Yeme Psikolojisi ve Yeme ile İlgili Sağlıksız Düşünceler
SAĞLIKSIZ DÜŞÜNCELER VE SAĞLIKSIZ KİLO VERME
Zihin düşündürüyor; Beden inanıyor..
Çoğumuzun kendimizle ve yaptığımız davranışlarla ilgili temel bir inanışı yani düşüncesi vardır; fakat hepimiz bunun farkında değiliz ne yazık ki.. Yeme davranışı ve kilomuzla ilgi bazı sağlıksız düşünceler şöyle sıralanabilir.
Yemek İle İlgili Sağlıksız Düşünceler
Bütün bu düşünceler sağlıksız kilo verme yöntemlerine başvurmaya iter insanları.. Bunların hepsi ise tehlikeli ve hatta ölümcüldür..
İpeka Şurubu
İpeka zehirlenme durumunda doktor gözetimi altında kullanılması gereken kusmayı sağlayan bir şuruptur. Yeme bozukluğu olan bazı kişiler kusmayı sağladığı için bu ilacı kullanma yolunu seçebilirler. Üst üste kullanımı kalp kasında zayıflamaya sebep olabilir. Düzensiz kalp atışı; göğüs ağrısı; nefes alma sorunları; hızlı kalp atışı ve kalp krizi gibi sonuçlara sebep olabilir. İpeka çok tehlikelidir; zayıflamak için kullanımı ölümle sonuçlanabilir.
Müshil İlaçları (Laksatif İlaçlar)
Yeme bozukluğu olan kişilerde laksatiflerin kullanımı sıkça gözlemlenir. Laksatiflerin diğer adıyla müshil ilaçlarının; kilo vermede bir etkisi yoktur. Kişi kaybettiği su nedeniyle kilo verdiğini zanneder. Oysa vücut 48 ila 72 saat içinde suyu tekrar geri alır ve su geri alındıktan sonra verildiği zannedilen kilo geri alınır. Kilo vermek için tekrar müshil kullanılır ve bu kısır döngü devam eder. Bu durum müshil ilaçlarının sürekli kullanımında sıkça yaşanır.
Laksatifin böyle yanlış kullanımı; kanlı ishal; elektroit dengesizliği ve vücutta sıvı kaybına sebep olur. Birçok kişi; uzun süreli kullanım sonunda bu ürünleri kullanmadan bağırsaklarının çalışmadığını görmüştür. Ayrıca; kabızlık; şiddetli karın ağrısı; mide bulantısı ve kusma ilaç alınmadığı zaman ortaya çıkan sorunlar arasında gösterilebilir. Laksatiflerin bu amaçla kullanımı oldukça tehlikeli sonuçlar doğurabilir ve bağırsaklarda kalıcı hasara; ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Aşırı ve sık kullanımı ölümle sonuçlanabilir.
Müshil ilaçları sadece vücudu alınan kalorilerden arındırmak için kullanılmaz. Nasıl kusmak kişinin içinde biriktirdiği duyguları boşaltma amacı ile başvurduğu bir yöntemse müshil kullanımı da benzer amaçla kullanılır.
Kişi ayrıca; müshil ilaçlarını kendine zarar vermek için de kullanabilir. Müshil kullanımının kişiye verdiği fiziksel acı da kişinin bu maddeleri kullanma sebebi olabilir. Müshil ilacı bağımlısı olan kişi bu acıyı hak ettiğini düşünebilir. Fiziksel acının duygusal acıdan daha baş edilebilir olduğuna inandığı için ilacı kullanmaya devam edebilir.
İdrar Söktürücüler(Diuretikler)
İdrar söktürücüler; aynı müshil ilaçları gibi kişide kilo kaybı hissi yaşatabilir. Oysa kişi sadece sıvı kaybeder ve vücuttaki sıvı kaybı; elektroit dengesizliğine neden olabilir. Birkaç gün içinde vücut sıvı dengesizliğine tepki olarak su tutmaya başlar. İdrar söktürücü ilaç bağımlılığı olan kişi bu fazla suyu atmak için daha fazla ilaca başvurur. Diuretik ilaçların kullanımı bu şekilde bağımlılık yapabilir. Bu durum kişiyi kısır bir döngüye sokabilir.
İdrar söktürücülerin bu şekilde yanlış kullanımı; böbrekte hasara neden olabilir. Sıvı kaybından meydana gelen elekroit dengesizliği vücutta kalp; böbrek ve karaciğerin işlevlerini bozabilir. Bu denge bozulduğunda; kişi kalp yetmezliği ve ölüm riski altına girebilir. İdrar söktürücüler kilo kaybına neden olmaz. Sürekli kullanımı ciddi tıbbi problemler yaratır.
