Hırsızlık(Çalma-Kleptomani);çocuklarda Mülkiyet Kavramı Gelişimi; Sevgi-Öz Saygı Eksikliği
Çocuklar ancak 8-9 yaşından büyük ise durum “çalma davranış bozukluğu”olarak düşünülüp önem verilmeli ve bir problem olarak ciddi bir şekilde üzerinde durulmalıdır.çünkü çocuklarda” mülkiyet kavramı”gelişiminin oluşumu bu yaşları bulabilmektedir.
ÇOCUKLARDA MÜLKİYET KAVRAMI GELİŞİMİNE ÖNEM VERİLMELİDİR;
çocukta mülkiyet kavramı gelişmemişse ;çocukların başkalarından aldıkları eşyalar bir” çalma-hırsızlık” olarak değerlendirilmez.ancak çocuk yürümeye başladığı;oyuncaklarıyla oynamaya başladığı andan itibaren de “bu senin;bu abinin;bu annenin ;bu babanın;bu arkadaşın “diyerek bazı şeylerin başkalarına ait olduğu fikri oluşturulmaya başlanmalı; bunun içinde çocuklara ortak oyuncaklar yerine kendilerine özel oyuncaklar-eşyalar alınmalı ve kendi eşyasını kullanmadan izin alınmalı -diğerlerinin eşyalarını da kullanmadan önce izin alması gerektiği öğretilmelidir.çocuklar kendi eşyalarına ; dolaplarına;oyuncaklarına düşkündür;çocuk oyuncaklarıyla oynarken meraklıdır;kendi oyuncağını bırakıp yanındaki arkadaşının oyuncağını alır; gittiği yerlerden ;anaokulundan beğendiği oyuncağı alıp getirebilir.böyle durumlarda yapılacak en önemli şey çocuğa” BU OYUNCAĞIN ONUN OLMADIĞINI VE GERİ İADE ETMESİNİ “Söylemektir. Başka yerlerden kişilerden alınan bu eşyalar maddi değeri olmasa da mutlaka geri gönderilmeli; nasıl olsa önemli bir şey değil diye evde tutulmamalıdır. Başkasından alınan eşyanın “önemsiz”diyerek geri verilmemesi;çocuğun istediği; beğendiği her şeyi alabileceği;kendinin olabileceği fikrini güçlendirir.anne-babaların her fırsatta çocuğa “başkalarına ait eşyaların alınmayacağı; eşyaların sahipleri olduğu; onunda kendi eşyasını izinsiz başkasının almasından hoşlanmayacağı”düşüncesini anlatmak olmalıdır.
Ayrıca mülkiyet fikir gelişmeyen çocuğu çalmakla ;hırsızlıkla suçlamak; çocuğu etiketlemekten başka bir işe yaramaz ve” hırsız” damgasına uygun hareket etmesini sağlar.yani hırsız= hırsızlık yapar; çocukta hırsız ise hırsızlık yapmasından daha doğal bir şey olamaz.
GERÇEK ÇALMA DAVRANIŞI;
mülkiyet davranışı gelişmiş çocuklarda kişilerde kendilerine ait olmayan eşya ve mallara sahip olmak amacıyla o malı izinsiz alma;sahiplenme davranışıdır.
KİŞİLER YADA ÇOCUKLAR İHTİYAÇLARI OLMADIĞI HALDE;MADDİ DEĞERİNİ DÜŞÜNMEDEN EŞYA MALLARI ÇALIYORSA ;
kimden çaldığı;ne çaldığı;hangi durumlarda çaldığı;çocuğun içinde bulunduğu ruhsal durum;ailesiyle iletişimi önem kazanır.çünkü anne-baba çocuğun sadece maddi ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyor;sevgi-ilgi konusunda çocuk yoksunluk yaşıyor;kardeşini kıskanıyor;kendini değersiz-önemsiz hissediyorsa ve sadece anne-babadan önemli olmayan eşyalar çalıyorsa;bu davranış anne-baba sevgi- ilgi yoksunluğunu bu şekilde tatmin yoluna gitme davranışı olarak ortaya çıkabilir.
