DERS ÇALIŞMAYI VE BAŞARIYI TEŞVİK EDEN OLUMLU İLETİŞİMLER VE DERS ÇALIŞMAYI VE BAŞARIYI ENGELLEYEN OLUMSUZ İLETİŞİMLER.
ÖRNEK:1
ÇOCUK;ders çalışmak istemiyorum.
ANNE-ders çalışmaktan başka bir şey yapmak istiyorsun(ders çalışmak istememen başka bir şey yapmak istemenden kaynaklanıyor)
-ÇOCUK;evet.arkadaşlarım bu gün buluştular ve beraber eğleniyorlar; ders çalıştığım için onlarla birlikte olamıyorum.sıkılıyorum.
-ANNE;sen ders çalışma saatine geldiği için arkadaşlarınla buluşamadığın ; onlarla birlikte olamadığın için üzülüyorsun.
-ÇOCUK:evet. Arkadaşlarım her hafta buluşuyorlar bende o gun onlarla buluşmak ;eğlenmek istiyorum.
ANNE;Hafta da bir gün sende arkadaşlarınla eğlenmek istiyorsun ve o saatte ders yapmak istemiyorsun.( arkadaşlarının eğlendiği saatte sende eğlenmek istiyorsun)
- ÇOCUK:evet. Arkadaşlarımla buluştuğum günler ders çalışma saatlerimi değiştirmek sonra çalışmak istiyorum.
-ANNE:günlük programında hem arkadaşlarınla buluşmaya hemde derslerini yapmaya yer olduğunu düşünüyorsun.
-ÇOCUK:evet. Bak işte programım.o gün televizyon izleme saatimde ders çalışırsam ve çalıştığım saatte arkadaşlarımla olursam hem ders çalışmaya hem arkadaşlarımla olmaya zamanım yetiyor.
-ANNE:sen gercekten iyi bir planlayıcısın. Aferin.(onaylamak; kabul etmek; takdir etmek.)
(anne çocuğa sarılır onu öper. sevgi gösterir.)
ÇOCUĞUN DERS ÇALIŞMAYI SEVMEMESİNDE ETKİLİ OLABİLECİK OLUMSUZ İLETİŞİM.
ÖRNEK:1
-ders çalışmak istemiyorum
-bak bu konuyu konuşmuştuk.ders çalışmazsan iyi notlar alamazsın; sınıfını geçemezsin.(gizli mesaj: sen anlamayan; kurallara uymayan bir çocuksun)
-arkadaşlarım şu anda buluştular oynuyorlar;onlar nasıl iyi not alıyor sınıfı geçiyor?(mesaj:arkadaşlarımla oynarsam da 5 alabilir ve sınıfımı gecebilirm)
- anlaşıldı. sen de arkadaşların gibi gezip dolaşıp haylaz; tembel bir çocuk olmak istiyorsun.( anne çocuğun mesajını anlamaz ve arkadaşların buluşmasını tembellik olarak görür.çocuk anlaşılmamış; sorusuna cevap almak yerine tembel olmakla suçlanmıştır .)
- mete tembel değil ki bugun sınavdan 5 aldı.
- ama sen 5 almadın; hem notların düşük ;hem de ders çalışmak istemiyorsun.( gizli mesaj:sen tembelsin.5 alamadığın için cezalandırılman gerekiyor.sen onlarla oynayamazsın.)çabuk dersinin başına. O ders bitmeden yerinden kıpırdayamazsın!(çocuk anlaşılmadığı;duygularını ifade edip rahatlayamadığı;engellendiği ve zorlandığı için çaresizlik ve öfke duyar.)
Çocuk ağlayarak dersin başına oturur.
( ağlayan sıkıntılı;öfkeli çocuk ders çalışır gibi görünse de çalışmayabilir ve anlamaz;duyguları yoğundur ve beyin duygulara odaklıdır ve etkili verimli bir öğrenme olmaz;hafızaya yerleşmez ve unutulur.ders başında annesinin kendine haksız davrandığını düşünen ve sıkıntı ;öfke duyan çocuk ders çalışmayla sıkıntı ve öfke duygularını özdeşleştirebilir” ders çalışma sıkıntıyı çağrıştıran bir uyaran” a dönüşebilir. çalışma=sıkıntı anlamı kazanabilir ve böyle tutumlar çocuğun bütün öğrenim yılları boyunca ders çalışmayla barışık olmamasına ; ders çalışmaktan sıkılmasına neden olabilir.
2.DERS ÇALIŞMAYI SEVDİREBİLECEK OLUMLU İLETİŞİM
ÖRNEK:2
ÇOCUK:ders çalışmaktan nefret ediyorum
ANNE:ders çalışmaktan zevk almadığını düşünüyorsun.
ÇOCUK;evet.çünkü anlamıyorum.
ANNE;anlamadığın dersleri çalışmakta zorlandığın için hoşuna gitmiyor.
ÇOCUK;evet. Bu matematik sorusunu 3 kez çözdüm; yine yanlış çıktı; ben yapamıyorum.matematikte başarısızm.
