun; konuşulanların sır olarak kalacağı konusunda onlara güven verin
Arkadaşların ön plana çıkarıldığı bu dönemde; çocuklarınız sizden uzaklaşıyor gibi görünse de; gösterdiğiniz doğrular yeri geldiğinde kullanılacaktır. Önemli olan sağlıklı ve güvenli kuracağınız iletişimdir.
Bu dönemde çocuklar ne yetişkin ne de çocuk olarak görünmekte ve bu karmaşa davranışlarına da yansımaktadır. Bu karmaşaya çevreden aldıkları çelişkili mesajlarda neden olmaktadır. Siz de çocuğunuzun bu durumunu fark ederek; onun yetişkin davranışlarını destekleyip; çocukça yaptığı davranışlarda ise bu çelişkiyi yaşatmadan destek olun.
Bu dönemde ki çatışmalar; ergenin bir yandan sizin gibi olmak istemesi diğer bir yandan da bağımsızlığını sizden farklı bir birey olarak gerçekleştirme çabasıdır. Bunu hatırlayarak çatışmaların kaçınılmazlığını kabullenin.
Yeteneklerini ve ilgi alanlarını tanımaya çalışan gencin; ilgilerindeki değişkenlik normaldir. Ona bu değişkenliğinde kendini tanımasına fırsat verin ve yardımcı olun.
Gençlerdeki olumsuz davranışlardan önce olumlu davranışları görmeye çalışarak; hem iletişimi güçlendirin hem de bu sayede olumlu davranışları pekiştirin.
Bu dönemde yaşayacağınız aşırı baskıların ve cezalandırmaların genci sizden uzaklaştıracağını unutmayın. Bu nedenle yapıcı eleştiriler kullanın.
Problemleri çözmek için yer ve zaman ayırın. Problemi doğru tanımlayın.
Kuralların öğretilmesi ve uygulanmasında tutarlı; açık ve kararlı tutumunuz en önemli faktörlerdir.
Olumlu ve olumsuz duyguları ifade etmesine yüreklendirin.
Ergenlik; çocukluktan erişkinliğe geçiş sürecidir. Bu süreç iç salgı bezlerinden salgılanan hormonlar tarafından başlatılır ve sürdürülür. Cinsiyet organlarının ve cinse özgü dış görünüm özelliklerinin gelişmesi; büyüme ve kemik olgunlaşmasında belirgin hızlanma; vücut oranlarında ve bedensel yapıda değişiklik; ergenlik sürecinin özelliklerini oluşturur.
Ergenlik dönemi kız çocuklarında 10 (8-13); erkeklerde 12 (9;5-15) yaşında ortaya çıkar. Değişikliklerin tamamlanması genellikle 3-5 yıl sürer. Ergenlik döneminin sonunda -kızlarda otalama 16; erkek çocuklarda 18 yaşında- bireyin büyüme ve gelişmesi büyük ölçüde tamamlanmıştır.
Ergenlik dönemi hem ergen için ve hem de ergenin ailesi için zor dönemdir. Aile ergeni anlamakta güçlük çekerken; ergen anlaşılma duygusunu tam olarak yaşayamadığını düşünür. Ebeveyn bu dönem; çocuğunu ne kadar tanır ve bu dönem özelliklerine vâkıf olabilirse ebeveyn-ergen çatışmaları o denli az olur. Ergen bedensel; cinsel; sosyal ve duygusal anlamda farklı bir döneme girmiştir. Bu gelişim sahalarında yaşadığı süreçler sebebiyle ergen kendisini farklı hisseder ve çoğu zaman kendisini tanımlamakta güçlük çeker.