Bazı babalar anneler çocuklarına “BEN HEPİMİZ İÇİN PARA KAZANIYORUM;BENİM PARAM HEPİMİZİN PARASI”gibi bir tutum takınmakta bu çocukların babalarının cebinden para almayı normal bir davranış olarak benimsemelerine neden olmaktadır..bu davranışa çalma davranışı demekten çok “ortak paradan bir kısım kullanma”gibi değerlendirmek doğrudur. O nedenle çocuklara davranışlar açık net olmalı;söylenen sözler tutumlar çocuklar tarafından kafa karıştıracak; farklı yorumlanacak içerikte olmamalıdır.çocuğa ilkokula başladığı andan itibaren günlük –haftalık harçlık vermek ve onun dışında para vermemek çocuğun;sorumlu davranışlarını özgüvenini geliştirecek;çocuğun kendi parası-başkasının parası kavramını kolay öğretecek yöntemlerden biridir.para çaldığından eminsek;çocuğu aşağılamanın;alay etmenin;tehdt etmenin;neden çaldın demenin ;diğer kişilere çocuğun bu olumsuz davranışını anlatmak rezil etmek yerine ”bu para senin değil;geri ver” parayı harcamış ise de bir görev vermek; haclığından az -az kesmek doğru doğru olur.
Yetişkin kişilerin “çalma” davranışı altında da çocukluk döneminde yaşanan kayıplar;sorunlu geçmiş çocukluk dönemi;duygusal yoksunluklar; gerilim yatabilir.
doyumsuz anne-babaları tarafından bir dediği iki edilmeyen ;her şeyi almaya ;sahip olmaya alışmış;sınırlı-sorumlu davranmak nedir bilmeyen çocuklarda kendini engelleyemeyen dürtü bozukluğu nedeniyle çalma davranışı gelişebilir.
Çalma davranışı bazı durumlarda haz odaklılık;heyecan gerilim nedeniyle ortaya çıkar.çalmadan önce aşırı heyecanlı;gerilim yaşayan kişi çalarak büyük bir mutluluk hisseder.
-zayıf kişilikli;özgüvensiz;değersiz hisseden çocuklar itibar içinde çalma davranışı geliştirebilir.buradaki menfaat ; çocuk çaldığı şeyleri arkadaşlarına vererek önem değer kazanmayı umar;arkadaşları tarafından kabul görmeyi amaçlar.
ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI NEDENLERİ VE ÖNLEYİCİ TUTUMLAR;
1-öncelikle çocuk sevgi ilgi ihtiyacı; aile iletişimi açısından gözden geçirilmeli.bu konularda eksiklikler varsa gereken önlemler alınmalı.
2- Çocuklarda mülkiyet kavramının gelişimi sağlanmalı.oyuncaklar ortak değil;her çocuğa ayrı alınmalı;birbirinden izin alarak diğerlerinin eşyalarını kullanabilecekleri öğretilmeli.
3- Kardeş kıskançlığı olup-olmadığına bakılmalı.kardeşi nedeniyle var oluşunu tehdit altında gören çocuk;onun eşyalarını alarak;yırtarak;kendine gelmesi gereken sevginin ona gittiğini düşünerek sevgiyi ilgiyi üzerine çekmeyi bu şekilde sağlamayı düşünebilir.
4- Sınırsız-sorumsuz ortamda her ihtiyaçları karşlanarak doyumsuz; tüketerek tatmin olan çocuklar değil; üreterek; emek vererek; kazanarak çaba göstererek elde etmekten tatmin olacak bir eğitim verilmeli.