Diyet Hapları
Diyet haplarının satışı tüm dünyada git gide artmaktadır. Birçok insan; bunların güvenli ve etkili bir kilo verme yöntemi olduğuna inandırılmaktadır. Oysa piyasadaki çoğu diyet hapı güvenli değildir. Ölümle sonuçlanabilecek ciddi yan etkileri vardır. İshal; yüksek kan basıncı; ağız kuruması; kaşıntılı kızarıklıklar; çarpıntı ve göğüs ağrısı başlıca yan etkileri arasında sayılabilir.
Zayıflama hapları aşırı kilolu insanların zayıflama tedavisine destek amacıyla doktor kontrolü altında kullanılması gerekir.
Diyet hapı kullanmak etkili veya sağlıklı kilo verme yöntemi değildir. Uzman tavsiyesi olmaksızın kullanımı tehlikelidir. Ciddi tıbbi problemlere ve ölüme sebep olabilir.
Obezitenin; biyolojik; psikolojik; ailevi ve sosyo-kültürel bileşenleri vardır. Atılması gereken ilk adım her zaman; önce bir hekime başvurarak fiziksel rahatsızlıkları tedaviye yönelmektir. Bundan sonra; psikolojik danışman; diyetisyen ve hekimden oluşan sağlık uzmanları bir arada etkili bir tedavi sürdürebilir.
Ne Yapılabilir?
Davranışsal Yaklaşım
Obezite programlarında davranışları değiştirmeye yönelik davranışsal terapi tekniği kullanılabilir. Amaç; önceden kazanılmış sağlıksız davranışların yerine yenilerini geliştirmektir. Kişinin davranışlarını kontrol altına almayı öğrenmesi hedeflenir.
Diyet boyunca diyeti bozduğu anlarda veya aşırı yeme isteği uyandığı anlarda duygu ve düşüncelerini not etmesi; hangi durumların ve duyguların bu duyguları tetiklediğini not etmesi kişi için diyet boyunca problem olan noktaların saptanmasını sağlar. Psikolog yardımı ile bu duyguların kökenine inilir; bu duyguları tetikleyen durumlarla baş etme yöntemleri geliştirilir.
Bunun yanı sıra beden imajı ve kilo verme konusunda kişiyi duygusal olarak etkileyen; motivasyonu azaltan olumsuz düşünceler üzerinde çalışılır ve davranışsal boyuta geçirilmesi sağlanır.
Zihin düşündürüyor; Beden inanıyor..
Çoğumuzun kendimizle ve yaptığımız davranışlarla ilgili temel bir inanışı yani düşüncesi vardır; fakat hepimiz bunun farkında değiliz ne yazık ki.. Yeme davranışı ve kilomuzla ilgi bazı sağlıksız düşünceler şöyle sıralanabilir.
Yemek İle İlgili Sağlıksız Düşünceler
- Yemekler iyi (düşük kalorili ve yağlı) ve kötü (yüksek kalorili ve yağlı) olarak 2’ye ayrılır.
- Yemek düşmandır.
- Yemek şişmanlatır.
- Yemek en iyi rahatlama yöntemidir.
- Yemek üzerinde bir kontrolüm olması gerekir.
- Asla yeteri kadar doyamam.
- Sadece besleyici ve sağlıklı yemekleri yemeliyim.
- Asla az yemekle yetinmeyi öğrenemeyeceğim.
- Asla yağlı yemekler yememeliyim.
- Yemek bütün problemlerimi çözecek.
- Düşük kalorili yemekler yemeyi hayat felsefem haline getirmezsem; çok şişmanlayacağım.
- Tabağıma konulan yemeği doymuş olsam bile mutlaka bitirmeliyim.
- Yemek benim en iyi arkadaşımdır.
- Yemek en iyi ödüldür.
- Yemeğimi yemezsem başkaları yiyebilir ve bana kalmayabilir.
- Hızlı yemek yemem gerek; yoksa bana yemek kalmayabilir.
- Yemek beni şişmanlatır.
- Ne yediğim hakkında düşünmezsem; zarar görebilirim.
- Keşke yemek yememeye dayanabilsem.
- Aç kalmak ve aşırı zayıf olmak şişman olmaktan daha iyidir.
- Kaygılanmadan yemek yemeği hayal bile edemiyorum.
- Sevdiğim bir şeyi yemeye başlarsam kendimi durduramam.
- Yemek yemek ya da yememek duygusal olarak acı çekmekten daha iyidir.
- Diğer insanların yanında yemek yemeye katlanamıyorum.
- Fazla miktarda yemek kötü bir davranıştır.
- Yemek yeme şeklimden utanıyorum.
- Her zaman ne yemek istediğimi bilmeliyim.
- Açlık korkunç bir şeydir.
- Aç hissetmemeli; kendimi bu konuda engellemeliyim.