• Kızlarda yaşanan vücut gelişim ve değişim süreci:
Göğüslerde büyümenin başlaması
Genital bölgede kıllanma
Vücut ölçülerinde hızlı artış
Koltuk altında kıllanma
Reglin başlaması (Adet görme)
Kalçaların genişlemesi (Belin incelmeye başlaması ve leğen kemiklerinin şekillenmesi ve yağ birikimi)
Memelerin büyümesi ergenliğin ilk belirtisidir Genellikle 10 yaşlarında başlar Seyrek olarak başlangıçta büyüme tek taraflı olabilir Bazen memelerde ağrı hissedilebilir
Memelerin büyümeye başladığı sıralarda cinsel bölgede ve bir süre sonra da koltuk altı bölgesinde kıllanma başlar Memelerin büyümeye başlamasıyla boy büyümesi de hızlanır; bu hızlı büyüme bir yıl kadar sürer On üç yaşında bir genç kızın memelerinde gelişme belirtisi görülmüyorsa bir hekime danışılmalıdır
Vajende oluşan beyaz bir akıntı da ilk belirtilerdendir Bu yaşta kız çocuk külotunda beyaz lekeler görebilir
Genç kız; giderek belinin inceldiğini; kalçalarının biraz genişlediğini; saçlarının ve derisinin daha yağlı olduğunu fark edebilir
Sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Cildini korumak için ergenlik yaşlarında cilt temizliği gence öğretilmelidir
Adet Görme (Menstrüasyon; Regl olma)
Adet görme uterustan (rahim) belirli aralıklarla kanama olmasıdır Adet; doğurganlık özelliğinin ilk belirtisi olarak kabul edilir Bazı kız çocuklarında adet günleri yaklaştıkça karın ve sırt ağrıları olabilir
Adet; göğüslerin büyümeye başlamasından 1;5-2 yıl sonra; 12-13 yaşlarda başlar
Ancak 9 yaşında adet görenler olabildiği gibi; 15 yaşında hala adetleri başlamamış kızlar da vardır Bu nedenle ergene arkadaşlarından daha erken yaşta adet görmeye başlamışsa ya da henüz adet görmemişse kaygılanmaması gerektiği söylenmelidir
16 yaşını tamamladığı halde adet görmeyen genç kızlar için hekime danışılmalıdır
Erkeklerde yaşanan vücut gelişim ve değişim süreci:
Erkeklerde ergenliğin ilk belirtisi testislerin büyümesidir Bu değişiklik genellikle 11;5-12 yaşlarında başlar Bundan yaklaşık 1 yıl sonra cinsel bölgede kıllanma; peniste büyüme farkedilir
Yine 13-13;5 yaşlarında sesi kalınlaşır; gırtlağındaki kıkırdak dokuda bir çıkıntı oluşur
Yine aynı yaşlarda dudakların üzerinde; daha sonra yüzde; vücutta kıllanma başlar
Ayaklar büyür; bacaklar ve kollar uzar; 13-15 yaş arasında boy hızla uzar Deri ve saçlar yağlanır; yüzünde sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Kasları geliştiği için daha güçlü olduğunu hisseder
Ergenliğin başlama yaşı; kızlarda olduğu gibi; erkeklerde de çok değişkendir Ergenliğin gecikmesine erkeklerde oldukça sık rastlanır
13-14 yaşlarına kadar hiçbir ergenlik belirtisi ortaya çıkmayan; bu nedenle boyu yaşdaşlarına göre küçük ve görünüşü de çocuksu ofan birçok sağlıklı erkek çocuk vardır
Arkadaşlarında ergenlik belirtileri başlamış; kendi vücudunda henüz bir değişiklik olmayan erkek çocuğun kaygılanmaması için gecikmenin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır O na; her bireyin farklı olduğu; vücudunun kendine en uygun bir zamanda olgunlaşacağı söylenmelidir
Peniste Sertleşme ve Boşalma