5- Çocuklarda aşırı televizyon izleme-kendi başınalık;hiperaktivite ve okulda başarısızlık ;öz saygı eksiklikleri varsa ona bağlı çalma davranışları ortaya çıkabilir. Bazen çalabilmek bir başarı olarak değerlendirilebilir. Özellikle orta ve lise dönemlerinde ;çeteler arasında; grup içinde yer edinme ;arkadaşlarının isteği üzerine çalma bir kabul görme ihtiyacı olarak karşımıza çıkabilir.bu konular araştırılıp gereken yapılmalıdır.
6- Başarısız olan çocuk başarılı olan çocuklardan çalarak başarılı çocuktan intikam alan bir davranış olarak yapabilir.başarısız çocuklar öğretmen ve aile arasında aşağılanmamalı;eleştirilmemeli;etkili verimli öğrenmeye teşvik edilmeli; iyi yönleri ortaya konularak övülüp-cesaretlendirilmeli..
7- Çocukluk dönemi kayıplar açısından gözeden geçirilmeli:anne-baba kaybı;okul yer kişi;sınıf değişiklikleri varsa çocuk bu konularda hazırlanmalı.
8- Çocukların ihtiyaçları karşılanmalı;harçlık verilmeli sınıf-arkadaş arasında yoksun bırakılmamalı.
9- Çalma davranışının ezikliğini;utancını yaşayan çocuğa:bunun gözlerinin rengi;boyunun uzunluğu-kısalığı gibi değişmez yerleşik bir kişisel özellik değil değiştirilebilecek birdüşünce- davranış tarzı olduğu anlatılmalı. Çocuk çeşitli spor;sosyal etkinliklere yönlendirilmeli; başarılı olduğu alanlar ortaya çıkarılmalı; öz saygısı değeri hissettirilmeli; ortaya çıkarılmalı; sevgi ilgi gösterilerek duygusal yoksunlukları doyurulmalı; yaşına uygun macera kitapları; oyunlar;araştırma yapabileceği fırsatlar yaratılarak merak heyecan ;mutluluk duyguları tatmin edilmeli.
10- Özellikle 0-6 yaşta çocuklarda sakin;istikrarlı;düzenli ihtiyaçlarını karşılayan bir gelişim ortamı sağlanmaya dikkat edilerek çocuğun güven ihtiyacı temin edilmeli.
Yaşam başarısı ve mutluluk sizinle ve çocuğunuzla olsun.
ÇOCUKLARDA MÜLKİYET KAVRAMI GELİŞİMİNE ÖNEM VERİLMELİDİR;
çocukta mülkiyet kavramı gelişmemişse ;çocukların başkalarından aldıkları eşyalar bir” çalma-hırsızlık” olarak değerlendirilmez.ancak çocuk yürümeye başladığı;oyuncaklarıyla oynamaya başladığı andan itibaren de “bu senin;bu abinin;bu annenin ;bu babanın;bu arkadaşın “diyerek bazı şeylerin başkalarına ait olduğu fikri oluşturulmaya başlanmalı; bunun içinde çocuklara ortak oyuncaklar yerine kendilerine özel oyuncaklar-eşyalar alınmalı ve kendi eşyasını kullanmadan izin alınmalı -diğerlerinin eşyalarını da kullanmadan önce izin alması gerektiği öğretilmelidir.çocuklar kendi eşyalarına ; dolaplarına;oyuncaklarına düşkündür;çocuk oyuncaklarıyla oynarken meraklıdır;kendi oyuncağını bırakıp yanındaki arkadaşının oyuncağını alır; gittiği yerlerden ;anaokulundan beğendiği oyuncağı alıp getirebilir.böyle durumlarda yapılacak en önemli şey çocuğa” BU OYUNCAĞIN ONUN OLMADIĞINI VE GERİ İADE ETMESİNİ “Söylemektir. Başka yerlerden kişilerden alınan bu eşyalar maddi değeri olmasa da mutlaka geri gönderilmeli; nasıl olsa önemli bir şey değil diye evde tutulmamalıdır. Başkasından alınan eşyanın “önemsiz”diyerek geri verilmemesi;çocuğun istediği; beğendiği her şeyi alabileceği;kendinin olabileceği fikrini güçlendirir.anne-babaların her fırsatta çocuğa “başkalarına ait eşyaların alınmayacağı; eşyaların sahipleri olduğu; onunda kendi eşyasını izinsiz başkasının almasından hoşlanmayacağı”düşüncesini anlatmak olmalıdır.