ANNE:matematik problemini 3. kez çözemediğin için matematikte başarısız olduğunu düşünüyorsun.
ÇOCUK;evet artık o soruyla uğraşmıycam.başka sorulara gecicem.;
ANNE; sen çözemediğin sorularla uğraşmak istemiyorsun;çözebildiğin sorularla devam
etmek istiyorsun.
ÇOCUK;evet.çözemediklerimi akşam babama sorabilirim.
ANNE:akşam babana sorarak çözemediğin problemleri öğrenmek istiyorsun
ÇOCUK:evet.böylece bilemediklerimi çözebilirim.(anne çocuğun başını okşar.onayladığını sevdiğini böylece çocuğa iletir.)
Biraz sonra:
ÇOCUK:anne;sonra ki 3 matematik sorusunu da çözdüm.
ANNE:aferin sana.çok iyi gidiyorsun.gayet başarılısın.
Anne 3 kez aynı soruyla uğraşıp;sıkılan çocuğu anlamış ve duygularını ifade ederek rahatlamasına izin vermiştir.annenin olumlu tutumu ve çocuğun mesajını doğru değerlendirmesi ;çocuğun durumu doğru analiz etmesini ve çözümü bulmasını sağlamış;anne çocuğun başarısızım düşüncesinde odaklanmasını engelleyerek;başarabilirim düşüncesi oluşturmasına katkı sağlamıştır.
DERS ÇALIŞMAYA ENGEL OLABİLECEK OLUMSUZ İLETİŞİM
ÖRNEK:2
ÇOCUK: ders çalışmaktan nefret ediyorum.
ANNE:ders çalışmaktan nefret edilir mi? Bak kardeşin geldiğinden beri çalışıyor.hiç senin gibi nefret ediyorum diyor mu? Sorun çıkarıyor mu?(anne çocuğun duygu ve kaygılarını anlamamış; çocuk duygularını ifade edememiş;kardeşiyle kıyaslayarak ta onu değil kardeşini onayladığını belirtip; çocuğun vaoluşunu reddetmiştir.)
ÇOCUK;sen zaten hep onu seviyorsun;her şeyi ona alıyorsun. Bana almıyorsun.( çocuk kardeşi nedeniyle kişiliğini var oluşunu tehdit altında görmekte;kardeşi nedeniyle sevilmediğini düşünmektedir.)
ANNE; sen de onun gibi çalış. Sende kazan. Bak o hep çalışıyor yüksek notlar alıyor ;her şeyi hak ediyor.sende çalışırsan sende hak edersin.( annen in sevgisi koşulludur.anne sevgisini çalışan ve yüksek notlar alan hak eder diyerek;çalışkan olmadığını düşündüğü çocuğu kabul etmediğini ve sevmediğini ifade etmektedir.
ÇOCUK:öfkeyle) çalışmıycam. Ders çalışmıycam.ben televizyon seyredicem. Kardeşim gibi olmayacağım.( çocuk sevilmemesine;kardeşinin tercih edilmesine öfkelenir ve aksi tavır koyarak varlığını bu şekilde ortaya koymaya çalışır)
ANNE:bak işte gördün mü? Sen hep böyle yaramazsın.beni de üzüyorsun.( anne çocuğun yaramaz olduğunu onaylar. Kendini üzdüğü için çocuğu suçlar.
ÇOCUK:öfkeyle kardesinin masasına saldırır ve kitaplarını aşağı atar.( kardeşi nedeniyle var oluşunu tehdit altında gören çocuk ; kendine gelmesi gereken anne sevgisinin kardeşine gittiğini düşünerek;kardeşine saldırır.)
DİĞER KARDEŞ(:ağlayarak ) anne benim kitaplarımı aşağıya attı ;defterlerim yırtıldı.
ANNE:çabuk odana cezalısın;derslerini bitirinceye kadar odandan çıkmayacaksın;akşam baban gelince görürsün sen.( çocuk odasına giderken annenin kardeşini tercih ettiğini; kendisini sevmediğini düşünerek öfke ve üzüntü duymakta; tembellik yaparak en kısa zamanda anne-babasını yüzleştirmek ve üzmek ister.)
ÇOCUK: (kızgın ) yapmıycam ödevlerimi.hep bana ceza veriyorsun. Sen beni değil; kardeşimi seviyorsun.( çocuk kendinin cezalandırıldığına kardeşinin sevildiğine inanmakta ve annenin adiliyetine inanmamaktadır.)
ANNE:sende kardeşin gibi uslu ;akıllı ol; derslerine çalış;beni üzme senide severim.( anne çocuğu sevmediğini onaylamakta ; böylece yetersizlik ve değersizlik;çaresizlik duygularıyla dolu çocuğun öfke ve üzüntüyle saldırganlık;tembellik; karşıt olma vb. olumsuz davranışlar geliştire bileğini göz ardı etmektedir.
ÇOCUK ağlayarak;öfkelenerek;kaygıyla odasına gider;kapıyı arkasından çarpar.)