Penis içerisinde süngere benzeyen bir yapı vardır Sünger nasıl suyu içine çekerek emerse; penisteki süngere benzer yapı da içinde bulunan damarlardan kan çekerek şişer; sertleşir Ergenlik dönemine giren erkeklerde olmadık yerde ve beklenmedik durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir
Islak rüyalar
Bu yaştaki ergene; bazı sabahlar yatağını meni ile ıslanmış bulacağını anlatma zamanı gelmiştir Bu ıslaklığın; cinsel ilişkide olduğu gibi herhangi bir uyarı ile oluşabilen ereksiyon sonucu görülen meni salgısı olduğu kendisine anlatılmalıdır
Bu salgı canlı spermler içerir ve cinsel üretkenliğin başladığının göstergesidir Bütün bunlar; üreme organlarının geliştiğini ve ergenin erişkin bir erkek olmaya başladığını gösteren belirtilerdir Bu gelişme; genellikle 18-20 yaşlarına kadar belirginleşerek devam eder
Ses Değişimi
Erkek çocuklarda ergenlikle birlikte seste de değişimler görülür Gırtlak kıkırdağı öne doğru çıkar; ses kalınlaşır Önce ses çatallanır ve çatlar Ses telleri de bedenin diğer bölümleri gibi gelişmektedir Sesin tonu ses tellerinin uzunluğuna ve gırtlak yapısına bağlıdır Bu nedenle büyüme süresince seste çatallanma görülebilmektedir
KıllanmaKoltuk altı; genital bölge; yüz; kol ve bacaklarda kıllanma başlar Genellikle sakallar ergenliğin sonuna kadar belirmez Başlangıçta tüy şeklinde olan sakallar zmanla ve traş edilmeyle sertleşir
Ergenlik Dönemiyle İlgili Sorunlar :
Vücuttaki yapısal değişikliklere ve çevreye uyum gerektiren bu dönem son derece duyarlı olunması gereken bir devredir. Çocukluktan çıkıp erişkinliğe ilk adımını atan insanın bedeninde ve biyolojik işlevlerinde meydana gelen değişikliklere alışması ve kabullenmesi; ayrıca fiziksel değişiklikleri nedeniyle çevresindekilerin kendisine karşı davranışlarına alışması gerekmektedir.
Ergenlik dönemi ruhsal sıkıntıları :
Ergenlik döneminde en çok rastlanan sorunlardan biri; ergenin yaşadığı duygusal ve fiziksel değişimlere alışamaması ve bundan dolayı ailesi ve çevresi ile çatışmalar yaşamasıdır.
Aile ilişkileri çok bozuk olan; evde istenmediğini; sevilmediğini duyumsayan bir genç; kişisel yakınlığı ev dışında arayabilir. Bu durumda eğer genç; bir kızsa beğenildiğini; aranıldığını görerek; ilişkilerini çok ileri götürebilir; sevgi açlığını birine sığınarak gidermeye çalışır.
Ailede boşanma; ayrılık; ölüm gibi durumlarda pek çok gencin ilk tepkisi davranış bozukluğu biçiminde olmaktadır. Gencin; birden umursamaz bir tutum takındığı; derslerine boş verdiği; okuldan kaçmaya; öğretmenlere karşı gelmeye başladığı; yanlış arkadaşlıklar kurduğu gözlenir
Ailesi ve çevresi tarafından yeteri kadar anlaşılmadığını düşünene ergen; ruhsal sıkıntılar da yaşayabilir. Ergenlik dönemi depresyonuna kadar gidebilen bu ruhsal sıkıntılar fark edilmezse; daha ciddi sorunlara yol açabilir.
Yaşadıkları sorunlar nedeniyle sigara; alkol ve hatta uyuşturucu kullanmaya başlayan ergenlerin sayısı gün geçtikçe atmaktadır.
Genellikle;
Anne ya da baba sigara veya alkol kullanıyorsa;
Arkadaş grubunda sigara ve alkol kullanan varsa;
Öğretmenlerinin sigara veya alkol kullandığını okulda veya dışarıda görüyorsa;
gencin kullanmaya başlama riski de artmaktadır. Bu konuda öncelikle yetişkinlerin olumlu model olması gerekir.