Ayrıca mülkiyet fikir gelişmeyen çocuğu çalmakla ;hırsızlıkla suçlamak; çocuğu etiketlemekten başka bir işe yaramaz ve” hırsız” damgasına uygun hareket etmesini sağlar.yani hırsız= hırsızlık yapar; çocukta hırsız ise hırsızlık yapmasından daha doğal bir şey olamaz.
GERÇEK ÇALMA DAVRANIŞI;
mülkiyet davranışı gelişmiş çocuklarda kişilerde kendilerine ait olmayan eşya ve mallara sahip olmak amacıyla o malı izinsiz alma;sahiplenme davranışıdır.
KİŞİLER YADA ÇOCUKLAR İHTİYAÇLARI OLMADIĞI HALDE;MADDİ DEĞERİNİ DÜŞÜNMEDEN EŞYA MALLARI ÇALIYORSA ;
kimden çaldığı;ne çaldığı;hangi durumlarda çaldığı;çocuğun içinde bulunduğu ruhsal durum;ailesiyle iletişimi önem kazanır.çünkü anne-baba çocuğun sadece maddi ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyor;sevgi-ilgi konusunda çocuk yoksunluk yaşıyor;kardeşini kıskanıyor;kendini değersiz-önemsiz hissediyorsa ve sadece anne-babadan önemli olmayan eşyalar çalıyorsa;bu davranış anne-baba sevgi- ilgi yoksunluğunu bu şekilde tatmin yoluna gitme davranışı olarak ortaya çıkabilir.
Bazı babalar anneler çocuklarına “BEN HEPİMİZ İÇİN PARA KAZANIYORUM;BENİM PARAM HEPİMİZİN PARASI”gibi bir tutum takınmakta bu çocukların babalarının cebinden para almayı normal bir davranış olarak benimsemelerine neden olmaktadır..bu davranışa çalma davranışı demekten çok “ortak paradan bir kısım kullanma”gibi değerlendirmek doğrudur. O nedenle çocuklara davranışlar açık net olmalı;söylenen sözler tutumlar çocuklar tarafından kafa karıştıracak; farklı yorumlanacak içerikte olmamalıdır.çocuğa ilkokula başladığı andan itibaren günlük –haftalık harçlık vermek ve onun dışında para vermemek çocuğun;sorumlu davranışlarını özgüvenini geliştirecek;çocuğun kendi parası-başkasının parası kavramını kolay öğretecek yöntemlerden biridir.para çaldığından eminsek;çocuğu aşağılamanın;alay etmenin;tehdt etmenin;neden çaldın demenin ;diğer kişilere çocuğun bu olumsuz davranışını anlatmak rezil etmek yerine ”bu para senin değil;geri ver” parayı harcamış ise de bir görev vermek; haclığından az -az kesmek doğru doğru olur.
Yetişkin kişilerin “çalma” davranışı altında da çocukluk döneminde yaşanan kayıplar;sorunlu geçmiş çocukluk dönemi;duygusal yoksunluklar; gerilim yatabilir.
doyumsuz anne-babaları tarafından bir dediği iki edilmeyen ;her şeyi almaya ;sahip olmaya alışmış;sınırlı-sorumlu davranmak nedir bilmeyen çocuklarda kendini engelleyemeyen dürtü bozukluğu nedeniyle çalma davranışı gelişebilir.
Çalma davranışı bazı durumlarda haz odaklılık;heyecan gerilim nedeniyle ortaya çıkar.çalmadan önce aşırı heyecanlı;gerilim yaşayan kişi çalarak büyük bir mutluluk hisseder.