Bu çocuğun yaşam boyu kardeşini ve başkalarını kıskanma; kendisini değersiz yetersiz bulma sonucu oluşan özgüven eksiklikleriyle boğuşma;yaşam Başarsızlıkları yaşama;muhalif kişilik geliştirme;kaygılı-korkulu-tedirgin olma ve bunların dezavantajlarını yaşamaya maruz kalması olasıdır.
DERS ÇALIŞMAYA TEŞVİK EDEBİLECEK OLUMLU İLETİŞİM
ÖRNEK:3
ÇOCUK:(ağlayarak ders masasından kalkar )ben ders çalışmak istemiyorum;soruları cevaplayamıyorum;konuyu anlamıyorum başarılı değilim. Yapamıyorum.ders çalışmıycam.
ANNE: konuyu anlamadığın için soruları cevaplandıramadığını ve bu nedenle senin için ders çalışmanın zor olduğunu düşünüyorsun.
ÇOCUK:evet.ezgiye anlamadığı yerlerde ablası yardım ediyor;onun dersleri çok iyi.
ANNE:sana da derslerinde yardım edilse ;derslerini anlayacağını ve çok iyi notlar alacağını düşünüyorsun.
ÇOCUK:evet.sen de bana derslerimde yardım edermisin.
ANNE:tabii ben bildiğim konularda senin bilmediğin;zorlandığın derslerine yardım ederim.zorlandığın konuya bir bakalım mı?
ÇOCUK;(gülerek) evet. Beraber yapalım.ben yapamadıklarımızı öğretmene yada ezgiye sorarım.
Anne çocuğu kucaklar öper .(onaylar;kabul eder;sever)çocuk korku ve kaygılarını ifade ederek annenin olumlu yaklaşımıyla rahatlamış; olumsuz duygularını atarak;ders çalışmak için tekrar motive olmuştur.annenin onunla ders yapması ilgi ve sevgi anlamına geldiğinden mutludur.(insanın en büyük ihtiyacı da sevgi ilgi ve anlaşılmak değil midir?)böylece ders çalışmama bunaltısı atlatılmış; başarısızım inancı kırılmıştır.çocuk; annemde bana yardım ediyor bende ezgi gibi başarılı olacağım düşüncesini geliştirebilir.)
DERS ÇALIŞMAYA ENGEL OLABİLECEK OLUMSUZ İLETİŞİM.
ÖRNEK:3
ÇOCUK;(ağlayarak ders masasından kalkar)ben ders çalışmak istemiyorum;soruları cevaplayamiyorum;;konuyu anlamıyorum;başarılı değilim
ANNE:Aaa! Sen kocaman adam oldun ;ağlanır mı?çok çalışırsan anlarsın; başarırsın.sen çalışmaya devam et;bak ozaman sana çikolata alıcam(adamlar ağlamaz;sen demek ki bebeksin. Aşağılama)
ÇOCUK: çok çalıştım problemi çözemedim;öğretmen bana kızacak
ANNE:çalışmazsan yapamazsın; öğretmen sana kızar tabii. Hadi simdi dersinin başına.(anne dersi yapamazsa öğretmenin kızacağını tastikler)
ÇOCUK:derslerimi yapamazsam öğretmen bana kızar ( ağlayarak) ben yarın okula gitmiycem.(çocuk derslerini yapamazsa öğretmenin kızacağı korkusu taşımaktadır.)
ANNE:bak kızıyorum ama; çikolatada almıycam sana; sen bebek misin okula gitmiycem diye ağlayacak. Çok ayıp(çocuğu utandırma.küçümseme.yetersiz bulma.değersizleştrime.
ÇOCUK:gitmiycem işte ;derslerini yapmadın diye öğretmen bana ceza verir.
ANNE:ben seni yarın öğretmene söyleyim ozaman.( anne çocuğun öğretmen korkusunu yatıştıracağına ;pekiştirir.)
ÇOCUK:çocuk panikle;öfkeyle ağlayarak anneye tutunur;anne çocuğu iter) söyleme beni öğretmene..okula gitmiycem.(ağlaması daha da artarak korkuyla devam eder.)
İşte okul öğretmen korkusu ve fobisinin temeli de böyle atılır.anne çocuğun mesajlarını doğru algılayamadığı için ; verdiği cevaplar da çocuğun olumsuz duygularını pekiştirici olmaktadır.. Anne çocuğun başarısızlık korkusunu;buna bağlı oluşan öğretmen okul korkusunu fark edememiştir.çocuk duygularını endişelerini ifade edememiş; anlaşılamamış;aşağılanmış; annenin cevapları çocuktaki endişeyi daha da artırarak;korku-kaygıyı çoğaltmış;çocukta başarısızlık inancı ;öğretmen ve okul korkusu konusunda haklı olduğu düşüncesi pekişmiştir.Böylece bir Başarsızlığa daha temel atılabilir.
Yaşam başarısı ve mutluluk sizinle ve çocuğunuzla olsun.