Ergenlikte Uyuşturucu Kullanımı
Uyuşturucu kullanımı; ergenlik döneminde aileleri korkutan bir durumdur. Birçok aile çocuklarının uyuşturucu kullandığını çok geç fark eder. Bu nedenle de tedavi süreci daha zor olabilir.
Aileler çocuklarında;
Birden ortaya çıkan davranış değişikliği;
Zaman zaman aşırı sinirlilik; gereksiz tepki; anlamsız kaygı; sıkıntı;
Ağızda kuruluk; salyada azalma;
Konuşmada güçlük; peltek konuşma;
Yürümede dengesizlik; ellerde titreme;
Terleme;
Uyuklama; dalgınlık;
Halsizlik; yorgunluk;
Alışılmış arkadaş çevresi dışında yeni arkadaşlar edinme;
Çevre değiştirme;
Sorumluluklardan kaçma;
Aşırı para harcama belirtilerinden birkaçını gözlerse; uyuşturucu kullanıyor olmalarından şüphe edebilirler.
Çocuğunun uyuşturucu kullandığından şüphelenen aile; çocuğun üzerine gitmemeli; onu suçlayıcı ve aşağılayıcı konuşmamalı. Aksine çocuğu ile yakın ilişkiler kurmaya; ona daha fazla zaman ayırmaya çalışmalı. Uygun bir dille konuşarak; profesyonel yardım alarak; tedaviye ikna etmeli. Bu dönemde yapılacak zorlmalar çözüm değil; çözümsüzlük getirecektir.
ERGENLİK DÖNEMİNDE ÇOCUĞU OLAN AİLELERE ÖNERİLER
Sonradan kabul edebileceğiniz şeylere baştan hayır demeyin;
Soğukkanlı ve sakin olun; fevri davranışlardan kaçınmaya çalışın;
Sıkıcı; öğüt veren konuşmalardan kaçının; çocuklarınızın söylediklerini anlamaya çalışın;
İyi bir dinleyici olun; konuşulanların sır olarak kalacağı konusunda onlara güven verin
Arkadaşların ön plana çıkarıldığı bu dönemde; çocuklarınız sizden uzaklaşıyor gibi görünse de; gösterdiğiniz doğrular yeri geldiğinde kullanılacaktır. Önemli olan sağlıklı ve güvenli kuracağınız iletişimdir.
Bu dönemde çocuklar ne yetişkin ne de çocuk olarak görünmekte ve bu karmaşa davranışlarına da yansımaktadır. Bu karmaşaya çevreden aldıkları çelişkili mesajlarda neden olmaktadır. Siz de çocuğunuzun bu durumunu fark ederek; onun yetişkin davranışlarını destekleyip; çocukça yaptığı davranışlarda ise bu çelişkiyi yaşatmadan destek olun.
Bu dönemde ki çatışmalar; ergenin bir yandan sizin gibi olmak istemesi diğer bir yandan da bağımsızlığını sizden farklı bir birey olarak gerçekleştirme çabasıdır. Bunu hatırlayarak çatışmaların kaçınılmazlığını kabullenin.
Yeteneklerini ve ilgi alanlarını tanımaya çalışan gencin; ilgilerindeki değişkenlik normaldir. Ona bu değişkenliğinde kendini tanımasına fırsat verin ve yardımcı olun.
Gençlerdeki olumsuz davranışlardan önce olumlu davranışları görmeye çalışarak; hem iletişimi güçlendirin hem de bu sayede olumlu davranışları pekiştirin.
Bu dönemde yaşayacağınız aşırı baskıların ve cezalandırmaların genci sizden uzaklaştıracağını unutmayın. Bu nedenle yapıcı eleştiriler kullanın.
Problemleri çözmek için yer ve zaman ayırın. Problemi doğru tanımlayın.
Kuralların öğretilmesi ve uygulanmasında tutarlı; açık ve kararlı tutumunuz en önemli faktörlerdir.
Olumlu ve olumsuz duyguları ifade etmesine yüreklendirin.