- Başkalarının yememi istediğini ya da başkalarının yediğini yemeliyim.
- Sosyalleşiyorsam; bunun içinde yemek yemek de olmalı.
- Yeme davranışlarım utanç verici. Bu yüzden yerken beni kimse görmemeli.
- Yemek içimdeki boşluğu dolduruyor.
- Yemek hayatta sahip olduğum tek zevkim.
- İyi ya da kötü hissetmem; ne yiyip yemediğime bağlı.
- Yemeği reddetmem kontrol gücüm olduğunu gösterir. Ancak bu durumda duygusal yoksunluk ve kısıtlanmışlık hissederim.
- Zayıf olmak zorundayım.
- Zayıf olmak; mutlu; başarılı ve mükemmel bir hayata sahip olmak demektir.
- Kilo vermediğim takdirde kendimi mutlu hissedemem.
- Şişman olmak; mutsuz ve zevk alınmayan bir hayat yaşamak demektir.
- Her gün tartılmalıyım.
- Asla kendimi tartmamalıyım.
- Kendimi tartmazsam; ne yiyeceğimi bilemem.
- Zayıf olmak hayatta istediğim bütün iyi şeylerin ön koşuludur.
- Zayıflar şişmanlardan daha çok sevilir.
- Magazin dergilerinin ve kilo çizelgelerinin gösterdiği kiloya sahip olmalıyım.
- Zayıf insanlar şanslıdırlar ve ne isterlerse yiyebilirler.
- Kilolu insanlar sadece düşük kalorili ve düşük yağlı gıdalar tüketmelidirler.
- Mutlu olmamın tek yolu zayıf olmaktan ya da zayıf kalmaktan geçer.
- Çok şişmanım.
- Güzel görünmem mutlu hissetmemden daha önemlidir.
- Kendimden gurur duymam ya da utanmam kaç kilo bağlıdır.
- En büyük başarım zayıf olmaktır.
- Sadece bir kaç gram dahi olsa kilo almak çok korkunçtur.
- Birkaç kilo aldığım takdirde; ne zaman kilo almayı durdurabileceğimi kim bilebilir.
- Bedenimle asla mutlu olamam.
- Bedenim mükemmel olmalı.
- Bedenimden utanıyorum.
- Şişman olduğum takdirde kendimi sevemem.
- Kendimi sadece zayıf oldum zaman sevebilirim.
- Bedenin amacı iyi görünmektir.
- Bedenimle asla gurur duymayacağım.
- Gurur duyduğum tek şey bedenimdir.
- Bedenimi kontrol edemem.
- Bedenimi kontrol edebilirsem; hayatımdaki her şeyi düzene sokabilirim.
- Bedenim doğru zaman ve miktarda; yemeğe ne zaman “evet” ya da ne zaman “hayır” diyeceğini asla öğrenemeyecek.
- Diğer insanların bedenim hakkında ne düşündükleri; benim ne düşündüğümden daha önemlidir.
- Şişman olduğum sürece asla kimse beni sevmeyecek
Bütün bu düşünceler sağlıksız kilo verme yöntemlerine başvurmaya iter insanları.. Bunların hepsi ise tehlikeli ve hatta ölümcüldür..
İpeka Şurubu
İpeka zehirlenme durumunda doktor gözetimi altında kullanılması gereken kusmayı sağlayan bir şuruptur. Yeme bozukluğu olan bazı kişiler kusmayı sağladığı için bu ilacı kullanma yolunu seçebilirler. Üst üste kullanımı kalp kasında zayıflamaya sebep olabilir. Düzensiz kalp atışı; göğüs ağrısı; nefes alma sorunları; hızlı kalp atışı ve kalp krizi gibi sonuçlara sebep olabilir. İpeka çok tehlikelidir; zayıflamak için kullanımı ölümle sonuçlanabilir.
Müshil İlaçları (Laksatif İlaçlar)
Yeme bozukluğu olan kişilerde laksatiflerin kullanımı sıkça gözlemlenir. Laksatiflerin diğer adıyla müshil ilaçlarının; kilo vermede bir etkisi yoktur. Kişi kaybettiği su nedeniyle kilo verdiğini zanneder. Oysa vücut 48 ila 72 saat içinde suyu tekrar geri alır ve su geri alındıktan sonra verildiği zannedilen kilo geri alınır. Kilo vermek için tekrar müshil kullanılır ve bu kısır döngü devam eder. Bu durum müshil ilaçlarının sürekli kullanımında sıkça yaşanır.