-zayıf kişilikli;özgüvensiz;değersiz hisseden çocuklar itibar içinde çalma davranışı geliştirebilir.buradaki menfaat ; çocuk çaldığı şeyleri arkadaşlarına vererek önem değer kazanmayı umar;arkadaşları tarafından kabul görmeyi amaçlar.
ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI NEDENLERİ VE ÖNLEYİCİ TUTUMLAR;
1-öncelikle çocuk sevgi ilgi ihtiyacı; aile iletişimi açısından gözden geçirilmeli.bu konularda eksiklikler varsa gereken önlemler alınmalı.
2- Çocuklarda mülkiyet kavramının gelişimi sağlanmalı.oyuncaklar ortak değil;her çocuğa ayrı alınmalı;birbirinden izin alarak diğerlerinin eşyalarını kullanabilecekleri öğretilmeli.
3- Kardeş kıskançlığı olup-olmadığına bakılmalı.kardeşi nedeniyle var oluşunu tehdit altında gören çocuk;onun eşyalarını alarak;yırtarak;kendine gelmesi gereken sevginin ona gittiğini düşünerek sevgiyi ilgiyi üzerine çekmeyi bu şekilde sağlamayı düşünebilir.
4- Sınırsız-sorumsuz ortamda her ihtiyaçları karşlanarak doyumsuz; tüketerek tatmin olan çocuklar değil; üreterek; emek vererek; kazanarak çaba göstererek elde etmekten tatmin olacak bir eğitim verilmeli.
5- Çocuklarda aşırı televizyon izleme-kendi başınalık;hiperaktivite ve okulda başarısızlık ;öz saygı eksiklikleri varsa ona bağlı çalma davranışları ortaya çıkabilir. Bazen çalabilmek bir başarı olarak değerlendirilebilir. Özellikle orta ve lise dönemlerinde ;çeteler arasında; grup içinde yer edinme ;arkadaşlarının isteği üzerine çalma bir kabul görme ihtiyacı olarak karşımıza çıkabilir.bu konular araştırılıp gereken yapılmalıdır.
6- Başarısız olan çocuk başarılı olan çocuklardan çalarak başarılı çocuktan intikam alan bir davranış olarak yapabilir.başarısız çocuklar öğretmen ve aile arasında aşağılanmamalı;eleştirilmemeli;etkili verimli öğrenmeye teşvik edilmeli; iyi yönleri ortaya konularak övülüp-cesaretlendirilmeli..
7- Çocukluk dönemi kayıplar açısından gözeden geçirilmeli:anne-baba kaybı;okul yer kişi;sınıf değişiklikleri varsa çocuk bu konularda hazırlanmalı.
8- Çocukların ihtiyaçları karşılanmalı;harçlık verilmeli sınıf-arkadaş arasında yoksun bırakılmamalı.
9- Çalma davranışının ezikliğini;utancını yaşayan çocuğa:bunun gözlerinin rengi;boyunun uzunluğu-kısalığı gibi değişmez yerleşik bir kişisel özellik değil değiştirilebilecek birdüşünce- davranış tarzı olduğu anlatılmalı. Çocuk çeşitli spor;sosyal etkinliklere yönlendirilmeli; başarılı olduğu alanlar ortaya çıkarılmalı; öz saygısı değeri hissettirilmeli; ortaya çıkarılmalı; sevgi ilgi gösterilerek duygusal yoksunlukları doyurulmalı; yaşına uygun macera kitapları; oyunlar;araştırma yapabileceği fırsatlar yaratılarak merak heyecan ;mutluluk duyguları tatmin edilmeli.
10- Özellikle 0-6 yaşta çocuklarda sakin;istikrarlı;düzenli ihtiyaçlarını karşılayan bir gelişim ortamı sağlanmaya dikkat edilerek çocuğun güven ihtiyacı temin edilmeli.
Yaşam başarısı ve mutluluk sizinle ve çocuğunuzla olsun.