Laksatifin böyle yanlış kullanımı; kanlı ishal; elektroit dengesizliği ve vücutta sıvı kaybına sebep olur. Birçok kişi; uzun süreli kullanım sonunda bu ürünleri kullanmadan bağırsaklarının çalışmadığını görmüştür. Ayrıca; kabızlık; şiddetli karın ağrısı; mide bulantısı ve kusma ilaç alınmadığı zaman ortaya çıkan sorunlar arasında gösterilebilir. Laksatiflerin bu amaçla kullanımı oldukça tehlikeli sonuçlar doğurabilir ve bağırsaklarda kalıcı hasara; ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Aşırı ve sık kullanımı ölümle sonuçlanabilir.
Müshil ilaçları sadece vücudu alınan kalorilerden arındırmak için kullanılmaz. Nasıl kusmak kişinin içinde biriktirdiği duyguları boşaltma amacı ile başvurduğu bir yöntemse müshil kullanımı da benzer amaçla kullanılır.
Kişi ayrıca; müshil ilaçlarını kendine zarar vermek için de kullanabilir. Müshil kullanımının kişiye verdiği fiziksel acı da kişinin bu maddeleri kullanma sebebi olabilir. Müshil ilacı bağımlısı olan kişi bu acıyı hak ettiğini düşünebilir. Fiziksel acının duygusal acıdan daha baş edilebilir olduğuna inandığı için ilacı kullanmaya devam edebilir.
İdrar Söktürücüler(Diuretikler)
İdrar söktürücüler; aynı müshil ilaçları gibi kişide kilo kaybı hissi yaşatabilir. Oysa kişi sadece sıvı kaybeder ve vücuttaki sıvı kaybı; elektroit dengesizliğine neden olabilir. Birkaç gün içinde vücut sıvı dengesizliğine tepki olarak su tutmaya başlar. İdrar söktürücü ilaç bağımlılığı olan kişi bu fazla suyu atmak için daha fazla ilaca başvurur. Diuretik ilaçların kullanımı bu şekilde bağımlılık yapabilir. Bu durum kişiyi kısır bir döngüye sokabilir.
İdrar söktürücülerin bu şekilde yanlış kullanımı; böbrekte hasara neden olabilir. Sıvı kaybından meydana gelen elekroit dengesizliği vücutta kalp; böbrek ve karaciğerin işlevlerini bozabilir. Bu denge bozulduğunda; kişi kalp yetmezliği ve ölüm riski altına girebilir. İdrar söktürücüler kilo kaybına neden olmaz. Sürekli kullanımı ciddi tıbbi problemler yaratır.
Diyet Hapları
Diyet haplarının satışı tüm dünyada git gide artmaktadır. Birçok insan; bunların güvenli ve etkili bir kilo verme yöntemi olduğuna inandırılmaktadır. Oysa piyasadaki çoğu diyet hapı güvenli değildir. Ölümle sonuçlanabilecek ciddi yan etkileri vardır. İshal; yüksek kan basıncı; ağız kuruması; kaşıntılı kızarıklıklar; çarpıntı ve göğüs ağrısı başlıca yan etkileri arasında sayılabilir.
Zayıflama hapları aşırı kilolu insanların zayıflama tedavisine destek amacıyla doktor kontrolü altında kullanılması gerekir.
Diyet hapı kullanmak etkili veya sağlıklı kilo verme yöntemi değildir. Uzman tavsiyesi olmaksızın kullanımı tehlikelidir. Ciddi tıbbi problemlere ve ölüme sebep olabilir.
Obezitenin; biyolojik; psikolojik; ailevi ve sosyo-kültürel bileşenleri vardır. Atılması gereken ilk adım her zaman; önce bir hekime başvurarak fiziksel rahatsızlıkları tedaviye yönelmektir. Bundan sonra; psikolojik danışman; diyetisyen ve hekimden oluşan sağlık uzmanları bir arada etkili bir tedavi sürdürebilir.
Ne Yapılabilir?
Davranışsal Yaklaşım
Obezite programlarında davranışları değiştirmeye yönelik davranışsal terapi tekniği kullanılabilir. Amaç; önceden kazanılmış sağlıksız davranışların yerine yenilerini geliştirmektir. Kişinin davranışlarını kontrol altına almayı öğrenmesi hedeflenir.
Diyet boyunca diyeti bozduğu anlarda veya aşırı yeme isteği uyandığı anlarda duygu ve düşüncelerini not etmesi; hangi durumların ve duyguların bu duyguları tetiklediğini not etmesi kişi için diyet boyunca problem olan noktaların saptanmasını sağlar. Psikolog yardımı ile bu duyguların kökenine inilir; bu duyguları tetikleyen durumlarla baş etme yöntemleri geliştirilir.
Bunun yanı sıra beden imajı ve kilo verme konusunda kişiyi duygusal olarak etkileyen; motivasyonu azaltan olumsuz düşünceler üzerinde çalışılır ve davranışsal boyuta geçirilmesi sağlanır.